Jejsk

Jejsk Eйsk
Sverdlovljeva ulica u centru grada
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Rusija
Federalni okrug	Južni FO
Pokrajina	Krasnodarska
Rejon	Jejski rejon
Osnovan	1777.
Status grada	1848.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2017.	84.259
— gustina	601,85 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	46° 43′ 51″ S; 38° 19′ 58″ I
Vremenska zona	UTC+3
Aps. visina	10 m
Površina	140 km2
Jejsk Jejsk na karti Rusije
Jejsk Jejsk na karti Krasnodarskog kraja
Ostali podaci
Poštanski broj	353680−353691
Pozivni broj	(+7) 86132
OKATO kod	03 411
OKTMO kod	03 616 101 001
Veb-sajt
http://adm-yeisk.ru/

Jejsk (rus. Ейск) grad je i važna morska luka na jugozapadu evropskog dela Ruske Federacije. Nalazi se na severozapadu Krasnodarske Pokrajine i administrativno pripada njenom Jejskom rejonu čiji je ujedno i administrativni centar.

Prema podacima nacionalne statističke službe za 2017. grad Jejsk je imao 84.259 stanovnika i bio je peti po veličini grad u Pokrajini.

Geografija

Satelitski snimak grada

Grad Jejsk nalazi se u severozapadnom delu Krasnodarskog kraja i leži na istočnoj obali Azovskog mora, odnosno na severnoj obali Jejskog poluostrva, drugog po veličini poluostrva u Pokrajini. Nalazi se na području Jejske prevlake, uske peščane prevlake koja razdvaja plitki Jejski liman na istoku od ostatka akvatorije Taganroškog zaliva Azovskog mora. Ime grada potiče od reke Jeje koja se uliva u zaliv nekoliko kilometara istočnije od grada.

Od pokrajinske prestonice Krasnodara udaljen je oko 247 kilometara u smeru severozapada, dok se grad Rostov na Donu nalazi nekih 170 km severoistočnije. Zanimljivo je da je grad udaljen tačno 1.000 kilometara od Moskve, a da se na istoj geografskoj širini na kojoj je Jejsk nalaze i gradovi Budimpešta i Južno Sahalinsk.

Grad se nalazi u zoni umerenokontinentalne klime, sa dosta blagim zimama i vrelim letima. Prosečna januarska temperatura vazduha je oko −4 °C, prvi sneg padne u drugoj polovini decembra, a snežni pokrivač je uglavnom tanak i retko se zadržava na tlu duže od dve nedelje u kontinuitetu. Prosečne julske temperature vazduha su oko +24 °C, a prosečna vlažnost vazduha je oko 60%. More, koje je u području oko Jejska relativno plitko, dosta brzo se zagrejava i već sredinom maja prosečna temperatura morske vode je oko +17,5 °C i u tom periodu počinje i kupališna sezona. Najviše prosečne temperature morske vode u vodama oko Jejska su tokom jula meseca i iznose oko 24,9 °C.

Količina padavina je dosta mala, na godišnjem nivou ukupno 456 mm i dosta ravnomerno je raspoređena tokom cele godine.

Klimatogram Jejska
	jan	feb	mar	apr	maj	jun	jul	avg	sep	okt	nov	dec		god.
Prosečna temperatura (°C)	−3,9	−3,3	1,1	9,2	16,8	21,3	24,2	23,2	17,6	10,8	4,0	−1,1	Ø	10
Najviša prosečna temperatura (°C)	1,2	0,2	4,7	13,4	21,0	25,2	27,9	27,1	21,4	14,5	7,1	1,5	Ø	13,8
Najniža prosečna temperatura (°C)	−6,7	−6,4	−1,9	5,6	12,8	17,7	20,4	19,4	14	7,5	1,5	−3,6	Ø	6,7
Padavine (mm)	36	34	31	33	36	46	48	46	29	39	39	39	Σ	456
Temperatura u °C • padavine u mm Dijagram: Temperatura 1,2 −6,7 0,2 −6,4 4,7 −1,9 13,4 5,6 21,0 12,8 25,2 17,7 27,9 20,4 27,1 19,4 21,4 14 14,5 7,5 7,1 1,5 1,5 −3,6 jan feb mar apr maj jun jul avg sep okt nov dec Padavine 36 34 31 33 36 46 48 46 29 39 39 39 jan feb mar apr maj jun jul avg sep okt nov dec
Izvor: http://krasnodar-meteo.ru/ejsk/pivot/temperature

Istorija

Gradski hotel i glavni trg na fotografiji s kraja XIX veka

Na mestu savremenog grada nalazilo se naselje Hanska varoš (rus. Ханский городок) osnovano u periodu 1777−1778. kao rezervna prestonica krimskog kana Šagin-Gireja. U Hanskoj varoši je 1783, u prisustvu knjaza Aleksandra Suvorova i ruske vojske, proglašeno prisajedinjenje Krima, Tamanja i Kubanjskog priobalja Ruskoj Imperiji.

