Vjećeslav Cvetko

vjećeslav cevtko flores
Vjećeslav Cvetko Flores
Lični podaci
Datum rođenja	1917.
Mesto rođenja	Zagreb, Austrougarska
Datum smrti	oktobar 1941.(1941-10-00)
Mesto smrti	Zagreb, ND Hrvatska
Profesija	radnik
Delovanje
Član KPJ od	1937.
Učešće u ratovima	Španski građanski rat Narodnooslobodilačka borba
Heroj
Narodni heroj od	16. jula 1951.

Vjećeslav Cvetko — Flores (Zagreb, 1917 — Zagreb, oktobar 1941) bio je učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 1917. u Zagrebu. Još pre rata je bio aktivan u radničkom pokretu, u koji se uključio u Zagrebu. Izvesno vreme je radio u Zagrebu, kao trgovački pomoćnik, a zatim, 1932. godine, odlazi u Tuzlu. Godine 1935. odlazi na odsluženje vojnog roka, u artiljeriju.

Godine 1936. se vratio u Zagreb, ali je posle kratkog vremena otišao u Španiju, gde se kao dobrovoljac borio u redovima Internacionalnih brigada. Početkom 1937. godine, dodeljen je bateriji protivionske artiljerije „Dambrovski“ u Albaseti. Najpre je učestvovao u borbama na Centralnom frontu, a potom na frontu u Aragoniji. Komandir te baterije bio je Lazar Latinović, a od Jugoslovena su se nalazili: Branko Krsmanović, Mirko Kovačević i Ilija Engel. Krajem 1937. godine Vjećeslav je primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije.

Posle povlačenja iz Španije, zajedno sa ostalim borcima Internacionalnih brigada, bio je zatvorenu u koncentracionom logoru „Girs“ u Francuskoj. Početkom aprila 1940. godine, Cvetko, Lazar Latinović i Ivan Trpin su, kao organizatori manifestacija u logoru, odvedeni u vojni zatvor u Bordo. Pre dolaska Nemaca u logor, prebačeni su ponovno u Girs, u južnoj Francuskoj, a zatim u vojni zatvor u gradu Pau, u blizini francusko-španske granice, gde im je održano suđenje.

Vojne sudije, uglavnom stariji oficiri, od kojih su neki učestvovali u proboju solunskog fronta u Prvom svetskom ratu, a neki bili ogorčeni zbog brze kapitulacije Francuske, imali su „razumevanja za vojne prestupnike“, a posebno za one iz Jugoslavije. Osuđeni su na po šest meseci zatvora, ali im se u kaznu uračunao boravak u istražnom zatvoru.

Posle izdržane kazne u oktobru 1940. godine upućeni su u logor „Verne“. Međutim, dok su još bili u zatvoru, dobili su direktivu partijskog komiteta u logoru, čiji je sekretar bio Ivan Gošnjak, da na putu u logor pobegnu i da se upute u Marselj, gde je trebalo da se organizuju punkt za prihvat odbeglih Jugoslovena iz logora. U Marselju su se obratili generalnom konzulu Kraljevine Jugoslavije, Ivanu Gerasimoviću, koji je pripadao Samostalnoj demokratskoj stranci, a za kojeg se znalo da je naklonjen „Špancima“. Iako je Ministarstvo unutrašnjih poslova Kraljevine Jugoslavije izdalo naređenje kojim se zabranjivalo davanje bilo kakve zaštite španskim borcima kao građanima Jugoslavije, Gerasimović je Cvetku i Latinoviću izdao potvrdu da su državljani Jugoslavije koji čekaju „repatrijaciju“. Tako su i kod policije mogli „legalizovati“ svoj boravak.

Preko dobro organizovanog punkta, Cvetko i Latinović su počeli da prihvataju i prebacuju u Jugoslaviju španske borce, koji su pobegli iz logora. Jednom su bili uhapšeni, ali su uspeli pobeći. Vjećeslav je bio već jednom proteran iz Francuske, pa da ne bi bio automatski repatriran u Jugoslaviju, što je ujedno značilo da bi bio izručen jugoslovenskoj policiji — javio se kao dobrovoljac za rad u Nemačkoj, kao i mnogi jugoslovenski internirci, pošto je iz Nemačke bilo mnogo lakše organizovati njihov povratak. Početkom juna 1941. godine, Vjećeslav je, zajedno s još 13 drugova, pobegao iz Nemačke, i vratio se u Jugoslaviju.

