Nikšić

Koordinate: 42° 46′ 21″ S; 18° 57′ 03″ I / 42.77242° S; 18.95077° I / 42.77242; 18.95077
Ova stranica je zaključana od daljih izmena anonimnih korisnika i novajlija zbog sumnjivog doprinosa istih, koji treba da se raspravi na stranici za razgovor
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Za druge upotrebe pogledajte stranicu Nikšić (višeznačna odrednica).
Nikšić
Pogled na Nikšić
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
DržavaCrna Gora
OpštinaNikšić
Stanovništvo
 — (2011)Pad 56.970
Geografske karakteristike
Koordinate42° 46′ 21″ S; 18° 57′ 03″ I / 42.77242° S; 18.95077° I / 42.77242; 18.95077
Vremenska zonaUTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Aps. visina647 m
Nikšić na karti Crne Gore
Nikšić
Nikšić
Nikšić na karti Crne Gore
Ostali podaci
GradonačelnikMarko Kovačević[1]
Poštanski broj81400
81402
81403
Pozivni broj+382 40
Registarska oznakaNK
Veb-sajtwww.niksic.me

Nikšić je grad u opštini Nikšić u Crnoj Gori. Prema popisu iz 2011. bilo je 56.970 stanovnika, dok cjelokupna opština broji 72.443 stanovnika, te prema tome Nikšić je drugi grad po veličini u Crnoj Gori. Površina opštine je 2065 km², što Nikšić čini teritorijalno najvećom opštinom u Crnoj Gori i bivšoj Jugoslaviji.

Trenutno, predsjednik opštine je Marko Kovačević iz NSD-a,[1], Predsjednik Skupštine opštine Nikšić Nemanja Vuković iz DCG-a, a potpredsjednici Zoran Tomić iz SNP-a i Mitar Goranović iz DCG-a.[2]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Plan ostrogotske tvrđave Anagastum

Stari grad Onogošt, nastao u IV vijeku kao rimsko vojno utvrđenje Anderba (castrum Anderba) u Nikšićkom polju, kao raskrsnici važnih putnih pravaca koji su povezivali uže teritorije i susjedne oblasti, dobro situiran na prirodnom stjenovitom humku u polju između Studenačkih glavica i Trebjese, živio je kroz tri velika perioda ljudske civilizacije. Ime Onogošt, je od Istočnih Gota i imena njihove tvrđave Anagastum (podignute po osvajanju, na mjestu rimske Anderbe, nakon 459. godine). Po Milanu Šuflaju, na 114. str. knjige Srbi i Arbanasi, u fusnoti piše: „Materijalna uspomena na tu vladavinu (Gota) jest sredovječna tvrđava Anagostum, Onogastum, danas Onogošt, Nikšić u Crnoj Gori.” Kod arhiđakona Tome, pak, Goti su Slaveni. Kroz vjekove biva rušen, obnavljan i dograđivan, mijenjajući izgled i gospodare, svjedočeći o krupnim društvenim i istorijskim kretanjima i promjenama vremena u kojima je opstajao i kao rimski kastrum, i kao objekat u sistemu odbrane čitave oblasti u srednjem vijeku, kao centar Župe u vrijeme procvata srpskih država i, napokon, kao utvrđeni turski grad. Od svog nastanka gotski Anagastum i srednjovjekovni Onogošt bio je aktivna tvrđava sve do odlaska posljednjih osvajača.

Zidovi grada vremenom postaju tijesni za sve one koji su u njemu tražili utočište, pa se počinje sa gradnjom ispod gradskih zidina i spontano nastaju prva naselja u polju — začeci današnjeg grada. Zato se postanak i razvoj grada moraju vezati za staru gradsku tvrđavu i pored činjenice da je, još mnogo prije njenog nastanka, negdje u nikšićkom polju postojala rimska naseobina Anderba, koja je netragom nestala i o čijoj lokaciji nema neposrednih izvora.

