Alija Šuljak
| Alija Šuljak | |
|---|---|
 Alija Šuljak | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 10. oktobar 1901. |
| Mesto rođenja | Zasad, Trebinje,  Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 18. oktobar 1992. (91 god.) |
| Mesto smrti | Istanbul, Turska |
| Vojna karijera | |
| Služba |  Nezavisna Država Hrvatska1941—1945 |
| Vojska | Ustaška vojnica |
| Čin | poglavni pobočnik |
Alija Šuljak (Trebinje, 10. oktobar 1901 — Istanbul, 18. oktobar 1992) bio je političar, profesor i vojni oficir ustaša tokom Drugog svetskog rata, najpoznatiji kao jedan od glavnih počinilaca genocida nad Srbima u Drugom svetskom ratu.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1901. godine u selu Zasad kod Trebinja. Osnovnu školu završio je u Trebinju, a srednju u Sarajevu. Potom je pohađao srednje škole u Zagrebu i Beču.[1]
Šuljak je pripadao grupi Muslimana koji su svoju nacionalnost proglasili hrvatskom i borili se za Nezavisnu Državu Hrvatsku.[2] Većina bosanskih Muslimana nije imala poštovanje za ovu grupu ljudi, sve do 1943. godine.[3] Glavni organizator podrške ustaškoj ideologiji u regiji Gacka bio je Alija Šuljak, profesor iz Trebinja.[4] Šuljak je propagirao ustašku ideologiju u Gacku i pre Drugog svetskog rata, promovišući fašizam i šireći versku i etničku mržnju prema Srbima.[5]
Pre Drugog svetskog rata Šuljak je živeo u Dubrovniku, gde je bio ustaški poverenik za županiju Dubrava i profesor na Trgovačkoj akademiji.[6][7][8] Bio je član Pobočničkog zbora Glavnog ustaškog štaba.[9]
Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Kada su sile osovine okupirale Jugoslaviju u aprilu 1941. godine i kada su ustaše proglasile uspostavu Hrvatske, Šuljak je tokom prvog prijema koji je organizovan 24. aprila 1941. godine u ime muslimana iz Bosne i Hercegovine posetio ustaškog vođu Antu Pavelića.[10] Pavelić je Šuljaka imenovao za ustaškog komesara za područje istočne Hercegovine i poslao ga u Gacko.[11][12]
Pripadao je grupi ustaških zvaničnika koji su huškali Muslimane na Srbe.[13] Zajedno sa Andrijom Artukovićem, Pavaom Cankijem i Mijom Babićem, Šuljak je nastavio genocid nad Srbima.[14]
Šuljak je poslao prve jedinice ustašo-lovaca u Trebinje, njegovo rodno mesto, koji su počinili prvi masakr u Hercegovini.[15] Imao je važnu ulogu u genocidnoj ustaškoj organizaciji, imajući čin „poglavni pobočnik“.[16] Postao je poznat po organizovanju agresivne ustaške propagande.[17] Dana 27. maja 1941. godine Šuljak i Togonal održali su govor u jednom hotelu u Gacku, ističući da svi Srbi treba da budu istrebljeni, a oni koji ne mogu da budu istrebljeni, njih treba poslati u Srbiju.[18]
Krajem jeseni 1941. godine Šuljak je otišao u rejon Borača i tamo organizovao ustaške jedinice koje su palile srpska naselja Bodenište i Vratlo.[19] Učestvovao je u holokaustu u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, a organizovao je prevoz Jevreja u logora Kerestinec u oktobru 1941. godine.[20]
Pripadao je grupi Muslimana koja je podržala uspostavljanje 13. SS brdske divizije Handžar.[21]
Emigracija[uredi | uredi izvor]
Posle Drugog svetskog rata, Šuljak je pobegao iz Jugoslavije. Živeo je u Rimu i Kairu pre nego što se konačno nastanio u Istanbulu. Njegov sin je turski biznismen Nedim Šuljak koji je bio podvrgnut policijskoj istrazi u vezi sa međunarodnim švercom oružja tokom i nakon Rata u Bosni i Hercegovini.[22][23]
Preminuo je 18. oktobra 1992. godine u Istanbulu.
Bibliografija[uredi | uredi izvor]
- Suliak, Ali /Alija Suljak./ Initiation a la Cooperation Rurale. Tunis: "Proeres Social," 1961. Suljak, Alija.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Bulajić 1988, str. 419
- ^ Lepre 1997, str. 27:"Dr. Alija Suljak stood among a group of prominent Muslims who "supported the Croatian state and felt themselves to be Croatian nationals. "
- ^ Lepre 1997, str. 27:"By 1943 this group was held in fairly low regard by the majority of Bosnias Muslims"
- ^ Istorija Radnickog Pokreta. 1965. str. 91. „Organizator i rukovodilac ustaške organizacije u gatačkom kraju bio je profesor Alija Šuljak“...”