Odmah posle povratka u Zagreb, Vjećeslav Flores se uključio u rad zagrebačke partijske organizacije, čiji je tada jedan od glavnih zadataka bio organiziovanje prebacivanja Španskih boraca, koji su se nalazili na radu u Nemačkoj nazad u Jugoslaviju. Jedan od glavnih organizatora povratka Španskih boraca je bio upravo Vjećeslav. Po zadatku, sekretara Operativnog rukovodstva Centralnog komiteta KP Hrvatske Vlade Popovića, otišao je, jula 1941, u Nemačku.

Posle dolaska u Nemačku, u gradu Desauu, u fabrici aluminijuma je pronašao grupu Jugoslovena, među kojim a su bili: Kosta Nađ, Ivan Hariš, Otmar Kreačić, Dušan Kveder, Veljko Kovačević i dr. Vjećeslav im je preneo direktive Partije o povratku i objasnio na koji način da ses vrate u zemlju. Vjećeslav se nekoliko puta vraćao u Jugoslaviju, dok konačno nije uspeo stvoriti kanal za povratak jugoslovenskih španskih boraca u zemlju. Taj je kanal išao od Lajpciga, preko Graca, Maribora i Dobove do Zagreba. Na železničkoj stanici u Lajpcigu Vjećeslav je dočekivao jugoslovenske borce koji su stizali iz svih krajeva Nemačke. Bilo je dogovoreno da se grupe razbiju u manje, po dvojica ili trojica, zbog lakšeg prelaska granice, jer su Nemci još imali stražu na bivšoj jugoslovensko-austrijskoj granici. Tokom jula i avgusta 1941. godine, stizale su grupe španskih dobrovoljaca u Zagreb. Taj kanal je radio sve do sredine 1942. godine, a za sve vreme ni jedan od njih nije pao u ruke ustaša.

Posle uspešno izvršenog zadatka, Vjećeslav je, krajem avgusta 1941. godine, otišao u partizane. Neposredno posle formiranja Partizanskog odreda „Matija Gubec“ na Žumberku, u noći 15/16. avgusta 1941. godine, Cvetko je preuzeo dužnost komandira. Odred je, 6. septembra 1941, u blizini Slavetića, napao ustašku patrolu. Sledećeg dana, 7. septembra, ustaše su nastupile s jačim snagama, pa je Odred morao da odstupi, ka selu Griču.

Vjećeslav je s devetoricom boraca krenuo u selo, ali su ih iznenada napale ustaše. Joža Turković, desetar u Odredu, je poginuo, a Vjećeslav ranjen i zarobljen. Odveden je u Jastrebarsko, gde je s još 36 zarobljenih pripadnika Narodnooslobodilakog pokreta bio zatvoren u konjušnici. Iako su bili podvrgnuti mukama, Cvetko nije rekao ništa, čak ni svoje ime, tako da su ga ustaše vodile pod imenom „Kalc“.

Na vest da je Vjećeslav uhvaćen, partijska organizacija u Zagrebu donela je odluku da ga pokuša osloboditi dok se nalazi u Jastrebarskom, gde je akciju bilo mnogo lakše izvesti nego kad bude prebačen u Zagreb. Po direktivi partijske organizacije, u Jastrebarsko je upućena Zlata Ogorelec, aktivistkinja NOP-a i Cvetkova prijateljica iz detinjstva. Zlata je zatočenicima dostavila turpiju u hlebu, da bi oni mogli preseći rešetke na prozorima, kad sutradan počne akcija za njihovo oslobođenje. Međutim, tog istog dana su ih ustaše prebacile u Zagreb, pa je plan tako propao.

U oktobru 1941. godine, Vjećeslav je, zajedno s ostalih 36 drugova, izveden pred Preki sud u Zagrebu. Šesnaest uhapšenih, a među kojima i Cvetko, osuđeni su na smrt streljanjem. Posle suđenja upućeni su logor Jasenovac. Streljani su krajem oktobra u Maksimiru, kraj Zagreba.

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 16. jula 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982.  COBISS.SR 48703239