Car Stefan Uroš V je u Onogoštu 22. avgusta 1362. potpisao mir sa Dubrovnikom, nakon rata sa Vojislavom Vojinovićem. Ovuda je prolazio karavanski put iz Dubrovnika, mjesto je bilo poznato po klobučarskom zanatu - proizvodnji kapa. Od 1378. prelazi u bosansku sferu, pripada Sandalju Hraniću i njegovom sinovcu Stefanu.[3]

Spomenik kralju Nikoli u Nikšiću

Pod uticajem pokretanja Prvog srpskog ustanka, u leto 1805. pokret hercegovačkih Srba pojavio se u Nikšiću.[4] Na to su Turci reagovali slanjem 10.000 vojnika na čelu sa pašom Kauzlarićem da uguše pobunu. Nikšićani su se oslanjali i sarađivali sa harambašama iz Popova, Trebinja i Šume i računali su da bi se 19.000 Srba moglo dići na ustanak, dok je oružje trebalo da stigne iz Rusije, preko Grčke. Poslje gušenja ustanka od strane Turaka, u kojima su vjerovatno učestvovali Slaveni Muslimani, nije bilo više pomena u istorijskim izvorima.[4]

Oslobođenje od Turaka 1877. godine, kojim je komandovao i Mašo Vrbica, dovodi nove naseljenike, daje nove impulse, osjeća se novi duh, pokazuje se volja i riješenost za „novo dobro Crne Gore, koja će se, pored starodrevnog junaštva, ovjenčati još i zracima kulture i civilizacije”. Ovakva orijentacija značila je želju za novim gradom pored „stare i trule” turske kasabe. Ta želja je ostvarena izradom prvog regulacionog plana 1883. godine koji predstavlja osmišljen koncept formiranja grada čvrste urbane strukture primjenom modela na renesansno — baroknoj šemi idealnih gradova.

Plan je po nalogu kralja Nikole izradio inženjer Josip Slade.

Prve tri decenije nakon donošenja plana karakteriše izraziti privredni i društveni uspon, razvoj zanatstva i trgovine, nastajanja niza kulturnih i prosvjetnih ustanova i društava i intenzivna urbanizacija. Grad je formirao svoju okosnicu, a izgradnjom niza reprezentativnih objekata (Saborna crkva, Dvorac kralja Nikole, kompleks parkova, Carev most u Nikšiću) uspostavljeni su važni gradski reperi. Izgrađen je gradski trg sa šest ulica koje se u njega ulijevaju i formirano nekoliko stambenih blokova duž uličnih poteza. Kuće su prizemne ili jednospratne, jednostavne, mirne i skladne arhitekture, bez posebnih arhitektonskih vrijednosti, ali sa odlikama vrijedne urbane i ambijentalne cjeline.

Austrija je početkom januara 1916. godine aeroplanima bombardovala Nikšić, pri čemu je bilo 150 ranjenih i poginulih.[5] Prvi voz, dočekan pucanjem prangija, stigao je u Nikšić iz Bileće 12. jula 1938.[6] Pruga uskog kolosijeka je građena tri godine.[7]

Poslije oba svjetska rata obnovljene su porušene građevine i nicale nove, podizana zavjesa na pozorišnoj sceni, štampane knjige, novine i časopisi. Naročito poslije Drugog svjetskog rata Nikšić je desetorostruko porastao i postao jedan od industrijskih centara Crne Gore i značajno središte umjetničkog i kulturnog stvaralaštva i brojnih prosvjetnih ustanova.

Grb opštine
Trg Save Kovačevića danas

Arhitektura[uredi | uredi izvor]

Saborni hram u Nikšiću
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Nikšiću

