Tuvalu

Uredi veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Tuvalu
Tuvalu  (engleski)
Krilatica: Свемогући Тувалу
(tuv. Tuvalu mo te Atua)
(engl. Tuvalu for the Almighty)
Himna: Свемогући Тувалу
(tuv. Tuvalu mo te Atua)
(engl. Tuvalu for the Almighty)
Боже, чувај краља!1
(engl. God, Save the King!)
Položaj Tuvalua
Glavni gradFunafuti
Službeni jezik
Vladavina
Oblik državeUnitarna nepartijska parlamentarna ustavna monarhija
 — KraljČarls III
 — Generalni guvernerJakoba Italeli
 — PremijerEnele Sopoaga
Istorija
NezavisnostOd Ujedinjenog Kraljevstva
1. oktobra 1978.
Geografija
Površina‍
 — ukupno26 km2 (192)
 — voda (%)zanemarljivo
Stanovništvo‍
 — 2017.[1]11.192 (229)
 — gustina430,46 st./km2
Ekonomija
ValutaTuvaluanski dolar,
Australijski dolar (AUD)
Ostale informacije
Vremenska zonaUTC +12
Internet domen‍.tv‍
Pozivni broj+688
1 Zvanična himna Боже, чувај краља! (engl. God, Save the King), se koristi samo prilikom monarhijskih prilika.

Tuvalu (engl. Tuvalu), poznat i po bivšem imenu Ostrva Elis, je ostrvska država u pojasu Polinezije, u Okeaniji.[2] Sa površinom od 26 км², Tuvalu je četvrta najmanja država na svetu, a manje stanovnika od nje ima samo Vatikan.

Tuvalu se odvojio referendumom 1975. godine od Gilbertovih Ostrva, i stekao nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva. Prevod imena države bi značio Osam koji se drže zajedno. Osam ostrva, od severa prema jugu: Nanumea, Niutao, Nanumaga, Nui, Vaitupu, Nukufetau, Funafuti i Nukulaelau. Od pedesetih godina dvadesetog veka, naseljeno je i deveto ostrvo, Niulakita, usled čega zastava Tuvalua ima devet zvezda.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Položaj[uredi | uredi izvor]

Tuvalu nema kopnenih granica, ali se morem graniči sa državama Kiribati, Samoa i Fidži. Površina države iznosi 26 km².

Geologija i reljef[uredi | uredi izvor]

Vode[uredi | uredi izvor]

Klima[uredi | uredi izvor]

Klima je topla, tropska, sa malo vremenskih promena u toku godine; prosečna temperatura je oko 30 °C; velika količina padavina sa prosekom oko 350 cm/m² i česte pojave uragana. Snažni cikloni su pogodili ostrva 1894, 1972. i 1990. Najviše padavina ima u novembru i februaru.

Flora i fauna[uredi | uredi izvor]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Ostrva Elis otkrili su Britanci 1765. Od 1890. su britanski protektorat. Zajedno sa Gilbertovim ostrvima su kolonija od 1915. Iz kolonije se izdvajaju 1975. pod imenom Tuvalu, a nezavisnost proglašavaju 1978.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Stanovnici Tuvalua su Polinežani koji čine 94% stanovništva, dok na ostrvima Nui žive Mikronežani. Većina stanovnika su pripadnici Hrišćanske crkve Tuvalua (Ekalesia Kelisiano o Tuvalu). Život, posebno na udaljenim ostrvima, koncentrisan je na poštovanje religije.

Jezici koji se koriste su tuvaluanski (polinezijski dijalekat), i-kiribati i engleski jezik.

Privreda[uredi | uredi izvor]

Voćarstvo i ribarstvo su glavni ekonomski resursi na ostrvima. Oko 1.000 turista godišnje poseti Tuvalu. Državni prihodi najviše dolaze od filatelije i davanja u zakup internet domena .tv. 1.000 radnika radi na susednom ostrvu Nauru. BDP po stanovniku iznosi oko 1.100$.

Tuvalu u svetu[uredi | uredi izvor]

Tuvalu je članica nekoliko svetskih organizacija: AsDB, Komonvelt nacija, Ujedinjene nacije, ESCAP, Intelsat, ITU, Sparteca, UNESKO, STO, i druge.

Međunarodni odnosi[uredi | uredi izvor]

Tuvalu održava bliske odnose sa Fidžijem i Australijom. Takođe održava diplomatske odnose sa Republikom Kinom (Tajvan), koja je i jedina država koja ima stalnu ambasadu na ostrvu Tuvalu i jedan je od najvećih donatora finansijske pomoći. Nijedna druga ambasada ne postoji na ostrvima. Ambasador SAD na ostrvu Fidži je akreditovan za diplomatske odnose i sa Tuvaluom.

