Branko Dude

branko dude
Branko Dude
Lični podaci
Datum rođenja	(1913-08-07)7. avgust 1913.
Mesto rođenja	Solin, kod Splita, Austrougarska
Datum smrti	jul 1997.(1997-07-00) (83 god.)
Mesto smrti	Rijeka, Hrvatska
Profesija	vojno lice
Delovanje
Član KPJ od	februara 1942.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1965.
Čin	general-pukovnik
Heroj
Narodni heroj od	20. decembra 1951.
Odlikovanja

Branko Dude (Solin, kod Splita, 7. avgust 1913 — Rijeka, jul 1997), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 7. avgusta 1913. godine u Solinu, u seljačkoj porodici. Osnovnu školu završio je u Solinu, a jedan razred gimnazije u Splitu. Od 1933. do 1936. godine, radio je u fabrici cementa u Solinu, a kasnije u Novom Sadu i Beogradu. Nakon kapitulacije Jugoslavije 1941, vratio se u Solin i uključio u rad sa simpatizerima Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP) na prikupljanju oružja i municije.

U Solinski partizanski odred stupio je 11. avgusta 1941. godine. Kao borac odreda, a kasnije desetar, učestvovao je u mnogim diverzantskim akcijama koje je izvodio odred oko Solina i Kaštela, sve do 20. novembra, kada su ga prilikom jedne racije u Solinu uhapsili italijanski fašisti. U nedostatku dokaza, pušten je iz splitskog zatvora 22. februara 1942. godine. U isto vreme primljen je za člana Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).

Nakon izlaska iz zatvora, stupio je u Solinsku partizansku četu, gde je ostao do sredine juna, a zatim je otišao u Dinarski partizanski odred za zamenika političkog komesara bataljona. Ubrzo je u odredu postao komandant bataljona, ali je sa te dužnosti, 15. avgusta, premešten za zamenika komandanta Srednjedalmatinskog partizanskog odreda. Kada je 6. septembra 1942. godine formirana Prva dalmatinska brigada, u njen sastav ušao je i Srednjedalmatinski odred, pa je Branko postavljen za komandanta bataljona u brigadi. Branko se sa svojim bataljonom istakao u mnogim borbama protiv ustaša i domobrana kod Sinja i protiv italijanskih fašista kod Tomislavgrada i Livna. Dana 22. novembra, postao je komandant novoformirane Treće dalmatinske brigade.

U Četvrtoj neprijateljskoj ofanzivi, Branko se sa svojom brigadom istakao u borbama kod Imotskog, Posušja, Širokog Brijega, zatim sa Četvrtom dalmatinskom brigadom na Čvrsnici, kada su četnici sprečeni da se probiju u Jablanicu i ugroze ranjenike u dolini Rame. Teške borbe vodila je njegova brigada i u Petoj neprijateljskoj ofanzivi u Sandžaku i Crnoj Gori. Rasformirana je 6. juna 1943. godine. Tada je Dude postavljen za komandanta bataljona u Drugoj dalmatinskoj brigadi. Na toj dužnosti ostao je sve do avgusta 1943. godine, kada je vraćen u Dalmaciju. Sredinom septembra postavljen je za komandanta novoformirane Devete dalmatinske brigade Dvadesete dalmatinske divizije.

Štab Osmog dalmatinskog korpusa ubrzo je Branka, 24. novembra 1943. godine, postavio za komandanta Grupe srednjedalmatinskih odreda, u čijem su se sastavu borila četiri odreda. Jedinicom je rukovodio do avgusta 1944. godine, kada je postavljen za načelnika Štaba Dvadesete divizije, a od februara 1945. godine za zamenika komandanta divizije. U međuvremenu se nalazio u Oficirskoj školi pri Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije. Prilikom desanta na Drvar učestvovao je u borbama protiv nemačkih padobranaca. U znak priznanja za pokazanu hrabrost, dobio je od vrhovnog komandanta Josipa Broza Tita pištolj na poklon. Učestvovao je i u završnim operacijama za oslobođenje, u borbama za Knin, kroz Liku, Hrvatsko primorje i Trst. Više je puta u toku rata bio pohvaljen od Vrhovnog štaba i Glavnog štaba Hrvatske.

Posle rata nalazio se visokim položajima u Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA), od komandanta milicije Narodne Republike Hrvatske do komandanta divizije. U posleratnom periodu završio je i Višu vojnu akademiju „Frunze“ u Sovjetskom Savezu. Penzionisan je u činu general-pukovnika JNA, 1965. godine. Posle penzionisanja, aktivno se uključio u rad raznih društveno-političkih i sportskih organizacija.

Umro je jula 1997. godine.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden ratne zastave, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem, Orden narodne armije sa zlatnom zvezdom, Orden za hrabrost i Orden partizanske zvezde sa puškama. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 20. decembra 1951. godine.

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975. 
• Vojna enciklopedija (knjiga druga). Beograd 1978. godina, 571. str.