Vudi Alen
| Vudi Alen | |
|---|---|
 Vudi Alen 2016. godine | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Alan Stjuart Konigsberg |
| Datum rođenja | 1. decembar 1935. |
| Mesto rođenja | Njujork, SAD |
| Porodica | |
| Supružnik | Harlin Suzan Rouzen (1956-1962) Luiza Laser (1966-1970) Sun-I Previn (1997-danas) Dajana Kiton (partnerka, 1970–1971) Mija Farou (partnerka, 1980–1992) |
| Rad | |
| Aktivni period | 1956–sada |
| Bitna uloga | Eni Hol - Alvi Singer Hana i njene sestre - Miki |
| Zvanični veb-sajt | |
| http://www.WoodyAllen.com/ | |
| Veza do IMDb-a | |
Hejvud „Vudi” Alen (engl. Heywood "Woody" Allen), rođen kao Alan Stjuart Konigsberg (engl. Allan Stewart Konigsberg; Njujork, 1. decembar 1935),[1] američki je režiser, pisac i glumac.[2] Jedan je od uticajnijih i cenjenijih ljudi u svetu filma.[3] Takođe je počeo da piše materijal za televiziju, objavio je nekoliko knjiga sa kratkim pričama i pisao humoristične komade za The New Yorker.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Rođen je u jevrejskoj porodici.[4]
Početkom šezdesetih nastupao je kao stend-ap komičar u Grinvič Vilidžu zajedno sa Lenijem Brusom, Elejn Mej, Majk Nikolsom i Džoun Rivers. Tamo je razvio monološki stil (umesto tradicionalnih šala), i ličnost nesigurnog, intelektualnog, uznemirenog kolebljivca, za koju on tvrdi da se prilično razlikuje od njegove stvarne ličnosti.[5] On je objavio tri komediografska albuma tokom sredine i kasnih 1960-ih, čak je i nominovan za nagradu Gremi za svoj komični album iz 1964. pod nazivom Vudi Alen.[6] Godine 2004, Komedi sentral je rangirao Alena na četvrto mesto liste 100 najvećih stend-ap komičara,[7][8] dok je jedna anketa sprovedena u Velikoj Britaniji Alena rangirala na treće mesto među najvećim komičarima.[9]
Sredinom 1960-ih, Alen je pisao i režirao filmove, prvo se specijalizujući za slapstik komedije kao što su Nemoj da piješ vodu (1966)[2], Uzmi pare i beži (1969), Banane (1971)[2], Spavač (1973)[2], i Život i smrt (1975), pre nego što je prešao na dramski materijal pod uticajem evropske umetničke kinematografije tokom kasnih 1970-ih sa Unutrašnjost (1978), Menhetn (1979) i Memorije zvezdanog praha (1980), i naizmenično se bavi komedija i dramom do danas. Alen se često identifikuje kao deo novog holivudskog talasa filmskih stvaralaca od sredine 1960-ih do kasnih 1970-ih, kao što su Piter Bogdanovič, Martin Skorseze, Robert Altman i Sidni Lumet.[10] On često glumi u svojim filmovima, obično ličnosti koje je razvio kao stand-up. Njegov film Eni Hol (1977)[2], romantična komedija u kojoj su učestvovali Alen i njegova česta saradnica Dajana Kiton, osvojio je četiri nagrade Oskar, uključujući najbolji film, najbolju režiju, najbolji originalni scenario i najbolju glumicu za Kiton. Kritičari su njegovo delo iz 1980-ih nazvali njegovim najrazvijenijim periodom. Njegovi filmovi uključuju Zeling (1983), Brodvej Dani Rouz (1984), Ljubičasta ruža Kaira (1985), Hana i njene sestre (1986),[2] Radio dani (1987), Druga žena (1988), i Zločini i prekršaji (1989).[2] Mnogi od njegovih filmova 21. veka, uključujući Meč poen (2005), Ljubav u Barseloni (2008) i Ponoć u Parizu (2011), smešteni su u Evropu. Nesrećna Džasmin (2013) i Kafe društvo (2016) smešteni su u Njujorku i San Francisku.
