Ante Jurjević

ante jurjević - baja
Ante Jurjević
Lični podaci
Datum rođenja	(1915-09-06)6. septembar 1915.
Mesto rođenja	Split, Austrougarska
Datum smrti	19. decembar 2001.(2001-12-19) (86 god.)
Mesto smrti	Split, Hrvatska
Profesija	društveno-politički radnik
Porodica
Supružnik	Jugana Jurjević, rođ. Čulić
Delovanje
Član KPJ od	1939.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije
Čin	pukovnik u rezervi
Heroj
Narodni heroj od	27. novembra 1953.
Odlikovanja

Ante Jurjević – Baja (Split, 6. septembar 1915 — Split, 19. decembar 2001), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Hrvatske, junak socijalističkog rada i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 6. septembra 1915. godine u Splitu. Posle završene osnovne škole, izučio je za mehaničara i zaposlio se u radionici Pomorskog saobraćaja. Još kao mlad radnik pristupio je revolucionarnom radničkom pokretu. U devetnaestoj godini primljen je u Savez komunističke omladine Jugoslavije, a posle višegodišnjeg revolucionarnog rada, 1939. postao je član Komunističke partije Jugoslavije. Posle dolaska Josipa Broza Tita na čelo KPJ i formiranja novog Pokrajinskog komiteta KPH za Dalmaciju, Jurjević je radio na konsolidovanju i jačanju partijske i skojevske organizacije u Splitu.

Narodnooslobodilački rat

Posle Aprilskog rata 1941, odmah je prešao u ilegalnost. Kao član Mesnog komiteta KPH za Split, bio je zadužen za rad partijskih organizacija na železnici, pomorskom saobraćaju i u luci, i za organizaciju veza s partijskim organizacijama van Splita. U danima ustanka, jedan je od rukovodilaca u organizovanju sabotaža i diverzija u gradu, i udarnih grupa koje su izvodile oružane napade bombama i pištoljima. Komunisti i skojevci su, pod njegovim rukovodstvom, u luci zapalili velike trgovačke brodove „Niko Metković“ 21. avgusta i „Palermo“ 6. oktobra 1941, magacin na obali, palili vagone i onesposobljavali lokomotive. Krajem decembra 1941, u veoma teškim uslovima borbe u gradu, preuzeo je dužnost sekretara MK KPH za Split. Noću, 6. februara 1942, italijanski fašisti su iznenada upali u ilegalni stan i na prepad ga uhapsili. Uhapšenog Jurjevića italijanski fašisti su, danju i noću, neprekidno tukli, dovodili pred njega malobrojne provokatore i teretili ga kao istaknutog partijskog funkcionera. On se hrabro držao pred fašistima i ništa im nije hteo reći.

Dana 18. maja 1942, italijanski fašisti su poveli veliku grupu od 65 revolucionara i boraca, na čelu sa sekretarom CK KPH Radom Končarom, među kojima se nalazio i Jurjević, iz splitskog zatvora u Šibenik, pred fašistički Specijalni vojni sud. Deset dana Jurjević je gledao kako mu najbliže drugove odvode na streljanje i sam očekujući smrt. Najzad, fašisti su ga 1. juna 1942. vratili u splitski zatvor i pripremali za nova saslušanja i mučenja. U dogovoru s MK KPH za Split stvoren je plan za bekstvo, koji je uspešno proveden. Jurjević je partijskim vezama preko Solina prebačen na slobodnu teritoriju. Oktobra 1942, prilikom povlačenja iz Livna, bio je teško ranjen i prenesen u bolnicu na padinama planine Šatora. Posle izlaska iz bolnice, upućen je za partijskog instruktora pri Okružnom komitetu KPH za Livno, a potom pri OK KPH za Knin, a zatim je, u aprilu 1943, stupio na dužnost zamenika političkog komesara Štaba grupe NOP odreda za Dalmaciju. Jula 1943. bio je postavljen za sekretara Okružnog komiteta KPH za centralnu Dalmaciju, avgusta 1943. član je Biroa Oblasnog komiteta KPH za Dalmaciju, a 1. septembra 1943. izabran je za organizacionog sekretara Oblasnog komiteta, i na toj dužnosti ostao do maja 1945. godine. Krajem avgusta 1944, pored odgovornih partijskih dužnosti, bio je izabran za člana Izvršnog odbora Oblasnog NOO-a za Dalmaciju.

Posleratna karijera

Posle oslobođenja Jugoslavije, obavljao je odgovorne partijske dužnosti: bio je organizacioni sekretar Gradskog komiteta KPH Zagreb i instruktor CK KPH pri Okružnom i Gradskom komitetu KPH za Rijeku. Biran je za člana CK KPH na Drugom, Trećem, Četvrtom i Petom kongresu, a na Šestom kongresu za člana stalne konferencije SKH. Za člana Centralnog komiteta SKJ biran je na Sedmom, Osmom i Desetom kongresu Saveza komunista Jugoslavije. Radio je na dužnosti zamenika ministra industrije Hrvatske 1947, generalnog direktora Direkcije južnih brodogradilišta i generalnog direktora brodogradilišta „Split“. Biran je više puta za poslanika u Saboru Hrvatske i poslanika u Saveznoj skupštini (1958—1969). Bio je i član Izvršnog veća Hrvatske, te Saveta federacije. Neko je vreme bio i predsednik Hajduka (17. novembar 1949–30. decembar 1950).

Preminuo je 19. decembra 2001. godine u Splitu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja i medalja, njih 21. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine, a Ordenom junaka socijalističkog rada odlikovan je 7. novembra 1976. godine.

Literatura

• Jugoslovenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina.
• Jugoslovenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Hronometar“, Beograd 1970. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. Ljubljana - Beograd - Titograd: Partizanska knjiga - Narodna knjiga - Pobjeda. 1982.