Grad koji je imao urbanistički plan prije mnogo naprednijih i bogatijih gradova, bio je pogodno mjesto za mješavinu arhitektonskih oblika. Uvijek je važio za planski najsređeniji grad u Crnoj Gori. Urbanistički planovi Nikšića izučavani su gotovo na svim značajnijim univerzitetima svijeta, a u ovom gradu brojne objekte projektovale su najznačajnije jugoslovenske arhitekte poput Feđe Košira, Periše Vukotića, Ratibor Đorđević, Josip Sajsel, Duško Popović, Rajko Tatić, braća Stojanović, Milić, Butovski itd. U Nikšiću su rođene i stvarale čuvene arhitekte, prvenstveno Slobodan Vukajlović i Đorđije Minjević. Slovenački arhitekta Marko Mušić je po nalogu saveza komunista uradio arhitektonsko rješenje Doma revolucije, koji je trebalo da simboliše narodni otpor i borbu protiv okupatora. Predviđen je kao multimedijalni centar, sa televizijskim prostorijama, pozorištem sa pokretnom scenom, bioskopom, kafeterijama, poslovnim prostorima, trgovinskim centrom, bankama, prostorijama za ministarstvo kulture, i svim onim što jedan grad veličine Nikšića treba da ima. Prostire sa na 21000 m², ali nikada nije završen, međutim, i pored toga, prestavlja izuzetnu arhitektonsku cjelinu. Slobodan Vukajlović dao je nikšićkoj, ali i crnogorskoj arhitekturi neizbrisiv pečat. Njegov identitet u stvaranju bila je heksagonalna struktura. U tom stilu projektovao je hotel „Jastreb” na brdu Trebjesa, upravnu zgradu Nikšićke banke, centralni vrtić, gradsku kapelu i spomen dom u Bogetićima. Prvi je doktor arhitekture na našim prostorima, a projekat hotela „Jastreb” predstavljao je prvi „izvozni” projekat jugoslovenskih arhitekata. Ostvarenja na polju graditeljstva u Nikšiću šezdesetih i sedamdesetih godina vezana su za arhitektu Đorđija Minjevića. Projektovao je zgradu Radničkog univerziteta, objekat staru Gimnaziju, zgradu starog hotela „Onogošt” i dr. Novi dio hotela „Onogošt” izgrađen je po idejnom projektu sarajevskih arhitekata Ivana i Tihomira Štrausa. Arhitekta Slobodan Vukajlović je za izvedeni objekat centralnog vrtića dobio Borbinu nagradu ѕa arhitekturu (najveće priznanje u Jugoslaviji), a istu nagradu dobio je i Pavle Popović za dječiji vrtić u prigradskom naselju Humci. Zgrada u obliku čaše i danas predstavlja jedinstven arhitektonski izraz na našim prostorima. Od starih zdanja treba pomenuti saborni hram Sv. Vasilija Ostroškog na Petrovoj glavici, sa koje se pruža pogled na cijeli grad, dvorac kralja Nikole prvog, te gradska kuća u gradskom parku i željeznička stanica rađena ručno obrađenim kamenom sa ostroških greda. Poseban pečat nikšićkoj arhitekturi dao je nekadašnji gradonačelnik Đođrije Bato Grujičić, jer je tokom njegovog rukovođenja grad dobio mnoga zdanja koja su išla korak ispred svjetskih trendova.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Nikšić živi 43.551 punoljetni stanovnik, a prosječna starost stanovništva iznosi 35,3 godina (34,4 kod muškaraca i 36,2 kod žena). U naselju ima 16.400 domaćinstava, a prosječan broj članova po domaćinstvu je 3,55. Stanovništvo u ovom naselju veoma je heterogeno, uz crnogorsku većinu, a u posljednja tri popisa, primjećene su oscilacije u broju stanovnika.

Privreda[uredi | uredi izvor]

Industrijski centar Crne Gore svakako je Nikšić, iako nakon tranzicionog perioda devedesetih godina prošlog vijeka i stalnih kriza u sektoru proizvodnje i prodaje industrijskih proizvoda njegova privredna moć nije toliko jaka kao nekada. Najznačajnije državne, ali i privatne firme su stacionirane u ovom gradu. Najstariji industrijski kolektiv u Crnoj Gori, nikšićka Pivara „Trebjesa”, osnovana 1895. godine je godinama najuspješnije crnogorsko preduzeće, a upošljava oko 300 ljudi. Sjedište državne Elektroprivrede je u Nikšiću, kao i 80 % vodno energetskog potencijala Crne Gore. Njen značajan segment je prva crnogorska hidroelektrana Perućica na Glavi Zete kod Nikšića. Jedina Željezara u Crnoj Gori, kao i jedini Rudnici Boksita, crvenog i bijelog, su u Nikšiću, s tim što su rezerve crvenog „zlata” najveće u Evropi. U sektoru šumarstva izdvaja se Mi-Rai Javorak, naslednik čuvenog ŠIK Javorka, Zavod za ispitivanje građevinskih materijala „Zigma”, Institut za crnu metalurgiju. Na području metaloprerade izdvaja se Metalac, a u prehrambenoj industriji Nikšićki mlin i gradska pekara Nikšić, kao i niz privatnih pekarskih firmi, zatim najveće crnogorske mljekare „Nika” i „Srna”, najpoznatija crnogorska industrija mesa „Goranović”, te živinarske i farme sitne i krupne stoke. U tekstilnoj industriji prednjači „Koni konfekcija”. U red uspješnih srednjih i velikih preduzeća spadaju Neksan, Uniprom, Gitanes eksport, Helada Mont, Ibon i dr. Početak finansijskog i komercijalnog poslovanja u Crnoj Gori vezuje se za osnivanje prve crnogorske banke — Nikšićke banke a.d. Nikšić (danas Prva banka Crne Gore), dok u samom gradu posluje oko 10 filijala banaka, osiguravajućih kuća i mikrokreditnih institucija. Na području saobraćaja djeluje oko 15 autobuskih firmi za lokalni, međugradski i međunarodni saobraćaj. Od kraja devedesetih godina poseban zamah je očigledan u okvirima privatnog djelovanja.

