Masakr na Korićanskim stijenama

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Masakr na Korićanskim stijenama
MestoKorićanske Stijene, planina Vlašić, Bosna i Hercegovina
Koordinate44° 21′ 14.0″ N 17° 30′ 29.6″ E / 44.353889° S; 17.508222° I / 44.353889; 17.508222
Datum21. avgust 1992.
Ubijeno200+

Masakr na Korićanskim stijenama bilo je masovno ubistvo više od 200 Bošnjaka i Hrvata 21. avgusta 1992. godine, tokom rata u Bosni i Hercegovini, na Korićanskim stijenama na obroncima planine Vlašić.

Žrtve, bivši zatvorenici iz Trnopolja, odvojene su od većeg broja civila koji su odvođeni na teritoriju pod kontrolom tzv. ARBiH u srednjoj Bosni.[1] Masakr su sproveli pripadnici specijalnog odjela tima Centra javne bezbjednosti Prijedor,[2] rezervne jedinice srpske policije.

Masakr je istražen, a imena žrtava su objavljena u nizu članaka „Nezavisnih novina”. Urednik lista, Željko Kopanja, koji je radio na toj priči, izgubio je obje noge 1999. godine kada je njegov automobil eksplodirao.[3]

Na suđenjima Haškog tribunala i Suda Bosne i Hercegovine, pripadnici grupe koja je vršila ubistva, uključujući i njihovog vođu Darka Mrđu, osuđeni su na različite kazne zatvora.[4][5] Na završnom suđenju pred Sudom Bosne i Hercegovine, 21. decembra 2010. godine, Zoran Babić, Milorad Škrbić, Dušan Janković i Željko Stojnić, koji su svi bili zaposleni u Centru javne bezbjednosti Prijedor, proglašeni su krivima i osuđeni za ratne zločine počinjene nad više od 200 bošnjačkih i hrvatskih civila na Korićanskim stijenama.[6] Zoran Babić i Milorad Škrbić osuđeni su 22 godine, Dušan Janković na 27 godina, Željko Stojnić na 15 godina zatvora.[6] Milorad Radaković, koji je takođe bio optužen, oslobođen je optužbe zbog nedostatka dokaza.[6] Osumnjičeni glavni organizator masakra, Simo Drljača, načelnik policije u Prijedoru, ubijen je tokom pokušaja hapšenja.[7]

Masakr[uredi | uredi izvor]

Dana 21. avgusta 1992. godine, grupa od oko 1.200 civila, puštenih iz logora Trnopolje, transportovani su na teritoriju pod kontrolom Republike Bosne i Hercegovine u centralnoj Bosni. Nakon što je konvoj stigao do planine Vlašić, grupa paravojnih policajaca iz Prijedora izabrala je oko 200–250 muškaraca i odvojila ih od glavne grupe, te ih strpala u dva autobusa.[1] Preživjeli Medo Sivac, koji je u to vrijeme imao 18 godina, izjavio je da, kada je ostatak konvoja otišao u Travnik, uzeli su im sve vrijedno, novac, nakit i satove.[1] Odvojenim muškarcima je rečeno da će biti razmijenjeni za zarobljenike koje su držale snage bosanske vlade, ali su umjesto toga odvedeni na obližnji put do ivice provalije na Korićanskim stijenama.

Kada su autobusi stigli do provalije, zatvorenici iz prvog autobusa su odvođeni i upucani jedan po jedan dok su klečali na ivici provalije. Nakon što je otprilike pola muškaraca izvedeno iz autobusa, ostali su izvedeni i pogubljivani u grupama od tri muškarca. Prije odlaska, policajci su takođe pucali na tijela i bacali ručne bombe na njih. Sivac, koji je bio u drugom autobusu, prijavio je kako su svi putnici iz tog autobusa izvedeni zajedno i tada je naređeno da se postroje duž provalije i kleknu tamo.[1]

Dvanaest žrtava preživjelo je pucnjavu i pad u provaliju. Sedmoricu su pronašli pripadnici Vojske Republike Srpske (VRS). Pružena im je ljekarska pomoć u Banjoj Luci.[1]

