Pređi na sadržaj

Divci (Valjevo)

Koordinate: 44° 18′ 02″ S; 20° 01′ 28″ I / 44.3005° S; 20.0245° I / 44.3005; 20.0245
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Divci
Crkva svetog Đorđa
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugKolubarski
GradValjevo
Stanovništvo
 — 2011.Pad 640
Geografske karakteristike
Koordinate44° 18′ 02″ S; 20° 01′ 28″ I / 44.3005° S; 20.0245° I / 44.3005; 20.0245
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina140 m
Divci na karti Srbije
Divci
Divci
Divci na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj14222
Pozivni broj014
Registarska oznakaVA
Stara škola u Rabrovici
Spomen česma u Rabrovici

Divci su naseljeno mesto grada Valjeva u Kolubarskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 640 stanovnika.

Geografija i položaj

[uredi | uredi izvor]

Selom dominira ravničarski reljef sa dosta oranica, ali postoje i šume u brdskim predelima. Kroz selo protiče reka Kolubara.

Divci se graniče sa sledećim selima: Klanicom, Loznicom, Lukavcem, Klašnićem i Radobićem. Selo je udaljeno 12 kilometara od Valjeva i veoma dobro je povezano sa drugim selima i okolnim gradovima, jer se nalazi na magistrali Beograd - Valjevo i pruzi Beograd - Bar. Divci su na raskrsnici puteva koji vode ka zapadnoj, severnoj, istočnoj i južnoj Srbiji. Postoje i dva mosta preko reke Kolubare.[1]

Etimologija imena

[uredi | uredi izvor]

Prema knjizi „Valjevska sela“, selo je dobilo ime po pticama koje su svojevremeno neseljavale ovaj kraj. One su se zvale „vivci“. Međutim govorom naroda „v“ se izmenilo u „d“ i dobijen je naziv Divci.[1]

U knjizi „Naselja srpskih zemalja“ (knjiga IV) iz 1907, navodi se sledeće:

Istorija

[uredi | uredi izvor]

Divci su selo koje već postoji u početku XVIII stoleća, a narodno predanje daje mu duboku starost. U spisku sela iz 1737. godine, koji je sastavila austrijska administracija u Beogradu[1] među selima okruga valjevskog zapisano je i ovo selo: „Divze“[3][2]

Poreklo stanovništva i osnivanje sela

[uredi | uredi izvor]

*Napomena - slede podaci iz knjige IV, „Naselja srpskih zemalja“ objavljene od Jovana Cvijića 1907. godine u Beogradu:

Kao najstarije porodice ovog sela i one, za koje se ne zna da su doseljene, kao da su bile i u Starom Selu, kod crkvine, pa se u početku XIX stoleća i pred kraj XVIII naselile na današnja mesta jesu Štulići i Đurići. Štulići su danas više mehane, ima ih 9 kuća i slave sv. Jovana. Đurići, nekad najznatija i najveća porodica, danas su spali na 3 kuće, koje su sve tri na umoru, slave sv. Đurđa.[2]

Po vremenu doseljenja najstariji su Popovići doseljeni iz Pauna od porodice Đorđevića. Popovići su prvo otišli u Srem, pa se posle povratili kao sveštenici i naselili ovde, a ne na starom mestu u Paunama; njih je deset kuća i slave Đurđic.[2]

Pred Kočinu krajinu, na godinu dana posle Popovića, doselili su se Erići iz Nikšićke župe u dve porodice, zbog krvnine i jedna se nastanila ovde, a druga otišla u Stepojevac, okr. beogradskog. Od njih su danas 4 kuće, slave sv. Luku.[4]

Jevđenijevići, Vasiljevići, Tomići i Šumarčevići su jedna porodica doseljena pre Kočine krajine iz Lelića od porodice Davidovića, danas ih je 10 kuća, slave sv. Nikolu. U prvom ustanku doseljeni su iz Osata Krsmanovići, nekoliko prezimena, a 8 kuća, slave sv. Jovana.[5]

Posle prvog ustanka doseljeni su Zebići iz Jadra od Loznice, ima ih 4 kuće, slave sv. Lazara. Kad i oni, doseljeni su i Planići iz Pješivaca u Crnoj Gori, ima ih 3 kuće, slave začeće sv. Jovana. Sa njima su se doselili Šljakići iz Rovaca, ima ih 3 kuće, slave sv. Alimpija. Stojkovića predak prizetio se u ovom selu posle 1820. godine, a doselio se iz Majinovića od porodice Lazarevića, danas ih je 4 kuće, slave sv. Alimpija. Grčića predak doselio se iz sela Grka u Sremu i prizetio se, te ih ima 3 kuće i slave sv. Nikolu.[5]