Zdravstvo[uredi | uredi izvor]

Glavni članci: Dom zdravlja Nikšić i Opšta bolnica Nikšić

Zdravstveni sistem grad Nikšića je vrlo razvijen, ili bolje reći prevazilazi granice lokalnog. Gradska opšta bolnica u sastavu Medicinskog centra po svojim kapacitetima i teritoriji koju opslužuje, predstavlja najveću i najmoderniju bolnicu u Crnoj Gori, čije je temelje ugradila knjeginja Zorka prije više od 100 godina. U sklopu Medicinskog centra nalazi Dom zdravlja, kao i Dječiji dispanzer sa farmaceutskom ustanovom. U neposrednoj blizini grada, u prirodnom ambijentu starih topola, nalazi se Specijalna bolnica za plućne bolesti „dr. Jovan Bulajić”, koja sa šest savremenih paviljona predstavlja jedinstvenu, regionalnu zdravstvenu ustanovu. Upravna zgrada bolnice, stara više od jednog vijeka, je dvorac vojvode Blaža Petrović, te kao takva bolnica predstavlja jedinstven sklad istorije i moderne, a prožeta je i stihovima čuvenog Vita Nikolića, koji je svoje duge bolesničke dane provodio u bolnici Brezovik, gdje je i nastala poznata pjesma „Topole brezovačke”, te jedinstvenim učešćem u radu i njezi medicinskih sestara katoličke vjeroispovjesti. Ova specijalna bolnica u bliskoj budućnosti će dobiti status regionalnog instituta. Osim toga grad je poznat i po plejadi uspješnih doktora iz raznih oblasti, te medicinskih tehničara i drugog osoblja, koji su svoj radni angažman pronašli i van granica evropskog kontinenta. Nezaobilazna imena nikšićkog zdravstva su Dušan Kosović, Radoš Vilotijević, Dragutin Vukotić, Dušan Dekleva i brojni drugi. Veliki donatori nikšićkog zdravstva su bili Olga Dedijer i Mihailo Perović.

Urbanizam[uredi | uredi izvor]

Nikšić je prvi grad u Crnoj Gori koji je imao sopstveni urbanistički plan. Dobio ga je zahvaljujući inženjeru Josipu Sladeu, koji je plan napravio po naredbi crnogorskog kralja Nikole prvog, koji je smatrao Nikšić svojom i crnogorskom budućom prestonicom. Iako se to nije ostvarilo, Sladeov plan i danas predstavlja jedno od najsavršenijih i najoriginalnijih urbanističkih rješenja. Ispunjen je velikim dijelom. Njegov koncept se zasnivao na razvoju grada posredstvom trgova. Tako je od predviđenih šest, Nikšić dobio četiri trga (centralni Trg Slobode sa koga se odvaja šest ulica, glavni saobraćajni čvor — Skver, odnosno Trg Save Kovačevića od koga se odvaja šest nezavisnih ulica, Trg Šaka Petrovića, petougaoni trg građen po uzoru na čuvene trgove u Parizu i Trg Golootočkih žrtava između autobuske i željezničke stanice). Danas grad posjeduje 11 ulica bulevarskog tipa širine četiri kolovozne trake. Ulice od posebnog značaja za grad su Vuka Karadžića (najduža ulica, duga 2,6 km), Njegoševa, Nikole Tesle, Baja Pivljanina, Nika Miljanića, Narodne omladine, Serdara Šćepana, bulevar Buka Mićunovića, bulevar 13. jul, Radoja Dakića, Druge dalmatinske, Skadarska, Danila Bojovića(Džonsonova), Hercegovački i Partizanski put. Razvoj grada praćen je izgradnjom zasebnih kvartova sa pratećim mobilijarima. Takvi su kvartovi Šeste crnogorske, serdara Jola Piletića, Vračar, Alekse Backovića, kvart iza Bolnice, Rudo polje i Palestina. Jezgro Sladeovog plana su Trg Slobode i ulice oko njega: Novaka Ramova, Novice Cerovića, Manastirska, Karađorđeva, Marka Miljanova, Đure Salaja, Lazara Sočice, Josipa Sladea, Narodnih heroja, Pete proleterske, Vučedolska, Gojka Garčevića, Stojana Kovačevića, Stojana Cerovića i Štrosmajerova. Urbanisti nakon Sladea su pravili planove koji su se oslanjali na njegove ideje i u tome solidno uspjeli, tako da danas panorama grada gledana sa bilo koje strane, pa i sa satelita izgleda impozantno za jednu, u poređenju sa svjetskim metropolama, tako malu sredinu.