Godine 2000. Tuvalu je postao punopravni član Ujedinjenih nacija i ima svoju misiju u Njujorku, SAD. Jedan od glavnih prioriteta Tuvalua je globalno zagrevanje i moguć rast nivoa mora. Tuvalu je jedan od glavnih pokretača Kjoto protokola i traži njegovo puno primenjivanje. Takođe je punopravni član Azijske banke za razvoj.

Tuvalu održava dobre odnose sa mikrodržavom Nauru u kojoj je oko trista državljana Tuvalua na privremenom radu.

Administrativna podela[uredi | uredi izvor]

Malobrojno stanovništvo Tuvalua je raštrkano na 9 ostrva, od kojih su 5 atoli. Najmanje ostrvo Niulakita je bilo nenaseljeno sve do 1949. godine kada su se doselili ljudi sa susednog ostrva Niutao.

Lokalne oblasti koje se sastoje od više od jednog ostrva:

  1. Funafuti
  2. Nanumea
  3. Nui
  4. Nukufetau
  5. Nikulele
  6. Vaitupu

Lokalne oblasti koje se sastoje od samo jednog ostrva:

  1. Nanumaga
  2. Niulakita
  3. Niutao
Ostrva Tuvalu
Atol/Ostrvo Glavno
naselje 		Zemljišna
površina
(km²) 		Ukupna
površina
(km²) 		Populacija.
(c. 2002) 		Broj ostrva
i ostrvaca 		Broj
naselja
Atoli
Funafuti Vajaku 2,40 277 4 492 30 9
Nanumea Lolua 3,87 22 664 6 5
Nuji Tanrake 2,83 17 548 21 4
Nukufetau Savave 2,99 145 586 33 2
Nukulele Fangaua 1,82 43 393 15 2
Vajtapu Asau 5,60 10 1 591 9 7
Ostrva
Nanumanga Tonga 3,00 3,00 589 51) 2
Niulakita Niulakita 0,40 0,40 35 1 1
Niutao Kulija 2,53 2,53 663 41) 2
Tuvalu Vaiaku 25,44 520 9 561 124 34  
1) Glavno ostrvo plus sporedna ostrvca i atoli u laguni

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Nacionalna agencija za statistiku [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. новембар 2014)
  2. ^ „United Nations Statistics Division - Standard Country and Area Codes Classifications”. Архивирано из оригинала 13. 07. 2011. г. Приступљено 11. 04. 2014. 

Литература[uredi | uredi izvor]