- ^ Bjelica 1984, str. 78
- ^ pokreta, Institut za međunarodni radnički pokret (Belgrade, Serbia) Odeljenje za istoriju jugoslovenskog radničkog (1965). Istorija radničkog pokreta. str. 91. „Alija Šuljak pre rata živeo u Dubrovniku”
- ^ Papić 1985, str. 71:"Ustaški pobočnici Alija Šuljak, koji je bio i ustaški povjerenik za župu Dubrava u Dubrovniku,..."
- ^ Ratna sećanja iz NOB, 1941-1942: zbornik sećanja. Vojnoizdavački zavod. 1981. str. 809.
- ^ Ademović 2000, str. 264
- ^ Prilozi. s.n. 1966. str. 210. „Šuljak je 24. aprila bio u posjeti kod Ante Pavelića gdje je ispred bosansko-hercegovačkih Muslimana održao pozdravni govor,...”
- ^ Jelić-Butić 1977, str. 100:"Alija Suljak za područje istočne Hercegovine.“
- ^ Ratna sećanja iz NOB, 1941-1942: zbornik sećanja. Vojnoizdavački zavod. 1981. str. 291.
- ^ Etudes balkaniques. Edition de líAcadémie bulgare des sciences. 2008. str. 113. „The same happened during the Second World War - the Ustasa authorities incited the Muslims against the Serbs and thus a Croatian- ... 121 Such were Ademaga Mcsic, Hakija Hadic, Alija Suljak, Hilmija Beslagic, Mehmed Menic, et.al.”
- ^ Petranović 1988, str. 536:"Genocid nad Srbima sprovodili su Andrija Artuković, Pavao Canki, Alija Šuljak, Mijo Babić (do pogibije u Hercegovini), Ivan Herenčić i drugi. Na području Nevesinja nosilac zločina je Nikola. Mlađenović."
- ^ Bulajić 1988, str. 419:"Alija Šuljak je uputio prve „ustaše-lovce" u Trebinje, svoje rodno mjesto, gdje su pale prve žrtve ustaškog zločina genocida u Hercegovini."
- ^ Bulajić 1988, str. 419 "Alija Šuljak je imao važno mjesto u ustaškoj genocidnoj organizaciji, bio je „poglavni pobočnik". Rođen u selu Zasadu kod Trebinja 1901, gdje .."
- ^ Motadel, David (30. 11. 2014). Islam and Nazi Germany's War. Harvard University Press. str. 213. ISBN 978-0-674-74495-0. „Pavelić's representative and liaison officer, Alija Šuljak, a Muslim who was notorious forhis aggressive Ustaša propaganda”
- ^ Ratna sećanja iz NOB, 1941-1942: zbornik sećanja. Vojnoizdavački zavod. 1981. str. 297. „Prenio je i sadržinu govora Alije Šuljka i Kreša Togonala, koje su održali 27. maja u hotelu ... Šuljak i Togonal su tada rekli da treba istrijebiti sve Srbe („Što se ne može, treba protjerati za Srbiju”), da će ustaše u svojoj NDH, zajedno sa ...”
- ^ Plećaš, Neđeljko; Dimitrijević, Bojan (2004). Ratne godine. Institut za savremenu istoriju (Institut za savremenu istoriju). str. 234. „Ali, u jesen 1941. godine, u ovaj kraj je stigao ustaša Alija Šuljak, profesor. On je otpočeo da organizuje ustašku vojnicu u Boraču, koja je krajem godine popalila srpska sela Bodenište i Vratlo.”
- ^ Bulajić 1988, str. 252
- ^ Čolaković 1956, str. 727
- ^ Cornell, Svante; Jonsson, Michael (11. 2. 2014). Conflict, Crime, and the State in Postcommunist Eurasia. University of Pennsylvania Press. str. 161. ISBN 978-0-8122-4565-3. „Police are also investigating former Bosnian deputy defense minister Hasan Čengić and Turkish businessman Nedim Suljak.”
- ^ Globus. Globus International d.d. septembar 2005. str. 24.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Lepre, George (1997). Himmler's Bosnian Division: The Waffen-SS Handschar Division, 1943-1945. Schiffer Military History. ISBN 978-0-7643-0134-6.
- Bulajić, Milan (1988). Ustaški zločini genocida i suđenje Andriji Artukoviću 1986. godine. Izdavačka radna organizacija "Rad".
- Jelić-Butić, Fikreta (1977). Ustaše i Nezavisna Država Hrvatska 1941-1945. Liber.
- Papić, Radovan (1985). Hercegovina u revoluciji: sjećanja, analize, dokumenti. NIŠRO "Oslobođenje".
- Petranović, Branko (1988). Jugoslavija 1918-1988. Izdavačka radna organizacija "Rad".
- Čolaković, Rodoljub (1956). Zapisi iz oslobodilačkog rata. Prosveta.
- Ademović, Fadil (2000). Novinstvo i ustaška propaganda u Nezavisnoj državi Hrvatskoj: štampa i radio u Bosni i Hercegovini, 1941-1945. Medija centar.