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Željeznička stanica u Nikšiću

Nikšić ima za crnogorske prilike izvrsnu saobraćajnu mrežu. Gradske ulice su široke i njima dnevno cirkuliše i do 30000 motornih vozila. Veliko rasterećenje gradskog saobraćaja predstavljaju novoizgrađene obilaznice. Glavni saobraćajni pravci, koji prolaze kroz grad Nikšić, su Podgorica-Nikšić-Sarajevo(BiH), Risan-Nikšić-Žabljak, Nikšić-Plužine-Šćepan Polje, Nikšić-Kolašin, Nikšić-Trebinje(BiH), Nikšić -Bileća-Mostar(BiH), Nikšić-Krstac-Gacko(BiH). Na teritoriji opštine postoji industrijska obilaznica, dvije saobraćajne petlje (Brlja i Garnizon), kao i biciklističke staze u dužini od 30 km, koje povezuju izletišta i spomenike kulture, a neke su još uvijek u izgradnji.

Željeznički saobraćaj je najmoderniji u Crnoj Gori, a rekonstruisana elektrifikovana pruga koja povezuje dva najveća i najvažnija grada u Crnoj Gori, Podgoricu i Nikšić, puštena je u saobraćaj 13. jula 2012. godine. Novi elektromotorni vozovi, jedinstveni na crnogorskim prugama, promet ljudi i roba čine bržim i sigurnijim. U planovima je i izgradnja nekada bitne pruge, koja bi Crnu Goru povezala sa lukom Ploče, a išla bi od Nikšića do Čapljine(BiH). U gradu postoje dvije željezničke stanice, putnička i teretna u blizini Željezare Nikšić. Industrijski kolosjeci su zastupljeni i nalaze se u krugovima najvećih industrijskih kolektiva (Željezare, Pivare „Trebjesa”, Boksita i Metalca. Nekada je postojala ideja da se svi kolosjeci spoje u jedinstveni industrijski prsten, ali ta ideja još uvijek nije zaživjela.

Vazduhoplovni saobraćaj vezuje se za izgradnju aerodroma Kapino Polje, (u istorijskim knjigama poznat i kao aerodrom Alabama, tajno šifrovan od strane izraelske vojske, a istoričari smatraju da je na njemu bila smještena vojna avijacija i zaslužan je velikim dijelom za stvaranje palestinske države). Danas je tu savremeni sportski aerodrom sa asfaltnom pistom i stajnicima i kao takav predstavlja jedan od najmodernijih malih aerodroma Jugoistočne Evrope. Nekada je tu postojala čuvena jugoslovenska škola za pilote i padobrance, jednako čuvena kao ona u Mostaru. Aerodromom gazduje država Crna Gora i Aero klub Nikšić (prvi osnovani aero klub u Crnoj Gori). Zato i ne treba da čudi podatak da je većina pilota u bivšoj Jugoslaviji, a pogotovo u tada jakom avio preduzeću JAT, bilo baš iz Nikšića.

Naselja[uredi | uredi izvor]

U gradskim naseljima, pogotovo onima koja se naslanjaju na grad, i čine periferiju, skoncentrisan je veliki broj ljudi. Tako najveće gradsko naselje Kličevo broji oko 14000 stanovnika, a ima svoju poštu, dom zdravlja, školu, vrtić, kao i veliki broj mjesta za prodaju različitih roba. Od većih naselja se izdvajaju Kličevo, Straševina, Dragova Luka, Župa nikšićka, Oštovac, Bistričko naselje, Rudo polje, Kočani, Grebice… Od seoskih naselja tu su: Balosave, Bare, Bastaji, Bjeloševina, Bobotovo Groblje, Bogetići, Bogmilovići, Brezovik, Brestice, Broćanac Viluški, Broćanac Nikšićki, Bršno, Bubrežak, Busak, Vasiljevići, Velimlje, Vidne, Vilusi, Vir, Vitasojevići, Višnjića Do, Vraćenovići, Vrbica, Vučji Do, Gvozd, Gornja Trepča, Gornje Polje, Gornje Crkvice, Gornje Čarađe, Goslić, Gradačka Poljana, Granice, Grahovac, Grahovo, Dolovi, Donja Trepča, Donje Crkvice, Donje Čarađe, Dragovoljići, Drenoštica, Dubočke, Duga, Dučice, Željezara , Zavrh, Zagora, Zagrad, Zaljutnica, Zaslap, Zlostup, Ivanje, Jabuke, Javljem, Jasenovo Polje, Jugovići, Kazanci, Kamensko, Klenak, Kovači, Koprivice, Koravlica, Krstac, Kunak, Kuside, Kuta, Laz, Liverovići, Lukovo, Macavare, Međeđe, Milojevići, Miločani, Miljanići, Miruše, Mokri Do, Morakovo, Nudo, Oblatno, Ozrinići, Orah, Orlina, Petrovići, Pilatovci, Povija, Podbožur, Podvrš, Ponikvica, Počekovići, Praga, Prigradina, Prisoje, Rastovac (Nikšić), Riđani, Riječani, Rudine, Sjenokosi, Smrduša, Somina, Spila, Srijede, Staro Selo, Stuba, Stubica, Tupan, Ubli, Carine, Cerovo, Crnodoli, Šipačno, Štedim i Štitari.