Novitovići doseljeni pre 25. god. (tad!) iz Dobrača u užičkom okrugu, ima ih 3 kuće, slave sv. Arhanđela. Doselio ih je brat opštinski pisar na imanje koje je kupio. Tešić, Đurić, Đokić, Smiljanić, Drajić i Petrović su doseljenici poslednjih godina. Smiljanić je iz Brankovine od porodice Markovića, slavi sv. Nikolu, prizetio se u ovom selu. Drajić je od Drajića iz Kamenice i ovde se prizetio, slavi sv. Jovana. Petrović je iz Bajine Bašte, okr. užičkog doselio se kao sluga i kupio imanje, slavi sv. Nikolu. Đurić je iz Martinića u Crnoj Gori doselio se kao nadničar, slavi sv. Petku. Đokić prizetio se i doselio iz Majinovića i slavi sv. Alimpija, a Tešić doselio se iz Jaklja u okr. užičkom i slavi sv. Arhanđela.[5]

Tomić uljez u prave Tomiće iz Lukavca, primio slavu i prezime njihovo.[5]

Za ostale privremene žitelje ovog sela može se reći, da su većinom Užičani i iz Srema, naseljeni na imanju Krsmanovića, koji žive u Obrenovcu.[5]


*PODACI UNETI IZ OVE KNjIGE ZAVRŠAVAJU SE 1907. GODINOM, TAKO DA NIKAKO NE ODRAŽAVAJU SLIKU POREKLA I RAZVOJA STANOVNIŠTVA NAKON POMENUTE GODINE, U NAREDNOM, VEĆ DUŽE NEGO STOGODIŠNjEM PERIODU!

Crkva i znamenitosti sela

[uredi | uredi izvor]
Zgrada mesne kancelarije

Prva crkva je podignuta u 13. veku i bila je posvećena Sv. Đorđu. Turci je ruše, a 1597. je podignuta nova crkva posvećena istom svetitelju. Kada je premeštena u selo Rabrovicu, Turci su je zapalili. Obnovljena je 1857. i ova crkva i danas postoji na istim temeljima. Restaurirana je više puta, a poslednji put nakon zemljotresa kada je bila veoma oštećena. Konačno je prerađena 2007. Izgrađena je u baroknom stilu (deo kompleksa oko crkve, kao i inventar unutar crkve). Nema moštiju ili drugih relikvija. Meštani crkvu posećuju više tokom većih praznika i pričesti.

Poznati sveštenici:

Drugi sabor Bogomoljačkog pokreta bio je u ovoj crkvi.[6]

Razvoj stanovništva

[uredi | uredi izvor]

Prema spisku sela iz valjevske eparhije u 1735. godini, Divci su imali 18 domova.[1][7] Po haračkim tefterima ovo selo imalo je 1818. god. 55 domova sa 67 poreskih i 177 haračkih lica.[a].

Po popisu od 1866. god. u selu je bilo 73 doma sa 464 stanovnika, dokle po popisu od 1874. god. bilo je 58 domova sa 340 stanovnika[b]. Po popisu od 1884. Divci su imali 63 doma sa 328 stanovnika[1], dokle po popisu od 1890. bilo je 67 domova sa 371 stanovnikom. Po popisu od 1900. bio je 71 dom sa 397 stanovnika.[7]

Demografija

[uredi | uredi izvor]

U naselju Divci živi 594 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,7 godina (40,5 kod muškaraca i 42,9 kod žena). U naselju ima 217 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,30.

Svi stanovnici sa ovog područja su vernici, većinom pravoslavni hrišćani. Zapažen je odlazak mladih u gradsku sredinu (Valjevo, Beograd), a ima onih koji trajno žive u inostranstvu (Nemačka, Švajcarska, Austrija, Engleska). Ima starih napuštenih kuća, čiji se broj povećava. Broj dece se smanjuje.[8]

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[9]
Godina Stanovnika
1948. 641
1953. 702
1961. 766
1971. 714
1981. 793
1991. 730 693
2002. 717 736
Etnički sastav prema popisu iz 2002.[10]
Srbi
  
700 97,62%
Makedonci
  
3 0,41%
Jugosloveni
  
1 0,13%
nepoznato
  
12 1,67%


Domaćinstva
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Privreda

[uredi | uredi izvor]

Poljoprivreda

[uredi | uredi izvor]

Najveći broj domaćinstava se bavi poljoprivredom. Uzgajaju se žitarice, najviše kukuruz, pšenica, ječam i ovas. Od industrijskog bilja gaji se nešto soje. Od povrća najviše se gaji krompir, paradajz, paprika, kupus i luk, dok se od krmnog bilja najviše gaje lucerka i detelina. Od voća, najveći je broj stabala šljive koja se najvećim delom koristi za proizvodnju rakije. Gaje se još i jabuke, višnje, kruške, trešnje i orasi.

Ostalo

[uredi | uredi izvor]

Osim poljoprivrede ne veliki broj ljudi je zaposlen i u ostalim privrednim delatnostima, kao što je prerada rude, u prerađivačkoj industriji, građevinarstvu, trgovini, saobraćaju, nekretninama, državnoj upravi, obrazovanju, zdravstvu i uslužnim delatnostima.[8]

Pošta je počela sa radom 15.12.1946. i ima jednog zaposlenog.

Saobraćaj

[uredi | uredi izvor]

Pošto kroz selo prolazi magistralni put Beograd - Valjevo putna mreža je veoma razvijena, sa čestim prolaskom autobusa, što stanovnicima omogućuje brzo migriranje u okolna mesta ili gradove.

