Gradska opština Čukarica

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Gradska opština Čukarica

Zgrada skupštine opštine Čukarica
Grb
Osnovni podaci
Država  Srbija
Upravni okrug Grad Beograd
Grad Beograd
Stanovništvo
Stanovništvo Rast 175.793 (2022)[1]
Geografske karakteristike
Površina 156 km2



Ostali podaci
Vremenska zona UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Predsednik opštine Srđan Kolarić (SNS)
Veb-sajt www.cukarica.rs

Opština Čukarica je gradska opština Grada Beograda. Zauzima površinu od 15.650 ha. Prema podacima sa poslednjeg popisa 2022. godine u opštini je živelo 175.793 stanovnika[1]

Ime je dobila po Čukarevoj mehani i Čukar česmi koje su se nalazile negde preko puta današnje Ade Ciganlije. Ukazom kralja Petra I od 30. decembra 1911. godine, selo Čukarica je izdvojeno iz Opštine žarkovačke u posebnu opštinu, pa se danas taj datum slavi kao dan opštine. Prvih poratnih godina bila je VII rejon, da bi od 1950. godine ponovo dobila status gradske opštine. Svoju slavu - Sveta Trojica, opština Čukarica proslavlja 50 dana po Vaskrsu (pokretan praznik).

Naselja[uredi | uredi izvor]

Opština Čukarica ima površinu od 155 km² koja je podeljena na gradski i prigradski deo. Gradski deo je deo urbane zone Beograda, sačinjen od mnogih kvartova koji su do 1970-ih bila zasebna naselja. Apsolutni centar Čukarice je Banovo brdo gde se nalazi i sedište opštine. Među poznatija naselja spadaju Železnik i Žarkovo.

Prigradski deo opštine obuhvata 8 naselja:

Kultura[uredi | uredi izvor]

Na teritoriji opštine Čukarice delatnost kulture obavljaju više ustanova.

  • Kulturni centar
  • Galerija 73
  • Biblioteka "Laza Kostić"

Biblioteke, kao jedan od najvažnijih svedoka i podstrekača duhovne kulture, kao čuvari tradicije i knjige kao sveopšte riznice znanja, uvek su pratile život sredine u kojoj nastaju i služe. One su, same po sebi, odražavale kulturu stanovništva ili posebnih manjih sredina, njihova nastojanja da prate kulturni i književni život ali i razvoj raznih delatnosti (prosvete, društvenih i prirodnih nauka i dr.). Formirale su se kao privatne zbirke knjiga, listova i časopisa, profesionalno određene ili ne, kao čitaonice, zatim kao javne ustanove i najzad kao posebno izdvojene. Kada je reč o Čukarici, nema sumnje da je u nekom obimu postojala privatna biblioteka još u kući Matije Bana tokom druge polovine XIX veka jer je veliki deo njegovog života na mnoge načine bio vezan za knjigu - kao urednik i novinar, kao nastavnik, kao pisac i kao javni radnik. Prirodno je da se deo njegove lične biblioteke nalazio i u kući na Banovom brdu, u kojoj je povremeno, duže ili kraće vreme, boravio. Najstarijim čitaonicama - čitalištima mogu se, još od kraja XIX veka smatrati kafane, koje su decenijama bile i deo kulturnog života, posebno u manjim sredinama: u njima se čitala štampa, neke su bile mesta gde su se okupljali i pripadnici različitih udruženja ili političkih stranaka, gde su se držali skupovi, zborovi i predavanja i čitala odgovarajuća literatura. Važnu ulogu imale su i privatne biblioteke, najčešće intelektualaca, nastanjenih na teritoriji Čukarice, kojih je bilo u sve većem broju između dva svetska rata (koncetracija mnogih visokih stručnjaka u fabrikama, u Zavodu za izradu novčanica, prosvetnih radnika i dr.) ali i drugih građana, o čemu svedoče činjenice da su mnoge knjige baš iz tih biblioteka kasnije njihovi potomci, ili oni sami, poklonili biblioteci na Čukarici ili školskim bibliotekama.[2]

Biblioteka "Laza Kostić"[uredi | uredi izvor]

Koreni biblioteke na Čukarici nalaze se u žarkovačkoj čitaonici iz 1903. godine. Čitaonica je osnovana zalaganjem viđenijeg žarkovačkog žitelja, Radeta Spasenovića, zemljoradnika. Te godine, posle organizovanja Srpske socijademokratske stranke, čiji je jedan od postavljenih zadataka bio "prosvećivanje sela i organizovanje seoskih biblioteka", po svemu i zasnovana i prva biblioteka - čitaonica. Ona je bila deo programa prvog radničkog organizovanja. Te, 1903. godine, čukarički radnici su oformili prvo radničko društvo, koje je ponelo naziv "Udruženje čukaričkih radnika" (kasnije je u štampi prevladao naziv "Čukaričko radničko društvo"). Prema poznatim podacima o kulturnom životu Čukarice u to vreme, veruje se da je prva socijalistička knjižnica-čitaonica postojala u okviru čukaričkog radničkog društva, u kafani "Mihajlovac", koje je u njoj imalo sedište do novembra 1903, gde su se radnici okupljali i čitali socijalističku štampu i literaturu. Između dva rata, zahvaljujući razvoju Čukarice, izmeni strukture stanovništva, postojanju novih institucija i kulturnih središta, po prirodi stvari, u mnogim kućama postoje privatne zbirke knjiga - biblioteke (žitelji Čukarice nisu samo radnici grupisani oko fabrika uz obalu reke Save, majdana i dr., već se naseljavaju porodice iz "građanske zone", sa sve prisutnijim brojem intelektualaca, grade se i ustanovljavaju nove škole i crkve, sve je veći broj đaka i sve veći broj mladih koji se školuju u beogradskim gimnazijama, a potom i u gimnaziji na Banovom brdu, u srednjim školama, na fakultetima).[3]

Ogranci[uredi | uredi izvor]

Galerija[uredi | uredi izvor]

Mesne Zajednice[uredi | uredi izvor]

  • Banovo Brdo
  • Velika Moštanica
  • Žarkovo
  • Železnik
  • Mihajlovac
  • Ostružnica
  • Rušanj
  • Sremčica
  • Umka
  • Cerak
  • Čukarička Padina
  • Bele Vode

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b „Konačni rezultati popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. (knjiga 1, nacionalna pripadnost opštine i gradovi)”. popis2022.stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 12. 2022. 
  2. ^ Bojović, Zlata; et al. Čukarica 1911-2011. Beograd: Udruženje starosedelaca Čukarice "Stari Čukaričanin". str. 158—159. ISBN 978-86-85355-09-7. 
  3. ^ Bojović, Zlata; et al. Čukarica1911-2011. str. 159—160. ISBN 978-86-85355-09-7. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Bojović, Zlata; et al. Čukarica 1911-2011. Beograd: Udruženje starosedelaca Čukarice "Stari Čukaričanin". str. 158—159. ISBN 978-86-85355-09-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Градска_општина_Чукарица&oldid=27734963”