Лагум (roman)
| Lagum | |
|---|---|
 Naslovna strana romana u Plavom kolu Srpske književne zadruge iz 2007. godine | |
| Nastanak i sadržaj | |
| Autor | Svetlana Velmar Janković |
| Zemlja |  SFR Jugoslavija |
| Jezik | srpski |
| Žanr / vrsta dela | građanski, istorijski i društveni roman |
| Izdavanje | |
| Izdavač | BIGZ |
| Broj stranica | 247 |
| Prevod | |
| Datum izdavanja | 1990. |
| Klasifikacija | |
| ISBN ? | 86-13-00477-6 |
Lagum je građanski, istorijski i društveni roman srpske književnice i akademika Svetlane Velmar Janković. Radnja romana prati život beogradske građanske porodice Pavlović uoči i tokom Drugog svetskog rata, kao i periodu nakon oslobođenja, kada porodica biva progonjena od novih komunističkih vlasti.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Svetlana Velmar Janković je roman pisana punih 20 godina i napisala čak tri potpune i različite verzije, koje je potom uništila.
Prvo izdanje romana se pojavilo 1990. godine u izdanju Beogradskog grafičko-izdavačkog zavoda (BIGZ), u 2500 primeraka.
Roman je preveden na engleski[1], francuski[2], španski[3], nemački[4], makedonski[5], bugarski[6], italijanski[7], slovenački[8] i ruski jezik, dok je na srpskom jeziku doživeo 19 izdanja. Među izdavačima na srpskom jeziku, pored BIGZ-a kao prvog izdavača, pojavljuju se Srpska književna zadruga, koja je Lagum izdala kao 654. knjigu u okviru 99. Plavog kola. Takođe, roman je 18. maja 2017. godine izdala i Laguna.
Radnja[uredi | uredi izvor]
Roman prati beogradske građanske porodice Pavlović, koja stanuje u Dositejevoj ulici br. 17, koju je projektovao arhitekta Dragiša Brašovan. Glava porodice je univerzitetski profesor Dušan Pavlović, likovni kritičar, član Upravnog odbora Srpske književne zadruge, saradnik Srpskog književnog glasnika, Letopisa Matice srpske i Umetničkog pregleda. Porodični problemi počinju kada u zimu 1942. godine, Pavlovića poziva ministar prosvete Vlade Milana Nedića, da bi mu ponudio službu u ministarstvu. Pavlović to nevoljno prihvata, budući da je neistomišljenik onih koji mu nude službu.
Zbog ovog angažmana pod okupacijom, Pavlovića hapse komunističke vlasti u novembru 1944. godine, po oslobođenju Beograda, a počinje i progon čitave porodice. U ovim događajima ključnu ulogu imaju nekadašnji kućepazitelj i posluga u predratnom domu Pavlovića, koji koriste komunističku revoluciju da promene svoj društveni status.
Kao lik u romanu pojavljuje se i srpski slikar Sava Šumanović.
Istorijska pozadina[uredi | uredi izvor]
Svetlana Velmar Janković je u roman unela dosta autobiografskog, budući da je bila kćerka Vladimira Velmar Jankovića, pomoćnika ministra prosvete i vera Velibora Jonića u Vladi narodnog spasa Milana Nedića. Njena porodica je nakon rata doživela sličnu sudbinu, što je autorka iskoristila kao istorijsku podlogu romana.
Kritike i nagrade[uredi | uredi izvor]
Za roman Lagum, Svetlana Velmar Janković je 1990. godine dobila Nagradu Meša Selimović, koju dodeljuju Večernje novosti i Udruženje izdavača i knjižara Srbije. Lagum je te godine bio najčitanija knjiga u Srbiji.
Francuski časopis za književnost Lir je smestio Lagum na 10. mesto liste 20 najboljih knjiga domaćih i stranih autora koji su 1997. godine objavljeni u Francuskoj, a pariski nedeljnik Le Figaro Magazine je preneo da je: „knjiga moćna, očajnička i mučenička, onakva kakvu svaki narod stvori jednom u pola veka.”[9]
Predgovor romanu u izdanju Srpske književne zadruge, napisao je kritičar Gojko Božović i dao pozitivan pregled književnog opusa Svetlane Velmar Janković.[10]
Predstava[uredi | uredi izvor]
U Ateljeu 212 je 20. juna 1995. godine premijerno izvedena predstava Lagum, po romanu Svetlane Velmar Janković, a u režiji Alise Stojanović. Uloge su tumačili Svetlana Bojković, Petar Kralj, Feđa Stojanović, Srđan Miletić, Tihomir Stanić, Nela Mihailović, Milica Mihajlović, Miroslav Žužić i drugi.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Velmar-Janković, Svetlana (1996). Dungeon. London: University, School of Slavonic and East European. ISBN 0-903425-55-6.
- ^ Velmar-Janković, Svetlana (1997). Dans le noir. Paris: Phébus. ISBN 2-85940-492-9.
- ^ Velmar-Janković, Svetlana (2000). En tinieblas. Barcelona: Editorial Andrés Bello. ISBN 84-95407-08-6.
- ^ Velmar-Janković, Svetlana (2003). Lagum. Frankfurt am Main: Ed. Büchergilde. ISBN 3-936428-14-X.
- ^ Velmar-Janković, Svetlana (2010). Lagum. Skopje: Slovo. ISBN 978-9989-103-86-5.
- ^ Velmar-Janković, Svetlana (2014). Tunel. Sofiя: Bezsmъrtni misli. ISBN 978-954-90168-8-8.
- ^ Velmar-Janković, Svetlana (2012). Lagum. Milano: Jaca letteratura. ISBN 978-88-16-53008-9.
- ^ Velmar-Janković, Svetlana (2021). Lagum. Ljubljana: Forum slovanskih kultur. ISBN 978-961-94672-7-5.
- ^ „Roman Lagum, Svetlane Velmar-Janković”. Nedeljnik. 16. 07. 2017. Arhivirano iz originala 01. 11. 2021. g. Pristupljeno 01. 11. 2021.
- ^ Velmar-Janković, Svetlana (2007). Lagum. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 7—28. ISBN 978-86-379-0976-7.