Kritičar Rodžer Ibert opisao je Alena kao „bogatstvo kinematografije“.[11] Alen je dobio mnoga priznanja i počasti. On je dobio najviše nominacija za Oskara za najbolji originalni scenario, sa 16. Dobitnik je četiri nagrade Oskar, jedne za najbolju režiju i tri za najbolji originalni scenario. Takođe je dobio devet filmskih nagrada Britanske akademije. Britanska akademija za filmsku i televizijsku umetnost je Alen dodelio BAFTA nagradu 1997. godine. U 2014. godini dobio je nagradu Nagradu Sesil B. Demil za životno delo i nominaciju za Toni nagradu za najbolju knjigu mjuzikla za Meci nad Brodvejom.[12] Američki ceh pisaca imenovao je njegov scenario za Eni Hol prvim na listi „101 najsmešnijih scenarija“.[13] U 2011. godini PBS je prikazivao filmsku biografiju Vudi Alen: Dokumentarni film o svojoj seriji Američki majstori.[14]
Lični život
[uredi | uredi izvor]Optuživan je za seksualno zlostavljanje i obljubu tada sedmogodišnje Dilan Farou, usvojene ćerke njegove partnerke Mije Farou. Optužbe nisu dokazane pred sudom.[15]
U braku je sa trideset i pet godina mlađom Sun-I Previn, usvojenom ćerkom Mije Farou.[16]
Filmografija
[uredi | uredi izvor]Diskografija
[uredi | uredi izvor]- Woody Allen (Colpix Records, 1964)
- Woody Allen Vol. 2 (Colpix Records, 1965)
- The Third Woody Allen Album (Capitol Records, 1968)
- The Nightclub Years 1964–1968 (United Artists Records, 1972)
- Standup Comic (Casablanca Records, 1978)
- Wild Man Blues (RCA Victor, 1998)
- Woody With Strings (New York Jazz Records, 2005)
Bibliografija
[uredi | uredi izvor]- Allen, Woody (1971). Getting Even. Random House. ISBN 978-0-394-47348-2.. (kratka priča)
- Allen, Woody (1975). Without Feathers. Random House. ISBN 978-0-394-49743-3.. (kratka priča)
- Allen, Woody (1980). Side Effects. Random House. ISBN 978-0-394-51104-7.. (kratka priča)
- The Gossage—Vardebedian Papers (kratka priča)
- Allen, Woody; Björkman, Stig (1995). Woody Allen on Woody Allen: In Conversation With Stig Bjorkman. Grove Press. ISBN 978-0-8021-1556-0..
- The Insanity Defense: The Complete Prose (2007)
- Mere Anarchy (2007)
- Apropos of Nothing (2020)
- Zero Gravity (2022)
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Allen, Woody (2020). Apropos of Nothing (1st izd.). Arcade Publishing. ISBN 978-1-951627-34-8.
- ^ a b v g d đ e Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 33. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ „Your Show of Shows”. Time. Pristupljeno 21. 3. 2020.
- ^ Malley, JP O’. „Woody Allen bio spotlights cinematic nebbish's life and loves”. www.timesofisrael.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-07-15.
- ^ Gross, Terry (27. 1. 2012). „Woody Allen: Blending Real Life With Fiction”. Fresh Air. Arhivirano iz originala 11. 9. 2012. g. Pristupljeno 7. 4. 2012.
- ^ „Woody Allen – Artist”. The Recording Academy. Pristupljeno 21. 3. 2020.
- ^ „Comedy Central's 100 Greatest Stand-Ups of All Time”. Everything2.com. 18. 4. 2004. Arhivirano iz originala 15. 7. 2012. g. Pristupljeno 4. 5. 2012.
- ^ 100 Greatest Stand-Ups of All Time [Part 5] (YouTube). Comedy Central via Goofy Cartoon. Korisna informacija se nalazi na: 33:03. Pristupljeno 19. 1. 2018.
- ^ Thorpe, Vanessa (2. 1. 2005). „Cook tops poll of comedy greats”. The Guardian. London. Arhivirano iz originala 19. 1. 2018. g. Pristupljeno 19. 1. 2018.
