Veliki Šemljug
| Veliki Šemljug rum. Șemlacu Mare | |
|---|---|
| Naselje | |
  Veliki Šemljug Lokacija u Rumuniji | |
| Koordinate: 45° 21′ 50″ N 21° 26′ 29″ E / 45.36389° S; 21.44139° I | |
| Zemlja |  Rumunija |
| Okrug | Timiš |
| Opština | Gataja |
| Nadmorska visina | 104 m (341 ft) |
| Stanovništvo (2002)[1] | |
| • Ukupno | 398 |
| Vremenska zona | Istočnoevropsko vreme (UTC+2) |
| • Leti (DST) | Istočnoevropsko letnje vreme (UTC+3) |
| Geokod | 667405 |
Veliki Šemljug (rum. Șemlacu Mare, mađ. Nagysemlak) naselje je u Rumuniji u okrugu Timiš u opštini Gataja.[2][3] Opština se nalazi na nadmorskoj visini od 104 m.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Mesto se razvilo u blizini srednjovekovne ugarske tvrđave, koja je nosila naziv Mezešomljo ili Mezošomljo (mađ. Mezősomlyó) što je značilo: Šomljo u polju (poljski Šomljo), odnosno Šemljug u polju (poljski Šemljug), a takav je naziv bio odraz specifičnog položaja tvrđave na zaravnjenom šemljuškom brdu (rum. Sumigu, mađ. Sümeg) koje leži severozapadno od današnjeg Velikog Šemljuga, prema Gataji. Iako se ne nalazi na mestu pomenute tvrđave, već u njenoj blizini, današnje selo Veliki Šemljug dobilo je takav naziv upravo po nekadašnjoj utvrdi, dok je obližnje mesto Moravica, kraj koga se nalazio manastir Šemljug, dobilo naziv Mali Šemljug.[4][5][6]
Tvrđava Mezešomljo se pominje počevši od 12. veka. Tokom narednih vekova imala je status grada u krljevskom posedu, na području Karaške županije. Tvrđava je pod osmansku vlast potpala 1552. godine, nakon čega je zapustela i propala. Jugoistočno od tvrđave formiralo se naselje koje je nosilo naziv Šemljug, a kada je obližnja Moravica prozvana Malim Šemljugom, dotadašnji šemljug je radi razlikovanja prozvan Velikim Šemljugom. Kolonizacijom Slovaka, Nemaca i Rumuna tokom 18. veka, selo Veliki Šemljug dobilo je mešovit etnički karakter. Selo je 1774. godine pripadalo Žamskom okrugu u Vršačkom distriktu Tamiškog Banata. Stanovništvo je bilo pretežno vlaško.[7]
Srpski plemić Jovan Ostojić je 1782. godine u blizini kupio posed nedavno ukinutog manastira Šemljuga. Posednik oba mesta (Velikog i Malog Šemljuga) bio je 1809. godine srpski plemić Petar Ostojić.[8] On i njegovi srodnici kupuju često srpske knjige i časopise u društvu sa drugim spahijama u Tamiškom Banatu 1834. Spahije šemlačke Jovan, Đorđe i Petar Ostojić tako pomažu 1832. i 1833. godine srpski letopis.[9] Pavel Ostojić[10] "ot Velikog i Malog Šemloka" je početkom 1844. godine priložio 200 f. (u srebru) u književni fond društva Matice srpske.[11]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema podacima iz 2002. godine u naselju je živelo 398 stanovnika.[1]
Popis 2002.[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Recensământul Populaţiei şi al Locuinţelor”. Arhivirano iz originala 2012-09-18. g. Pristupljeno 2011-12-08.
- ^ „The GeoNames geographical database”. 2012.
- ^ „Communes of Romania”. Statoids. Gwillim Law. 2010-07-27. Pristupljeno 4. 7. 2015.
- ^ Krstić 2006, str. 47.
- ^ Krstić 2010, str. 72, 74, 79.
- ^ Krstić 2020, str. 157-188.
- ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
- ^ Jeftimije Ivanović: "Novij Plutarh ili kratkoe opisanie slavnejši ljudi", Budim 1809. godine
- ^ "Serbskij letopis", Budim 1832-1833. godine
- ^ Vuk St. Karadžić: "Srpske narodne pesme", treća knjiga, Beč 1846.
- ^ "Serbske narodne novine", Budim 1844. godine
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Engel, Pál (1996). A temesvári és moldovai szandzsák törökkori települései (1554-1579). Szeged: Csongrád Megyei Levéltár.
- Krstić, Aleksandar R. (2006). „Iz istorije srednjovekovnih naselja jugozapadnog Banata (15. vek - prva polovina 16. veka)”. Zbornik Matice srpske za istoriju. 73: 27—55.
- Krstić, Aleksandar R. (2010). „Banat u srednjem veku”. Banat kroz vekove: Slojevi kultura Banata: Zbornik radova. Beograd: Vukova zadužbina. str. 65—90.
- Krstić, Aleksandar R. (2020). „Istorija jedne kartografske zablude - Eršomljo (Vršac) na starim geografskim kartama” (PDF). Istorijski časopis. 69: 157—188.