Sport[uredi | uredi izvor]

Nikšić je grad velikih sportskih imena, bilo da se radi o klubovima ili o pojedincima. U gradu je aktivno 67 sportskih organizacija. U tu svrhu izgrađeni su gradski stadion (stadion „Kraj Bistrice“) kapaciteta 10800 sjedećih mjesta, na čijem terenu igra fudbalski klub FK Sutjeska Nikšić, a koji ispunjava standarde za odigravanje međunarodnih fudbalskih utakmica i njegov pomoćni teren, zatim stadion „Željezara” na kojem igra gradski rival fudbalski klub FK Čelik Nikšić, Sportski centar Nikšić predstavlja najveći sportski kompleks u Crnoj Gori posjeduje dvoranu kapaciteta 4000 sjedećih mjesta u čijem sklopu se nalaze kuglana, streljana i dvoranski olimpijski bazen kapaciteta 1000 gledalaca, jedini tih dimenzija u Crnoj Gori, Stadion malih sportova pod Trebjesom, kapaciteta 3500 sjedećih mjesta, sportski centar „Trim”, više teniskih terena, teretana i fitnes centara. U Nikšiću je sjedište Fakulteta za sport i fizičku kulturu sa studijama za sportske trenere, menadžere i novinare, a u mjesnim zajednicama izgrađeno je preko 15 terena za male sportove.

