Dobro došli na Vikipediju,

slobodnu enciklopediju koju svako može da uređuje.

Sjajan članak

Vojničev rukopis

Vojničev rukopis (engl. Voynich manuscript; rus. Рукопись Войнича) ilustrovani je ručno napisani kodeks u nepoznatom sistemu pisanja. Starost veluma (vrsta pergamenta od neštavljene kože sisara na kome je manuskript napisan) metodom radioaktivnog ugljenika procenjena je na rani 15. vek (1404—1438). Manuskript je verovatno napisan u Severnoj Italiji tokom italijanske renesanse. Ime je dobio po Vilfridu Vojniču, poljskom trgovcu knjigama koji je isti kupio 1912. godine.

Neke stranice nedostaju, a oko 240 je pronađeno i sačuvano. Tekst je napisan sleva nadesno, a većina stranica sadrži ilustracije ili dijagrame. Neke stranice su na rasklapanje.

Vojničev rukopis su proučavali mnogi kako profesionalni tako i amaterski kriptografi, uključujući američke i britanske kriptoanalitičare iz Prvog i Drugog svetskog rata. Niko do sada nije uspeo da dešifruje tekst, koji je postao veoma poznat slučaj u istoriji kriptografije. Misterija značenja i porekla rukopisa pobudila je maštu u popularnoj kulturi, što je pokrenulo pisanje romana, raznih spekulacija s osvrtom na sadržaj rukopisa i sl. Nijedna od brojnih hipoteza predlaganih tokom poslednjih sto godina nije još uvek zvanično potvrđena.

Dobar članak

Vukašin Mrnjavčević

Vukašin Mrnjavčević (Livno, 1320 — Černomen, 26. septembra 1371) bio je srpski srednjovekovni velikaš i kralj od 1365. do 1371. godine.

Kao jedan od najmoćnijih velmoža u nejedinstvenom Srpskom carstvu, Vukašin je krunisan za kralja 1365. godine kako bi delovao kao savladar cara Stefana Uroša V. Vukašin se 1369. godine politički razišao sa sve nemoćnijim carem, a već 1371. godine je zajedno sa svojim bratom, despotom Jovanom Uglješom, poginuo u Maričkoj bici u pohodu preduzetom protiv Osmanlija.

U narodnoj tradiciji Vukašin je netačno osuđen kao uzurpator i ubica cara Uroša, naziva se „žura Vukašin“. O poreklu kralja Vukašina, kao i njegove porodice ne zna se mnogo. Dubrovački istoričar Mavro Orbin (1563 — 1610) je zapisao da je kralj Vukašin bio sin siromašnog vlastelina Mrnjave iz Livna u današnjoj Bosni. Iz Livna se Mrnjava preselio u Hercegovinu, u Blagaj na Buni, pritoci Neretve, a odatle ga je Stefan Uroš IV Dušan pozvao na svoj dvor. Na vladarskom dvoru braća Mrnjavčevići, Vukašin i Uglješa su, prema vizantijskom istoričaru iz druge polovine 15. veka, Laoniku Halkokondilu, bili nosioci dvorskih titula peharnika i konjušara. U savremenim izvorima prvo se pominje Uglješa 1346. kao Dušanov namesnik u Trebinju, dok se Vukašin u martu 1350. nalazio na položaju župana u Prilepu. U tom periodu Vukašinova sestra Jelena je udata za Nikolu Radonju, sina sevastokratora Branka Mladenovića koji je gospodario Ohridom u ime srpskog cara. Pretpostavlja se da upravo u ovo vreme počinje vezivanje Mrnjavčevića za teritoriju današnje Severne Makedonije.

Izabrani spisak

Diskografija Alije

Tejlor Svift na koncertu u Detroitu, maj 2015.

Američka pevačica, glumica i manekenka Alija izdala je tri studijska albuma, dva kompilacijska albuma i dvadeset i šest singlova. Rođena je u Bruklinu u Njujorku, a odrasla u Detroitu. Sa deset godina pojavila se u američkom televizijskom šouu Star Search, zajedno sa Gledis Najt. Kada je imala dvanaest godina potpisala je ugovor sa izdavačkim kućama Jive Records i Blackground Records.

Preko ujaka Berija Hakersona, muzičkog producenta, stupila je u kontakt sa R. Kelijem, koji je kasnije bio njen mentor, glavni kompozitor i producent njenog prvog albuma. Album Age Ain't Nothing but a Number objavljen je 24. maja 1994. godine, a izašao je na CD i vinil izdanju, kao i za virtuelno preuzimanje. Album je prodat u tri miliona primeraka u Sjedinjenim Državama, a Američko udruženje diskografskih kuća dodelilo je albumu dvostruki platinumski sertifikat. Nakon toga, Alija je potpisala ugovor sa Atlantis rekordsom. Tokom kratke karijere, njeni singlovi našli su se na muzičkim listama u Sjedinjenim Državama i u Ujedinjenom Kraljevstvu.

