Dobro došli na Vikipediju,

slobodnu enciklopediju koju svako može da uređuje.

Sjajan članak

Vojničev rukopis

Vojničev rukopis (engl. Voynich manuscript; rus. Рукопись Войнича) ilustrovani je ručno napisani kodeks u nepoznatom sistemu pisanja. Starost veluma (vrsta pergamenta od neštavljene kože sisara na kome je manuskript napisan) metodom radioaktivnog ugljenika procenjena je na rani 15. vek (1404—1438). Manuskript je verovatno napisan u Severnoj Italiji tokom italijanske renesanse. Ime je dobio po Vilfridu Vojniču, poljskom trgovcu knjigama koji je isti kupio 1912. godine.

Neke stranice nedostaju, a oko 240 je pronađeno i sačuvano. Tekst je napisan sleva nadesno, a većina stranica sadrži ilustracije ili dijagrame. Neke stranice su na rasklapanje.

Vojničev rukopis su proučavali mnogi kako profesionalni tako i amaterski kriptografi, uključujući američke i britanske kriptoanalitičare iz Prvog i Drugog svetskog rata. Niko do sada nije uspeo da dešifruje tekst, koji je postao veoma poznat slučaj u istoriji kriptografije. Misterija značenja i porekla rukopisa pobudila je maštu u popularnoj kulturi, što je pokrenulo pisanje romana, raznih spekulacija s osvrtom na sadržaj rukopisa i sl. Nijedna od brojnih hipoteza predlaganih tokom poslednjih sto godina nije još uvek zvanično potvrđena.

Hans P. Kraus je Vojničev rukopis donirao Univerzitetu Jejl, tačnije Jejlovoj Biblioteci retkih knjiga i rukopisa Bejneke, godine 1969, gde je trenutno katalogizovan pod pristupnim brojem „MS 408”. Avgusta 2016. godine je objavljeno da je biblioteka Bejneke dogovorila sa izdavačkom kućom Siloe izradu 898 numerisanih faksimila — vernih replika rukopisa za komercijalnu prodaju. Takođe, u novembru 2016. godine Jejlova univerzitetska štamparija objavila je komercijalno izdanje sa tvrdim povezom i esejima.

Dobar članak

Vukašin Mrnjavčević

Vukašin Mrnjavčević (Livno, 1320 — Černomen, 26. septembra 1371) bio je srpski srednjovekovni velikaš i kralj od 1365. do 1371. godine.

Kao jedan od najmoćnijih velmoža u nejedinstvenom Srpskom carstvu, Vukašin je krunisan za kralja 1365. godine kako bi delovao kao savladar cara Stefana Uroša V. Vukašin se 1369. godine politički razišao sa sve nemoćnijim carem, a već 1371. godine je zajedno sa svojim bratom, despotom Jovanom Uglješom, poginuo u Maričkoj bici u pohodu preduzetom protiv Osmanlija.

U narodnoj tradiciji Vukašin je netačno osuđen kao uzurpator i ubica cara Uroša, naziva se „žura Vukašin“. O poreklu kralja Vukašina, kao i njegove porodice ne zna se mnogo. Dubrovački istoričar Mavro Orbin (1563 — 1610) je zapisao da je kralj Vukašin bio sin siromašnog vlastelina Mrnjave iz Livna u današnjoj Bosni. Iz Livna se Mrnjava preselio u Hercegovinu, u Blagaj na Buni, pritoci Neretve, a odatle ga je Stefan Uroš IV Dušan pozvao na svoj dvor. Na vladarskom dvoru braća Mrnjavčevići, Vukašin i Uglješa su, prema vizantijskom istoričaru iz druge polovine 15. veka, Laoniku Halkokondilu, bili nosioci dvorskih titula peharnika i konjušara. U savremenim izvorima prvo se pominje Uglješa 1346. kao Dušanov namesnik u Trebinju, dok se Vukašin u martu 1350. nalazio na položaju župana u Prilepu. U tom periodu Vukašinova sestra Jelena je udata za Nikolu Radonju, sina sevastokratora Branka Mladenovića koji je gospodario Ohridom u ime srpskog cara. Pretpostavlja se da upravo u ovo vreme počinje vezivanje Mrnjavčevića za teritoriju današnje Severne Makedonije.