Najpoznatiji sportski brend grada je fudbalski klub FK Sutjeska Nikšić, jedan od dva najveća crnogorska kluba (pored podgoričke „Budućnosti”) i jedna od najvećih sportskih institucija u državi Crnoj Gori. Osnovana je davne 1920. godine i decenijama je bila i danas jeste nosilac sportskog života grada. U svojoj bogatoj istoriji odigrala je veliki broj utakmica sa poznatim klubovima bivše Jugoslavije, Dinamom, Hajdukom, Partizanom, Crvenom zvezdom, Vardarom, Sarajevom, Veležom i dr, te tako postala nezaobilazan segment fudbalske istorije bivše države i stekla veliku međunarodnu reputaciju i ugled, koji i danas ima. Sutjeska je bila omladinski i pionirski šampion SFRJ, te osvajač omladinskog Kupa Maršala Tita. Bila je i omladinski, pionirski i kadetski šampion SRJ i SCG, te osvajač Kupa. Trostruki je šampion Crne Gore. Njena omladinska škola predstavlja nepresušan izvor talenata, od kojih su neki danas poznati evropski fudbaleri, kao što su Mirko Vučinić (kapiten reprezentacije Crne Gore od njenog osnivanja i najbolji strijelac, kao i strijelac prvog gola crnogorske reprezentacije), Andrija Delibašić (dugogodišnji reprezentativac Crne Gore), Vukašin Poleksić (dugogodišnji reprezentativni golman, prvi golman na prvoj utakmici reprezentacije Crne Gore), Stefan Nikolić, Vladan Giljen , Miljan Radović… Sem Vučinića i Poleksića, danas u reprezentaciji Crne Gore su igrali Sutjeskini igrači i to reprezentativni golman Ivan Janjušević i vezni igrač Vladimir Jovović, a reprezentativac duže vremena bio je i Nikšićanin Milorad Peković, ali i Nebojša Kosović, Darko Zorić i Vukan Savićević. Sutjeskini omladinci bili su osvajači čuvenog turnira „Kvarnerska rivijera” i sve to kao jedini crnogorski klub u istoriji. Sutjeskini nekadašnji igrači Ranko Zirojević i Slaviša Đurković činili su omladinsku reprezentaciju Jugoslavije, koja je stigla do zlatne medalje u Čileu i zahvaljujući tome imaju statuse zaslužnih sportskih radnika. Igrač sa najviše nastupa u Sutjeskinom dresu Brajan Nenezić osvajač je svjetske zlatne medalje sa amaterskom reprezentacijom Jugoslavije. Nezaobilazno je pomenuti i bivše igrače koji su ostavili neizbrisiv trag u istoriji nikšićkog, crnogorskog i jugslovenskog sporta, a to su: Mojaš Radonjić, Davor Gardun, Branko Samatovića, Vojislav Bakrač, Vojin Lazarević, Petar Ađanski, Milorad Bajović, Miodrag Bajović, Miloš Drizić, Miloš Bursać, Nikola Rakojević, a ništa manje nijesu čuveni Duško Radinović, Zoran Vorotović, Andrija Vujović, Dragan Radojičić, Borislav Gajica Đurović, Zoran Batrović, Damir Čakar, Miodrag Krivokapić i mnogi drugi. Sutjeska je osvajala mnogobrojne domaće i međunarodne turnire, prvenstva i kupove, pogotovo u omladinskim kategorijama, gdje je godinama bila na vrhu ili u samom vrhu. Bila je učesnik Prve savezne jugoslovenske lige, i to kao jedan od ukupno dva crnogorska kluba, a dvostruki je uzastopni šampion Crne Gore. Gradski rival FK Čelik Nikšić, je u sezoni 2011/12. kao drugoligaš osvojio nacionalni Kup Crne Gore, i to kao prvi klub u istoriji crnogorskog fudbala, a iste sezone ušao u Prvu ligu Crne Gore i izborio izlazak na evropsku scenu, a kontinuitet igranja međunarodnih utakmica nastavio je i u naredne dvije sezone. Pored ova dva kluba, u nižim ligama nastupaju i OFK „Nikšić”, fk „Polet Stars”, fk „Župa” i dr. U malom fudbalu (futsal) najpoznatija imena su kmf Balestra Goranović Nikšić, kmf Elektoprivreda Nikšić, „Ekonomist” i „Premijer” koji su godinama bili šampioni ili u samom vrhu jugoslovenske prve lige, dok je kmf Čelik aktuelni šampion Crne Gore. U ženskom fudbalu u Crnoj Gori, neprikosnoven je žfk Ekonomist Nikšić, koji je prvi šampion i osvajač nacionalnog Kupa i najtrofejniji klub od osnivanja crnogorske lige, kao i učesnik kvalifikacija za ligu šampiona.