Nedavni događaji

Vesti

23. septembar — Na protestima u Iranu, koji su izbili zbog smrti Mahse Amini, stradalo je više od 30 ljudi.
21. septembar — Predsednik Ruske Federacije Vladimir Putin je potpisao ukaz o delimičnoj mobilizaciji koji odmah stupa na snagu.
18. septembar — Košarkaška reprezentacija Španije osvojila je Evropsko prvenstvo pobedivši u finalu Francusku rezultatom 88 : 76.
11. septembar — Karlos Alkaraz i Iga Svjontek su osvojili Otvoreno prvenstvo SAD u tenisu u pojedinačnoj konkurenciji.
10. septembar — Vaterpolo reprezentacija Hrvatske osvojila je Evropsko prvenstvo pobedivši u finalu Mađarsku rezultatom 10 : 9.
8. septembar — Kraljica Ujedinjenog Kraljevstva i drugih četrnaest kraljevina Komonvelta Elizabeta II (na fotografiji) preminula je u 96. godini. Na prestolu ju je nasledio Čarls III.
6. septembar — Liz Tras je imenovana za premijerku Ujedinjenog Kraljevstva, nakon ostavke Borisa Džonsona.

Ostale vesti

Na današnji dan

25. septembar

1066 — Harold Godvinson je porazio Haralda Hadradu u bici na Stamford bridžu, čime su okončani vikinški napadi na Britanska ostrva.
1345 — Posle tri godine bezuspešnih pokušaja, srpski car Dušan je osvojio Ser, čime je došao u posed puteva koji su vodili u Trakiju i ka poluostrvu Halkidiki.
1396 — Osmanska vojska pod komandom Bajazita I je potukla hrišćansku vojsku pod komandom Žigmunda Luskemburškog u bici kod Nikopolja.
1513 — Konkvistador Vasko Nunjez Balboa je na obali današnjeg Dajrena u Panami postao prvi Evropljanin koji je ugledao Tihi okean iz Novog sveta.
1555 — Karlo V, Sveti rimski car i luteranski knezovi okupljeni u Šmalkaldski savez su sklopili Augzburški mir kojim su izjednačena prava luterana i rimokatolika u Svetom rimskom carstvu.
1957 — Pripadnici Američke armije su dopratili 9 crnih učenika u srednju školu u Litl Roku kojoj je naloženo da prekine segregaciju (na slici).
1963 — Vojska u Dominikanskoj Republici je oborila liberalnu vladu Huana Boša i suspendovala Ustav.

Obližnji datumi:

Ostali događaji

Zanimljivosti

Da li ste znali

… da je bitka kod Solferina podstakla Anrija Dinana (na slici) da osnuje Crveni krst?
… da je baba ruskog cara Ivana IV Groznog bila Srpkinja iz porodice Jakšića?
… da Španija u bukvalnom prevodu znači „zemlja zečeva”?
… da je najstarija skupština na svetu islandski Alting koji je osnovan 930. godine?
… da je trenutak stvarna jedinica vremena i iznosi 1/100 sekunde?
… da Japan ima preko 200 ukusa Kit ket čokoladice?
… da je prva konferencija Pokreta nesvrstanih održana od 1. do 6. septembra 1961. godine u Beogradu?

Ostale zanimljivosti

Izabrana slika

Telegram austrougarskog ministra spoljnih poslova grofa Bertolda o objavi rata Austrougarske Kraljevini Srbiji 28. jula 1914. godine, kojim je zvanično započet Prvi svetski rat. Telegram je primio predsednik vlade Srbije Nikola Pašić u hotelu „Evropa” u Nišu. Unesko je 2015. godine doneo odluku da se ovaj telegram upiše u Međunarodni registar „Sećanje sveta”.

Vikipedija

Vikipedija je enciklopedijski projekat slobodnog sadržaja na internetu koji razvijaju dobrovoljci pomoću vikisoftvera. Članke na Vikipediji može svako da menja.

Prvobitna verzija Vikipedije započeta je 15. januara 2001, dok je izdanje na srpskom jeziku započeto 16. februara 2003. godine. Vikipedija trenutno sadrži više od 59,6 miliona članaka napisanih na 309 jezika, od kojih je preko 663.000 na srpskom jeziku.

Doprinosi

Članke na Vikipediji zajednički pišu dobrovoljci širom sveta, a većinu stranica može da uređuje svako ko ima pristup internetu. Pritom je neophodno poštovati pravila i smernice koje je usvojila zajednica.

Postoje stranice pomoći u kojima je objašnjeno kako se izrađuju novi ili uređuju postojeći članci, kako se otpremaju i koriste slike itd. U bilo kojem trenutku možete da zatražite pomoć ili da se obratite svom mentoru.

Zajednica

Do sada je na Vikipediji na srpskom jeziku 312.459 korisnika otvorilo nalog, a od toga je 740 aktivno. Svi urednici su volonteri koji udružuju napore u okviru različitih tematskih celina. Posetite Radionicu i saznajte kako i vi možete pomoći.

Diskusije i komentari o sadržaju članaka su dobrodošli. Stranice za razgovor koriste se za razmenu mišljenja i ukazivanje na greške kako bi se postojeći članci poboljšali i upotpunili.

Vikipedijom rukovodi Zadužbina Vikimedija, nekomercijalna organizacija koja upravlja i nizom drugih projekata:

Medijske objave • Kontakt