Biodiverzitet
  • Watling, Dick, (2003) A Guide to the Birds of Fiji and Western Polynesia: Including American Samoa, Niue, Samoa, Tokelau, Tonga, Tuvalu and Wallis and Futuna, Environmental Consultants (Fiji) Ltd; 2nd edition. Watling, Dick (2004). A Guide to the Birds of Fiji & Western Polynesia: Including American Samoa, Niue, Samoa, Tokelau, Tonga, Tuvalu, and Wallis-Futuna. Environmental Consultants. ISBN 9789829030047. 
  • Thaman, R.R. (maj 1992). „Batiri Kei Baravi: The Ethnobotany of Pacific Island Coastal Plants” (PDF). Atoll Research Bulletin, No. 361, National Museum Of Natural History, Smithsonian Institution. Pristupljeno 8. 2. 2014. 
  • Randy Thaman, Feagaiga Penivao, Faoliu Teakau, Semese Alefaio, Lamese Saamu, Moe Saitala, Mataio Tekinene and Mile Fonua (2017). „Report on the 2016 Funafuti Community-Based Ridge-To-Reef (R2R)” (PDF). Rapid Biodiversity Assessment of the Conservation Status of Biodiversity and Ecosystem Services (BES) In Tuvalu. Arhivirano iz originala (PDF) 25. 05. 2019. g. Pristupljeno 25. 5. 2019. 
Kultura, običaji i tradicije
  • Barkås, Sandra Iren, Alofa – Expressions of Love: Change and Continuity in Tuvalu (2013)
  • Brady, Ivan, (1972) Kinship Reciprocity in the Ellice Islands, Journal of the Polynesian Society 81:3, 290–316
  • Brady, Ivan, (1974) Land Tenure in the Ellice Islands, in Henry P. Lundsaarde (ed). Land Tenure in Oceania, Honolulu, University Press of Hawaii. . ISBN 9780824803216.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  • Chambers, Keith & Anne Chambers, (January 2001) Unity of Heart: Culture and Change in a Polynesian Atoll Society, Waveland Pr Inc. . ISBN 978-1577661665.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  • Corlew, Laura Kati (maj 2012). The Cultural Impacts of Climate Change (PDF) (PhD). University of Hawaii. Pristupljeno 15. 9. 2016. 
  • Kennedy, Donald Gilbert, Field Notes on the Culture of Vaitupu, Ellice Islands (1931): Thomas Avery & Sons, New Plymouth, N.Z.
  • Kennedy, Donald Gilbert, Land tenure in the Ellice Islands, Journal of the Polynesian Society., Vol. 64, no. 4 (Dec. 1953):348–358.
  • Koch, Gerd, (1961) Die Materielle Kulture der Ellice-Inseln, Berlin: Museum fur Volkerkunde; The English translation by Guy Slatter, was published as The Material Culture of Tuvalu, University of the South Pacific in Suva (1981) The material culture of Tuvalu. Institute of Pacific Studies. januar 1981. ASIN B0000EE805. .
Istorija
  • Hedley, Charles (1896). „General Account of the Atoll of Funafuti” (PDF). Australian Museum Memoir. 3 (2): 1—72. doi:10.3853/j.0067-1967.3.1896.487. Arhivirano iz originala (PDF) 15. 10. 2013. g. Pristupljeno 21. 03. 2020. 
  • Tuvalu: A History (1983) Isala, Tito and Larcy, Hugh (eds.), Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific and Government of Tuvalu.
  • Bedford, R., Macdonald, B., & Munro, D., (1980) Population Estimates for Kiribati and Tuvalu, 1850–1900: Review and Speculation, Journal of the Polynesian Society, 89, 199–246.
  • Bollard, AE., (1981) The financial adventures of J. C. Godeffroy and Son in the Pacific, Journal of Pacific History, 16: 3–19.
  • Firth, S., (1973) German Firms in the Western Pacific Islands, 1857–1914, Journal of Pacific History, 8: 10–28.
  • Geddes, W. H., Chambers, A., Sewell, B., Lawrence, R., & Watters, R. (1982) Islands on the Line, team report. Atoll economy: Social change in Kiribati and Tuvalu, No. 1, Canberra: Australian National University, Development Studies Centre.
  • Goodall, N. (1954) A history of the London Missionary Society 1895–1945, London: Oxford University Press.
  • Macdonald, Barrie, (1971) Local Government in the Gilbert and Ellice Islands 1892–1969 – part 1, Journal of Administration Overseas, 10, 280–293.
  • Macdonald, Barrie, (1972) Local Government in the Gilbert and Ellice Islands 1892–1969 – part 2, Journal of Administration Overseas, 11, 11–27.
  • Macdonald, Barrie, (2001) Cinderellas of the Empire: Towards a History of Kiribati and Tuvalu, Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific, Suva, Fiji. ISBN 982-02-0335-X (Australian National University Press, first published 1982).
  • Munro, D, Firth, S., (1986) Towards Colonial Protectorates: The Case of the Gilbert and Ellice Islands, Australian Journal of Politics and History, 32: 63–71.
  • Maude, H. E., (1949) The Co-operative Movement in the Gilbert and Ellice Islands (Technical Paper No. 1), South Pacific Commission, Sydney.
  • Suamalie N.T. Iosefa, Doug Munro, Niko Besnier, (1991) Tala O Niuoku, Te: The German Plantation on Nukulaelae Atoll 1865–1890, Published by the Institute of Pacific Studies. Iosefa, Suamalie N. T.; Munro, Doug; Besnier, Niko (1991). Te tala o Niuoku: The German plantation on Nukulaelae Atoll, 1865-1890. Editorips@usp.ac.fj. ISBN 9820200733. 
  • Pulekai A. Sogivalu, (1992) A Brief History of Niutao, Published by the Institute of Pacific Studies. . ISBN 982020058X.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
Jezik
Muzika i ples
  • Christensen, Dieter, (1964) Old Musical Styles in the Ellice Islands, Western Polynesia, Ethnomusicology, 8:1, 34–40.
  • Christensen, Dieter and Gerd Koch, (1964) Die Musik der Ellice-Inseln, Berlin: Museum fur Volkerkunde.
  • Koch, Gerd, (2000) Songs of Tuvalu (translated by Guy Slatter), Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific. Koch, Gerd (2000). Songs of Tuvalu. Editorips@usp.ac.fj. ISBN 978-9820203143. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Тувалу&oldid=27737402”