Istraga[uredi | uredi izvor]

Jefto Janković, bivši istražni sudija Osnovnog suda u Banjoj Luci, izjavio je da je 21. avgusta 1992. godine, nakon što je primio poziv iz Stanice javne bezbjednosti u Banjoj Luci, otišao na Korićanske stijene da sprovede inspekciju mjesta zločina: „Na lice mjesta sam otišao 23. avgusta 1992. godine, zajedno s javnim tužiocem i kriminalističkim tehničarima. Kada smo došli na lice mjesta, vidjeli smo grupe leševa muškaraca. Tada su dvojica kriminalističkih tehničara s vrha provalije kamerom snimala leševe”.[8][9][10] Janković je dodao da je na mjestu zločina, po njegovoj procjeni, bilo oko 150 leševa.[8]

Janković je zatim odveden u štab 22. brigade Vojske Republike Srpske u Kneževu, gdje je razgovarao sa dva preživjela, Medom Sivcem i Midhatom Mujkanovićem, koji su mu ispričali kako su uspjeli preživjeti skačući u provaliju kada je počelo pucanje. Lično ih je odvezao u Banju Luku, a kasnije su prebačeni u Islamsko humanitarno udruženje Merhamet. Janković je rekao da je zbog velikog broja žrtava uputio slučaj Stanici javne bezbjednosti u Banjoj Luci na dalju istragu i tvrdio je da ne zna dodatne detalje o počiniteljima ili žrtvama.[10]

Hapšenja i suđenja[uredi | uredi izvor]

Vođu grupe koja je počinila ubistva, Darka Mrđu,[11] uhapsio je SFOR 2002. godine,[12] a suđenje je sproveo haški tribunal. Optužen je 2004. godine za dvije tačke optužnice za zločine protiv čovječnosti (istrebljenje i nehumana djela) i za jednu tačku optužnice za kršenje zakona i običaja ratova (ubistvo), a osuđen je na 17 godina zatvora.[4] Vjeruje se da je Simo Drljača, šef policije u Prijedoru, naredio da Mrđa počini ove zločine. Drljaču su upucali i ubili vojnici SFOR-a prilikom pokušaja hapšenja 1997. godine.[7]

Maja 2009. godine, osam bivših pripadnika Stanice javne bezbjednosti u Prijedoru i Odjeljenja policije za hitne slučajeve, optuženi su za zločine počinjene na Korićanskim stijenama i izvedeni pred Sud Bosne i Hercegovine.[10][13][14] Damir Ivanković,[6] Zoran Babić,[15] Gordan Đurić,[15] Milorad Radaković,[6] Milorad Škrbić,[6] Ljubiša Četić,[6] Dušan Janković[6] i Željko Stojnić[6] optuženi su za zločine protiv čovječnosti, kako ih je tužilaštvo osudilo za učestvovanje u organizaciji i pratnji konvoja hrvatskih i bošnjačkih civila koji je trebalo da budu razmijenjeni 21. avgusta 1992. godine, a od kojih je 200 muškaraca razdvojeno prije nego što su ubijeni automatskim oružjem na Korićanskim stijenama.[16]

Nakon ekshumacija na klisuri u avgustu 2009. godine, uhapšena su još dva pripadnika interventnog voda i jedinice za teritorijalnu odbranu, Branko Topola[15] (službeni policajac) i Petar Čivčić,[15] zbog sumnje da su učestvovali u masakru.[17]