- ^ Newton, Michael (13. 1. 2012). „Woody Allen: cinema's great experimentalist”. The Guardian. London. Arhivirano iz originala 19. 1. 2018. g. Pristupljeno 9. 4. 2012. „In the 1970s, Allen looked irreverent, hip, a part of the New Hollywood generation. In an age of 'auteurs', he was the auteur personified, the writer, director and star of his films, active in the editing, choosing the soundtrack, initiating the projects”
- ^ Ebert, Roger (25. 5. 2011). „Midnight in Paris”. Chicago Sun-Times. Arhivirano iz originala 19. 1. 2018. g. Pristupljeno 20. 6. 2011 — preko RogerEbert.com.
- ^ „Woody Allen Will Be a No Show, Per Tradition”. Los Angeles Times. Pristupljeno 21. 3. 2020.
- ^ McNary, Dave (11. 11. 2015). „'Annie Hall' Named Funniest Screenplay by WGA Members”. Variety.
- ^ Woody Allen: A Documentary. American Masters. 21. 7. 2011. Pristupljeno 14. 11. 2018.
- ^ Nast, Condé (2014-02-07). „10 Undeniable Facts About the Woody Allen Sexual-Abuse Allegation”. Vanity Fair (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-07-18.
- ^ McDonell-Parry, Amelia (2018-09-17). „Soon-Yi Previn Speaks Out About Woody Allen Marriage, Mia Farrow”. Rolling Stone (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-07-18.
- ^ Fordham, John (2017-07-03). „Woody Allen & His New Orleans Jazz Band – a musician of 'awful dreadfulness'? Not at all”. The Guardian (na jeziku: engleski). ISSN 0261-3077. Pristupljeno 2023-07-18.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Reimertz, Stephan (2000). Woody Allen: Eine Biographie. Reinbek. ISBN 978-3-499-61145-2. (na nemačkom)
- -- : Woody Allen (rororo-Monographie). Reinbek. . 2005. ISBN 978-3-499-50410-5. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć). (na nemačkom) - Lax, Eric (1991). Woody Allen: A Biography. Da Capo Press. ISBN 9780306809859. Pristupljeno 3. 2. 2014. „Woody Allen was born in Brooklyn, New York, in the spring of 1952, when Allan Stewart Konigsberg, who was born in Brooklyn, New York on December 1, 1935, settled on the name as a suitable cover.”
- „Martin Konigsberg”. Variety. 16. 1. 2001. Pristupljeno 22. 10. 2014.
- Baxter, John (1998). Woody Allen: A Biography. New York: Carroll & Graf. str. 11. ISBN 978-0786708079.
- Norwood, Stephen Harlan; Pollack, Eunice G. (2008). Encyclopedia of American Jewish history – Stephen Harlan Norwood, Eunice G. Pollack – Google Books. Bloomsbury Academic. ISBN 9781851096381. Pristupljeno 24. 7. 2013.
- Meade, Marion. „The Unruly Life of Woody Allen”. The New York Times. Pristupljeno 14. 11. 2018.
- Meade, Marion (2000). The unruly life of Woody Allen: a biography
. New York: Scribner. str. 31. ISBN 978-0-684-83374-3. OCLC 42291110. - Lax, Eric (1992). Woody Allen: A Biography. Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80985-9.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Zvanični veb-sajt
- Vudi Alen na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Senses of Cinema: Great Directors Critical Database
- The Whore of Mensa - A Short Story by Woody Allen
- Woody Allen at celebritywonder.com
- Čuo sam za Novaka, ali ne znam gde je Srbija („Pres“, 14. maj 2011)
- „Woody Allen: Comedian Profile”. Comedy-Zone.net. Pristupljeno 16. 1. 2008.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
- Rođeni 1935.
- Američki reditelji
- Američki glumci
- Dobitnici nagrade BAFTA
- Dobitnici nagrade Sezar
- Dobitnici nagrade Nebjula
- Osobe koje su menjale ime
- Američki ateisti
- Jevreji u Sjedinjenim Američkim Državama
- Vegetarijanci
- Dobitnici nagrade Oskar za za najboljeg reditelja
- Dobitnici nagrade Oskar za najbolji originalni scenario
- Ljudi pod pseudonimom