Manastir Nikolje Kablarsko
| Manastir Nikolje Kablarsko | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Rošci |
| Opština | Čačak |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 15. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Manastir Nikolje se nalazi u selu Rošci blizu Ovčar Banje, u Ovčarsko-kablarskoj klisuri u podnožju planine Kablar. Manastir Nikolje je jedan od važnijih Ovčarsko-kablarskih manastira - koji se zovu i Srpska Sveta Gora.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Ne zna se tačno ktitor nikoljske crkve. Prema ikoni koja se čuva u narodnom muzeju u Beogradu, može se videti da je ikonopisana u Nikolju 1489. godine.
Vuk Karadžić je zabeležio da je u manastiru Nikolje nekada živelo i 300 kaluđera.[2]
Gavrilo Marković bio je iguman manastira u periodu od 1907-1927.
Manastir je kroz istoriju stradao od Turaka. Utočište u manastiru je našao i Miloš Obrenović sa porodicom, koji se sa narodom krio od Turaka. Miloš Obrenović je u porti 1817. godine sagradio konak koji se i danas po njemu zove. Kasnije je manastiru poklonio i jednu vodenicu u Prijevoru i nešto zemlje.[3] U to vreme iguman manastira je bio Atanasije Radovanović.
Nikoljska crkva je mala i neobično je to što se u nju ulazi sa južne strane crkve. Manastirska riznica je značajna. U crkvi su freske iz 1587. i 1637. godine. Postoje i freske iz 19. veka. Riznica poseduje rukopisane knjige i nešto vrednih crkvenih starina.
Odavde je i čuveno Nikoljsko jevanđelje pisano na malim listovima ćiriličnim slovima, u kožnom povezu, sa „zlatnim“ minijaturnim ilustracijama. Za vreme Prvog svetskog rata rukopis je nestao iz arhive Narodne biblioteke u Nišu da bi se kasnije pojavio u Dablinu u Irskoj.[4]
Manastir je pre Drugog svetskog rata imao 272,66 hektara zemlje, od čega 130 hektara šume, a ostalo livade i njive u selima Prijevor i Mijokovci.[5]
Monah ovog manastira bio je bio je Mina (svetovno Milan Jovanović; 1888—1945),[6] Damaskin Milićević (1877—1964) kao i monahinja Teodora Ristivojević (1925—2017).
Danas je Manastir Nikolje ženski manastir. U periodu od 1954. igumanija je bila Tekla Mićić, do 1987. Efrosinija Simić, a od 1987. do 2018. Evpraksija Belić (1919—2018).[7][8]
Manastir Nikolje slavi slavu Prenos moštiju Svetog Nikole koji se praznuje 22. maja (9. maja po pravoslavnom kalendaru).[9]
Sveta Liturgija se vrši nedeljom i praznikom sa početkom u 8 časova.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Manastirska crkva, stari konak i deo porte -
Istočna fasada -
Ulaz u manastir sa zapadne strane -
Prozorski otvor na istočnoj fasadi -
Fresko dekoracija na južnoj fasadi -
Fresko dekoracija iznad ikonostasa
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- ^ Lista spomenika
- ^ Eparhija Žička
- ^ „Digitalna kopija Nikoljskog jevanđelja”. Arhivirano iz originala 13. 09. 2009. g. Pristupljeno 19. 04. 2017.
- ^ „Politika”, 20. jul 1936
- ^ http://www.blmedia.rs.ba, BLMEDIA. „MANASTIR NIKOLJE”. www.manastir-lepavina.org. Pristupljeno 2020-06-05.
- ^ Osam decenija molila se u manastiru („Politika”, 9. mart 2018)
- ^ „Nikoljska igumanija Evpraksija usnula u Gospodu (SPC, 10. mart 2018)”. Arhivirano iz originala 11. 03. 2018. g. Pristupljeno 11. 03. 2018.
- ^ „Manastir Nikolje | Manastiri u Srbiji”. manastiriusrbiji.com (na jeziku: bošnjački). 2015-02-24. Pristupljeno 2023-01-30.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- „Kroz Srpsku Svetu goru”:Ovčarsko-kablarski manastiri/priredila Gordana Petković, Čačak:Grafika Jureš. 2002. ISBN 978-86-83575-09-1.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Lista spomenika
- Eparhija Žička
- Veliki glas a prazna ćesa!.... "Politika", 27. dec. 1937
- Srpska svetinja u kojoj se kandilo nikad nije gasilo: Ovaj manastir u Srbiji odoleva vekovima (B92, 5. mart 2023)