Prvostepenom presudom Suda Bosne i Hercegovine, 21. decembra 2010. godine, Zoran Babić, Milorad Škrbić, Dušan Janković i Željko Stojnić su proglašeni krivima za učestvovanje u udruženom zločinačkom poduhvatu u opštini Prijedor, u cilju progona, pljačkanja i ubijanja nesrpskih civila tokom 1992. godine.[5] Babić i Škrbić osuđeni su na 22 godine zatvora, a Stojnić na 15 godina zatvora zbog ubistva više od 150 muškaraca civila počinjenih na Korićanskim stijenama 21. augusta 1992. Svi su bivši pripadnici interventnog voda Stanice javne bezbjednosti u Prijedoru. Bivši komandant Stanice javne bezbjednosti Dušan Janković proglašen je krivim zbog naređenja ubistava i osuđen na 27 godina zatvora.[5] Milorad Radaković je oslobođen svih optužbi zato što je utvrđeno da je učestvovao u konvoju kao medicinski radnik, nije bio dio plana odvajanja i ubijanja žrtava i zbog toga što je ostao u autobusu nije mogao učestvovati u pogubljenjima. Na presude je uticalo Babićevo „teško zdravstveno stanje”, svjedočenje da je Škrbić „zaštitio neke civile u autobusu koji je pratio”, kao i Stojnićeve godine (pošto je imao manje od 21 godinu ne može se kazniti dugotrajnim zatvorom).[5] Još trojica optuženih su priznali krivicu: Damir Ivanković koji je pristao da svjedoči protiv drugih optuženih[14] osuđen je na 14 godina zatvora.[5] Gordan Đurić koji je svjedočio da nije želio da učestvuje u strijeljanju civila i da se sakrio iza litice, ali da je postavljen za stražara na mjestu gdje je izvršena egzekucija,[18] osuđen na osam godina zatvora.[5] Ljubiša Četić je priznao krivicu i osuđen je na 13 godina zatvora.[5] Dušan Janković, koji je u novembru 2009. pušten iz zatvora pod restriktivnim uslovima, nije prisustvovao saslušanju. Kada nije uspio da se pojavi, advokat Ranko Dakić pred Sudom je izjavio da se „auto pokvarilo”. Državni sud naložio je hapšenje Jankovića, kao bjegunca od pravde.[19]

Lokacija ostataka[uredi | uredi izvor]

Iako su neke posmrtne ostatke stručnjaci pronašli 2003. godine zahvaljujući svjedočenju preživjelih i priznanju Damira Ivankovića,[20] sve do 2009. godine položaj ostalih žrtava nije bio poznat. Vjerovalo se da su tijela sahranjena u masovnim grobnicama na različitim lokacijama u Bosni i Hercegovini.

Pošto vlasti nisu preduzele nikakve ozbiljnije istrage o pronalaženju nestalih osoba ili tijela, septembra 2008. godine Centar za zastupanje TRIAL podnio je šest pojedinačnih zahtjeva pred Evropskim sudom za ljudska prava u vezi sa nestankom osam bošnjačkih muškaraca u toku masakra na planini Vlašić, u ime njihove rodbine.[21]

U julu/avgustu 2009. godine, Međunarodna komisija za nestala lica istražila je masovnu grobnicu na Korićanskim stijenama.[22][23] Krajem avgusta 2009. godine ekshumirani su ostaci najmanje 60 osoba iz duboke klisure. Neka od tijela su spaljena, a vjerovalo se da su druga pomjerena kako bi sakrili tragove zločina.[24] Prema Amoru Mašoviću iz Međunarodne komisije za nestala lica, ovo su bili ostaci ljudi iz jednog autobusa.[2]