Svi glavni putevi su asfaltirani, a postoji i trotoarska mreža kroz selo.

U selu postoji i aerodrom koji je simbolika sela. Aerodrom se nalazi uz prugu Beograd - Bar i uz magistralni put koji spaja Valjevo sa Beogradom. Opremljen je pistom dužine 1250 metara. Aerodrom se koristi za obuku i letenje sportskih pilota, jedriličara, padobranaca, motornih zmajeva i paraglajderista.[12]

Ovde se nalazi Železnička stanica Divci.

Školstvo

[uredi | uredi izvor]

Škola u selu je prvobitno organizovana kao osnovna škola u Rabrovici, a kasnije, 1952. je premeštena u prostorije tadašnjeg doma i to je bila Niža gimnazija. Škola nije imala svoju zgradu do 1999. kada je izgrađena nova škola. Nosi naziva narodnog heroja Stevana Filipovića. To je matična, osnovna osmogodišnja škola, koja ima i tri razdvojena odeljenja u Rabrovici, Klanici i Loznici (od prvog do četvrtog razreda).

Postoji i predškolska grupa čiji je organizator ustanova „Milica Nožica“. Takođe se primećuje pad u broju učenika svake godine.[13]

Zdravstvo

[uredi | uredi izvor]

Dom zdravlja radi samo nekoliko dana nedeljno i prvenstveno ima ulogu za starije ljude koji nisu u mogućnosti da odu do zdravstvenog centra u Valjevu, ili koji primaju stalnu ili određenu terapiju.

Veterinarska ambulanta postoji od 1968. i obuhvata sledeća sela: Divci, Loznica, Klanica, Lukavac, Dupljaj i Veselinovac.[14]

Kultura

[uredi | uredi izvor]

Kulturni život u prošlosti se odvijao kroz posela, igranke, vašare, priredbe, a danas mladi vode grugačiji život. Najčešće odlaze u okolne gradove (Valjevo, Lazarevac).[14]

Postoji fudbalski tim FK „Divci“ koji je trenutno u razvoju, a sastoji se iz prvog i drugog tima. Ulaže se veliki napor u njegov razvoj. Fudbalsko igralište je uz aerodrom.[6]

Znameniti Divčani

[uredi | uredi izvor]
  • Desanka Maksimović, srpska pesnikinja, rođena u zaseoku Rabrovica 1898, a umrla u Beogradu 1993.
  • Dejan Mijač rođen 1934. u Bijeljini (BiH) od oca Božidara Mijača sveštenika (u Crkvi Prenos mošti sv Nikole u Rabrovici), a majka Ružica, učiteljica. Osnovnu školu završio u Rabrovici, a gimnaziju u Valjevu.
  • prof. dr Dragan Popović, predavao je atomsku fiziku na PMF u Beogradu.
  • Mihailo Jokić, doktor matematičkih nauka, dugogodišnji direktor Ekonomske škole u Valjevu i profesor na fakultetu.
  • Mihajlo Žunjić, bio je prvi pilot koji je oborio nemački avion 6. aprila 1941.
  • Nikanor Savić, dugogodišnji proiguman u manastiru Hilandar
  • dr Đura Popović, bio je profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu[15]

Galerija slika

[uredi | uredi izvor]

Vidi još

[uredi | uredi izvor]

Napomene

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ U 1818. god., a i mnogo docnije, u Divce ubrajalo se i današnje selo Klašnić, te otuda mu je ovako veliki broj domova i ličnosti[7]
  2. ^ U 1874. javlja se novo selo Klašnić, pa stoga se smanjuje i broj stanovnika i domova.»Državopis Srbije« IX 1879. pp. 24.[7]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b v g d Božić 2010, str. 187.
  2. ^ a b v g Kolubara i Podgorina 2011, str. 309.
  3. ^ Langer. Serbien unter der kaiserlichen Regierung 1717 -. 1739. str. 247.
  4. ^ Kolubara i Podgorina 2011, str. 309–310.
  5. ^ a b v g d Kolubara i Podgorina 2011, str. 310.
  6. ^ a b Božić 2010, str. 189.
  7. ^ a b v g Kolubara i Podgorina 2011, str. 308.
  8. ^ a b Božić 2010, str. 188.
  9. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  10. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  11. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 
  12. ^ Božić 2010, str. 190–191.
  13. ^ Božić 2010, str. 188–189.
  14. ^ a b Božić 2010, str. 189–190.
  15. ^ Božić 2010, str. 191.

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Božić, Jovanka (2010). Valjevska sela. Valjevo: Grafičar. ISBN 978-86-80613-14-7. 
  • Čeliković, Borisav, ur. (2011). Kolubara i Podgorina: naselja, poreklo stanovništva, običaji. -Beograd: Službeni glasnik: SANU. ISBN 978-86-519-1046-6. 
  • Loma, Aleksandar (2000). „Vivci ili neženje”. Kolubara — Veliki narodni kalendar za prestupnu 2000. Valjevo. 

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]