Izabrana slika

Ulica sa tipičnim plavim kućama u marokanskom gradu Šefšauenu. Ovo mesto na severu Maroka, poznato i pod nazivom Plavi grad, popularna je turistička destinacija.
(puna veličina: 5.472 × 3.648)

Nedavni događaji

Vesti

Pandemija kovida 19:

25. septembar — Dva pilota Ratnog vazduhoplovstva i PVO Vojske Srbije poginula su prilikom pada aviona MiG-21 u rejonu sela Brasina kod Malog Zvornika obavljajući svoje letačke zadatke.
25. septembar — Vojni avion AN-26 srušio se nedaleko od grada Čugujeva u Harkovskoj oblasti na istoku Ukrajine, a tom prilikom je poginulo 20 ljudi i dvoje teže povređeno.
23. septembar — Aleksa Bečić iz partije Demokratska Crna Gora izabran je odlukom nove većine za predsednika Skupštine Crne Gore.
19. septembar — Tadej Pogačar iz Slovenije pobednik je 107. izdanja biciklističke trke Tur de Frans.
13. septembar — Dominik Tim i Naomi Osaka su pobednici Otvorenog prvenstva SAD u tenisu u pojedinačnoj konkurenciji.
13. septembar — Demonstranti su zapalili zgradu Vlade u libijskom gradu Bengaziju protestujući zbog teških uslova života i korupcije.
12. septembar — Bahrein i Izrael uspostavili su zvanične diplomatske odnose.
11. septembar — U poplavama koje su zahvatile Sudan poginulo je više od stotinu ljudi, a poplavljeno je više od 100.000 kuća.
4. septembar — U Vašingtonu je potpisan ekonomski sporazum kojem su prisustvovali delegacije predsednika Donalda Trampa, predsednika Srbije Aleksandra Vučića i predsednika Vlade privremenih institucija u Prištini Avdulaha Hotija.
30. avgust — Na Parlamentarnim izborima u Crnoj Gori pobedile su opozicione stranke okupljene oko Zdravka Krivokapića (na slici), Alekse Bečića i Dritana Abazovića.

Ostale vesti

Na današnji dan

25. septembar

1066 — Harold Godvinson je porazio Haralda Hadradu u bici na Stamford bridžu, čime su okončani vikinški napadi na Britanska ostrva.
1345 — Posle tri godine bezuspešnih pokušaja, srpski car Dušan je osvojio Ser, čime je došao u posed puteva koji su vodili u Trakiju i ka poluostrvu Halkidiki.
1396 — Osmanska vojska pod komandom Bajazita I je potukla hrišćansku vojsku pod komandom Žigmunda Luskemburškog u bici kod Nikopolja.
1513 — Konkvistador Vasko Nunjez Balboa je na obali današnjeg Dajrena u Panami postao prvi Evropljanin koji je ugledao Tihi okean iz Novog sveta.
1555 — Karlo V, Sveti rimski car i luteranski knezovi okupljeni u Šmalkaldski savez su sklopili Augzburški mir kojim su izjednačena prava luterana i rimokatolika u Svetom rimskom carstvu.
1957 — Pripadnici Američke armije su dopratili 9 crnih učenika u srednju školu u Litl Roku kojoj je naloženo da prekine segregaciju (na slici).
1963 — Vojska u Dominikanskoj Republici je oborila liberalnu vladu Huana Boša i suspendovala Ustav.

Ostali događaji:

Pročitajte

Zanimljivosti

Da li ste znali

... da je grb FNRJ imao pet buktinja?
... da mačke mogu proizvesti preko 100 glasovnih zvukova, dok psi mogu samo oko 10?
... da je Aleksandar Karađorđević prvi Srbin koji je leteo avionom?
... da je Antarktik jedini kontinent na kojem nema gmizavaca?
... da loptica za golf ima 336 jamica?
... da je reč juriš persijskog porekla, na persijskom jureš i znači brzi napad?

Ostale zanimljivosti

Ostali izabrani spiskovi

Vikipedija

Vikipedija je enciklopedijski projekat slobodnog sadržaja na internetu koji razvijaju dobrovoljci pomoću vikisoftvera. Članke na njoj može menjati svako s pristupom internetu.

Prvobitna verzija projekta započeta je 15. januara 2001, dok je izdanje na srpskom jeziku započeto 16. februara 2003. godine. Trenutno Vikipedija ima više od 54,7 miliona članaka na 309 jezika, od kojih je preko 638.000 na srpskom.

Doprinosi

Članke na Vikipediji zajednički pišu dobrovoljci širom sveta, a većinu stranica može da uređuje svako ko ima pristup internetu. Pritom je neophodno poštovati pravila i smernice koje je usvojila zajednica.

Postoje stranice pomoći u kojima je objašnjeno kako se izrađuju novi ili uređuju postojeći članci, kako se otpremaju i koriste slike itd. U bilo kojem trenutku možete da zatražite pomoć.

Zajednica

Do sada su na Vikipediji na srpskom jeziku 271.753 korisnika otvorila nalog, a od toga su 832 aktivna. Svi urednici su volonteri koji udružuju napore u okviru različitih tematskih celina. Posetite Radionicu i saznajte kako i vi možete pomoći.

Diskusije i komentari o sadržaju članaka su dobrodošli. Stranice za razgovor koriste se za razmenu mišljenja i ukazivanje na greške kako bi se postojeći članci poboljšali i upotpunili.