Decembra 2010. godine, Međunarodna komisija za nestala lica izjavila je da će se izvršiti dodatna potraga, jer se vjeruje da na Korićanskim stijenama možda postoji još jedna masovna grobnica.[25]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d „Tracking Down The Crimes At Koricani Near Knezevo In August 1992” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 02. 12. 2018. g. 
  2. ^ a b „Mašović o ekshumacijama na Korićanskim stijenama”. Radio Slobodna Evropa (na jeziku: srpskohrvatski). 5. 8. 2009. Pristupljeno 24. 11. 2018. 
  3. ^ Husarska, Anna (26. 10. 1999). „A Bomb Atrocity in Bosnia Provides a Warning for Kosovo”. The New York Times (na jeziku: engleski). Pristupljeno 24. 11. 2018. 
  4. ^ a b „Bosnian Serb jailed for massacre” (na jeziku: engleski). 31. 3. 2004. Pristupljeno 24. 11. 2018. 
  5. ^ a b v g d đ e „BIRN BiH - Koricanske stijene: A Total of 86 Years in Prison”. 29. 12. 2010. Arhivirano iz originala 29. 12. 2010. g. Pristupljeno 24. 11. 2018. 
  6. ^ a b v g d đ e ž z „Babić Zoran i dr. - Sud Bosne i Hercegovine”. Sud Bosne i Hercegovine (na jeziku: hrvatski). Arhivirano iz originala 16. 12. 2018. g. Pristupljeno 24. 11. 2018. 
  7. ^ a b „Human Rights Watch Applauds NATO Efforts to Apprehend War Criminals”. Arhivirano iz originala 18. 2. 2009. g. 
  8. ^ a b „Svjedok: Vidio sam oko 150 leševa”. Radio Sarajevo. 8. 8. 2011. Pristupljeno 14. 12. 2018. 
  9. ^ „e-novine.com - Korićanske stijene: Grupe leševa”. www.e-novine.com. Arhivirano iz originala 15. 12. 2018. g. Pristupljeno 14. 12. 2018. 
  10. ^ a b v „BIRN BiH - Koricanske stijene: Robbing Prisoners”. 19. 5. 2009. Arhivirano iz originala 19. 5. 2009. g. Pristupljeno 14. 12. 2018. 
  11. ^ „Case information sheet - Darko Mrdja” (PDF). 
  12. ^ „Statement by the Secretary General of NATO on SFOR's Detention of Indicted War Criminal Darko Mrda”. www.nato.int. Pristupljeno 15. 12. 2018. 
  13. ^ „BIRN BiH - Koricanske stijene: Trial to Begin on March 30”. 25. 3. 2009. Arhivirano iz originala 25. 3. 2009. g. Pristupljeno 15. 12. 2018. 
  14. ^ a b „BIRN BiH - Koricanske stijene: Guilt Admission”. 22. 7. 2011. Arhivirano iz originala 22. 7. 2011. g. Pristupljeno 15. 12. 2018. 
  15. ^ a b v g „Sud Bosne i Hercegovine - Naslovna”. Sud Bosne i Hercegovine (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 15. 12. 2018. 
  16. ^ „BIRN BiH - Koricanske stijene: Pleas of not guilty entered”. 6. 7. 2011. Arhivirano iz originala 6. 7. 2011. g. Pristupljeno 15. 12. 2018. 
  17. ^ „Two Bosnian Serbs arrested on wartime massacre charges”. Reuters (na jeziku: engleski). 27. 8. 2009. Pristupljeno 15. 12. 2018. 
  18. ^ „BIRN BiH - Koricanske stijene: Agreement filed with Court”. 28. 5. 2010. Arhivirano iz originala 28. 5. 2010. g. Pristupljeno 15. 12. 2018. 
  19. ^ „BIRN BiH - Warrant Issued for Dusan Jankovic”. 29. 12. 2010. Arhivirano iz originala 29. 12. 2010. g. Pristupljeno 15. 12. 2018. 
  20. ^ Muminović, Davud (23. 6. 2009). „Ivanković priznao krivicu”. Nezavisne novine (na jeziku: srpski). Pristupljeno 14. 12. 2018. 
  21. ^ Duffy, Rita (1992). „Executive Board Highlights (August 21, 1992)”. PsycEXTRA Dataset. doi:10.1037/e501772010-008. Pristupljeno 14. 12. 2018. 
  22. ^ Remiković, D. (7. 7. 2009). „Ekshumacije čekaju naredbu Tužilaštva BiH”. Nezavisne novine (na jeziku: srpski). Pristupljeno 14. 12. 2018. 
  23. ^ „BIRN BiH - Exhumation at Koricanske Stijene Begins”. 31. 7. 2009. Arhivirano iz originala 31. 7. 2009. g. Pristupljeno 14. 12. 2018. 
  24. ^ „Forensic experts unearth 60 Bosnian war victims”. Reuters (na jeziku: engleski). 26. 8. 2009. Pristupljeno 14. 12. 2018. 
  25. ^ „BIRN BiH - New Search Ordered for Koricanske Stijene Victims”. 21. 8. 2010. Arhivirano iz originala 21. 8. 2010. g. Pristupljeno 14. 12. 2018. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Масакр_на_Корићанским_стијенама&oldid=26930104”