Godine 1847. na područje Jejske prevlake dolazi ataman crnomorske kozačke vojske Grigorij Rašpilj sa zadatkom da se na tom području osnuje trgovačka i vojna luka. Ukaz o osnivanju grada lično je potpisao tadašnji imperator Nikolaj I Pavlovič (6. marta 1848. godine), kao zvaničan datum osnivanja grada uzima se 31. avgust (19. avgust po starom kalendaru) 1848. godine. Svega nekoliko godina kasnije, tokom Krimskog rata (1853−1856) Jejsk je pretrpeo značajna razaranja od strane britanske mornarice koja je bila usidrena u Azovskom moru. Nakon rata grad je krenuo intenzivnije da se razvija i već u drugoj polovini 19. veka u gradu je delovalo nekoliko školskih institucija, uključujući i Kubanjsku vojnu gimnaziju i Žensku realnu gimnaziju, većina gradskih ulica je bila popločana, a struja je dovedena u grad 1875. godine.

Na početku 20. veka Jejski je važio za značajan trgovački centar od međunarodnog značaja i jedan od najvažnijih kulturnih centara ruskog juga. U tom periodu izvršena je sveobuhvatna rekonstrukcija i modernizacija gradske luke, izgrađena je železnička stanica, a intenzivnije počinje da se razvija i turistički sektor. Tokom Prvog svetskog rata trgovački značaj grada je potpuno opao, a njegova luka postaje značajan vojni centar. Tokom Ruskog građanskog rata do kojeg je došlo nakon Oktobarske revolucije 1917. na području Jejskog poluostrva vodile su se brojne bitke između belogardejaca koje su predvodili lokalni Kozaci i revolucionara, a sam grad je u tom periodu u čak 6 navrata zauziman od strane jedne od dve zaraćene strane. Sovjetska vlast u gradu prvi put je uspostavljena 2. februara 1918, a konačno i potvrđena tokom marta 1920. godine.

U periodu između dva svetska rata Jejsk se profilirao kao značajan industrijski centar, osnovan je Jejski istorijski muzej, jedna od najstarijih muzejskih institucija na tlu Kubanja, Jejski sanatorijum itd, a sa radom je počela i vazduhoplovna škola ratne avijacije. Godine 1939. Jejsk postaje gradom pokrajinske subordinacije u sastavu Krasnodarskog kraja i administrativnim centrom Jejskog rejona.

Tokom Drugog svetskog rata grad je bio konstantno na udaru nemačkih bombardera, a najintenzivnije bombardovanje desilo se 23. aprila 1942. na pravoslavni Vaskrs. Grad je bio pod nemačkom okupacijom od avgusta 1942. do februara 1943. i u tom periodu vršene su masovne egzekucije lokalnog stanovništva. Nacisti su u tom periodu u dušegupkama („gasni kamioni”) pogubili 214 dece iz lokalnog doma učenika.

Po okončanju rata grad je za kratko vreme obnovljen, obnovljena je luka i železnička stanica, stambene zgrade i fabrike, a broj stanovnika u gradu počeo je intenzivnije da raste. U sovjetsko vreme Jejsk je bio jedan od najznačajnijih crnomorskih i azovskih turističkih centara.

Godine 2006. grad Jejsk je zvanično proglašen „turističkim gradom” federalnog značaja (rus. город курирт)

Demografija

Prema podacima sa popisa stanovništva 2010. u gradu je živelo 87.769 stanovnika, dok je prema procenama za 2017. bilo 84.259 stanovnika.

Kretanje broja stanovnika

1897.	1939.	1959.	1970.	1979.	1989.	2002.	2010.	2017.
35.400	46.900	55.324	64.418	70.595	78.150	86.349	87.769	84.259

Prema podacima iz 2017. Jejsk se nalazio na 198. mestu među 1.112 zvaničnih gradova Ruske Federacije. Prema podacima sa popisa 2010. osnovu populacije činili su etnički Rusi sa udelom od 93%, a najbrojnije manjinske zajednice bili su Ukrajinci sa 2,47% i Jermeni (0,93%).

Gradovi pobratimi

• Baranoviči (Belorusija)
• Borisov (Belorusija)

Vidi još

• Krasnodarski kraj
• Jejski rejon
• Spisak gradova u Rusiji

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt