Žebel (Timiš)
| Žebel rum. Jebel | |
|---|---|
| Naselje | |
  Žebel Lokacija u Rumuniji | |
| Koordinate: 45° 33′ 20″ N 21° 12′ 48″ E / 45.55556° S; 21.21333° I | |
| Zemlja |  Rumunija |
| Okrug | Timiš |
| Opština | Žebel |
| Nadmorska visina | 83 m (272 ft) |
| Stanovništvo (2002)[1] | |
| • Ukupno | 5.350 |
| Vremenska zona | Istočnoevropsko vreme (UTC+2) |
| • Leti (DST) | Istočnoevropsko letnje vreme (UTC+3) |
| Geokod | 675290 |
Žebel (rum. Jebel) naselje je u Rumuniji u okrugu Timiš u opštini Žebel.[2][3] Opština se nalazi na nadmorskoj visini od 83 m.
Položaj[uredi | uredi izvor]
Još od sredine 19. veka nalazi se na željezničkoj pruzi i ima stanicu.[4]
Prošlost[uredi | uredi izvor]
Ime mesta "Žebelj" (Žebel), je po mišljenju nekih srpskih istoričara, rumunsko preinačenje srpske reči "Žabalj" (kao onaj gradić u Bačkoj).
Prema "Rumunskoj enciklopediji" mesto se pominje 1332. godine kao "Zephel". Tu je 1425. godine već postojala trvđava. Prvi austrijski vojni popis 1717. godine pokazuje da tu ima čak 200 domova. Zbog dobrog položaja da važnoj saobraćajnici 1761. godine dobija poštansku stanicu. Godine 1752. dobilo je mesto novu pravoslavnu crkvu od čvrstog materijala, na mestu prethodne brvnare.
Turski putopisac Evlija Čelebija rumelijski begler-beg je prispeo sa turskom vojskom u Žebelj, februara 1662. godine. Tu je njegov rođak Melek Ahmed paša isplatio svoju vojsku (koju su činili 2000 sejmena, 2000 saridža i 2000 lične vojske) sa 79 kesa novca, pa raspustio (izuzev svoje lične) da idu kućama.[5]
Iz starog popisa Temišvarske eparhije iz 1764. godine, vidi se da je Žebelj sedište propopijata sa 17 sela.[6] Po Erleru austrijskom carskom revizoru 1774. godine Žebelj je mesto u Brzavskom okrugu, stanovništvo je pretežno vlaško, tu se nalazi upravni podured i pošta-kambijatura na poštanskoj liniji.[7] Zograf Nedeljko Popović radio je tokom 18. veka ikone u pravoslavnoj crkvi u Žebelju. Kada je 1797. godine popisan pravoslavni klir u mestu je bilo šest sveštenika. Parosi, pop Ilija Murgulović (rukop. 1751), pop Pavel Šubonj (1782), pop Jovan Stefanović (1792), pop Stefan Popović, kapelan Isak Popović i đakon Ilija Pelević - svi su se služili isključivo rumunskim jezikom.[8]
U Žebelju je 1904. godine bilo sedište istimenog pravoslavnog protoprezvirata (poredak ustanovljen još 1776), sa 33 parohije i dve filijale.[9]
Prema državnom šematizmu pravoslavnog klira u Ugarskoj, Žebelj je 1846. godine i dalje sedište Žebeljskog pravoslavnog protopopijata. Okružni prota je žebeljski paroh pop Vladislav Veselinović. Pravoslavno matično zvanje osnovano je 1750. godine a matice crkvene su postepeno uvođene; najpre su se upisali rođeni-kršteni od 1779. godine, a zatim ostale. U mestu je polovinom 19. veka pravoslavni hram posvećen Sv. Iliji. Bilo je nekoliko parohijskih sveštenika, pored prote Veselinovića, tu su još Isak Caran, Jovan Stefanović, Jovan Lojkica i Jozef Stojka. Kapelan je samo jedan , i to pop Živojin Milić. U mestu 1846. godine je popisano 4172 stanovnika. Narodnu školu pohađa 79 đaka kojima predaje učitelj Jozef Jovanov.[10]
Početkom 20. veka Žebelj je sa statusom srpska pravoslavna parohijska filijala, u Čakovačkom srezu, sa 19 pravoslavnih Srba.[11]
Srpska vojska je goneći neprijateljsku nemačku vojsku, da bi se oslobodio Banat, novembra 1918. godine brzo napredovala ka Temišvaru. Komandant Konjičke brigade, pukovnik Nikola Colović je 17. novembra zauzeo Željelj.[12]
Mihajlo Polit-Desančić srpski politički lider Liberalne stranke u Austrougarskoj se pod stare dane povukao iz političkog života. Preselio se iz Novog Sada kod kćerke u Žebelj, gde je i umro, dočekavši kraj Velikog rata 1920. godine.[13]
Pred Drugi svetski rat, u Žebelju su se sreli predstavnici Rumunije i Jugoslavije. Dana 19. septembra 1939. godine pregovarali su tu ministri inostranih poslova dve kraljevine, Gafenka i Cincar-Marković.[14]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema podacima iz 2002. godine u naselju je živelo 5350 stanovnika.[1]
Popis 2002.[uredi | uredi izvor]
Hronologija[uredi | uredi izvor]
| Godina | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stanovništvo | 5013 | 4991 | 4955 | 4913 | 4938 | 4943 | 5008 | 5023 | 4988 | 5019 | 5003 | 4963 | 3428 | 3420 | 3422 | 3459 | 3473 | 3532 | 3559 | 3555 | 3575 | 3580 | 3586 | 3587 | 3616 | 3661 |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Recensământul Populaţiei şi al Locuinţelor”. Arhivirano iz originala 2012-09-18. g. Pristupljeno 2011-12-08.
- ^ „The GeoNames geographical database”. 2012.
- ^ „Communes of Romania”. Statoids. Gwillim Law. 2010-07-27. Pristupljeno 4. 7. 2015.
- ^ "Danica", Novi Sad 1863.
- ^ "Beogradske opštinske novine", Beograd 1932.
- ^ "Srpski Sion", Sremski Karlovci 1905.
- ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
- ^ "Temišvarski zbornik", Novi Sad 9/2017.
- ^ "Srpski Sion", Sremski Karlovci 1904.
- ^ Reesch de Lewald, Aloysius: "Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant ... pro anno ...", Buda 1846.
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Sremski Karlovci 1910.
- ^ "Vreme", Beograd 18. novembar 1925.
- ^ Živan Milisavac, Dušan Popov: "Istorija Matice srpske", treći deo, Novi Sad 2000.
- ^ "Vojno-istorijski glasnik", Beograd 1970.
- ^ National Institute of Statistics. „Statistical Data and Metadata Databases”. Bucharest, Romania. Pristupljeno 22. 12. 2017.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