Košarkaški brend grada je decenijama bio KK Ibon Nikšić, kojeg je naslijedio KK Sutjeska Nikšić, koja je u poslednjih godina izrasla u uspješan kolektiv i kao takav postao jedini klub koji može da parira KK Budućnost Podgorica, iz Podgorice. Sutjeska je u sezoni 2015/16 bila učesnik regionalne ABA lige. Klub je u sezoni 2012/13 osvojio nacionalni Kup Crne Gore, prekinuvši tako dvodecenijsku dominaciju podgoričkog kluba u crnogorskim okvirima Učesnik je regionalne BIBL lige. U ženskoj košarci najznačajniji klub je kk Roling Nikšić, a koliko je kvalitetan rad u nikšićkoj ženskoj košarci najbolje svjedoči podatak da je prethodnih godina dvije trećine crnogorske reprezentacije, uključujući selektora i pomoćno osoblje rođeno u Nikšiću. Od poznatijih igrača izdvajaju se Ratko Radovanović, Rajko Žićić, Žarko Varajić, Miodrag Baletić, Mirko Baletić, Goran Jeretin, Zdravko Radulović, Bojan Dubljević, Dušan Dubljević, a od košarkašica Jelena Dubljević, Milka Bjelica, Jelena Turčinović, Ana Turčinović, Nataša Popović, Ana Baletić i mnoge druge. Poznati regionalni košarkaški radnici su i rođeni Nikšićani Želimir Cerović (predsjednik košarkaškog saveza eks Jugoslavije i Srbije), Vukašin Vule Vukalović (osnivač i dugogodišnji predsjednik sportskog društva i košarkaškog kluba Bosna iz Sarajeva, sa kojim je postao šampion Evrope u košarci) i Stevan Karadžić (košarkaški trener i bivši selektor ženske košarkaške reprezentacije Srbije). U rukometu je aktivan RK „Sutjeska” sa velikim brojem međunarodnih utakmica. Poznati su igrači Slobodan Niolić, Alen Muratović, Zoran Osmajić, reprezentativni golmani Rade Mijatović i Mile Mijušković, kao i reprezentativci Vladimir Osmajić, Goran Lasica i Marko Lasica, kao i reprezentativac, i jedan od najboljih igrača reprezentacije Srbije Ivan Nikčević. Takođe, iz Nikšića su i reprezentativci Katara Jovo Damjanović, te Poljske Branko Vujović, ali i Branko Dumnić proslavljeni rukometni trener. Od rukometašica najpoznatija je Radmila Petrović, reprezentativka Crne Gore, evropskog šampiona i olimpijskog vicešampiona, ali i reprezentativke Đurđina Jauković i Đurđina Malović. U odbojici je aktivno više klubova, a najzvučnije ime je svakako najbolji igrač svijeta i najbolji crnogorski igrač svih vremena Miodrag Skale Gvozdenović, a poznati su i Dušan Bojić, kao i Marko Bojić . Aktivan je vaterpolo plivački klub „Nikšić” koji tokom ljeta radina obližnjem jezeru Krupac, a tokom zime na olimpijskom bazenu nikšićkog sportskog centra. Ragbi kao sport je poslednjih godina dobio na popularnosti u Crnoj Gori, pa je shodno tome osnovan i ragbi klub „Nikšić”, koji je osvojio prvu titulu državnog prvaka u ovom sportu u istoriji Crne Gore. Teniski klubovi „Nikšić” i „Sutjeska” sa svojom omladinskom bazom, oslonac su razvoja ovog sporta u gradu. U Nikšiću 21. septembar 2014. godine je osnovan Triatlon klub Nikšić, a već 2015. godine je na jezeru Krupac održano prvo triatlon takmičenje u Nikšiću (15.08). Šahovski klub "Radonja Bojović " bio je prvak stare Jugoslavije i učesnik lige šampiona, a šahista Dragiša Blagojević olimpijski šahovski prvak. U Nikšiću su osamdesetih godina prošlog vijeka bili organizovani turniri na kojima su učestvovala najpoznatija imena iz svijeta šaha, među kojima je prednjačio Rus Gari Kasparov. Nikšićki klub „Elektroprivreda” tradicionalno je jedan od najuspješnijih i najorganizovanijih klubova u domaćim okvirima. Drago Vujović, Marko Blečić i Đorđije Vujičić su se kao članovi nikšićkog PSD "Javorak " popeli na „krov svijeta” Mont Everest i tako postali prvi Crnogorci u istoriji kojima je to pošlo za rukom. U Nikšiću su aktivna i dva biciklistučka kluba „Perun” i „Nik-bajk” čime predstavljaju okosnicu biciklističkog sporta u Crnoj Gori, a centar njihovog djelovanja je park šuma Trebjesa koja posjeduje izgrađene staze za planinski biciklizam. Na planini Vučje, koja je udaljena 18 km od Nikšića, nalazi se istoimeni skijaški centar, koji sa hotelskim kapacietima i skijaškim stazama, predstavlja treći po veličini ski centar u Crnoj Gori. Jedan od dva aktivna aero kluba u Crnoj Gori je „Nikšić”, koji pored turističkog letjenja, vrši obuku padobranaca i pilota manjih letelica. Svoje aktivnosti obavlja na aerodromu Kapino polje kod Nikšića.

Iz pojedinačnih sportova izdvajaju se Dragan Bato Ognjenović (prvak svijeta u kik boksu, a primarni sport mu je bio karate), Dragomir Bečanović (prvak svijeta u džudou, jedini takmičar sa takvim priznanjem u SFRJ, zaslužni je sportista Crne Gore), Srđan Mrvaljević (najbolji crnogorski džudista i svjetski vicešampion), Dragoljub Fatić (jedan od najboljih crnogorskih karatista svih vremena, selektor karate reprezentacije Crne Gore), Vladimir Joković (zajedno sa Fatićem nosilac evropskih medalja), Danilo Lučić (evropski juniorski prvak u karateu), Milorad Gajović (osvajač evropske i mediteranske medalje u boksu, zaslužni sportista Crne Gore), Ratko Drašković (osvajač evropske medalje kao omladinac, prvak svijeta i u petoj deceniji života), Boško Drašković (najbolji crnogorski bokser), Veselin Žižić (bokser, zaslužni sportista Crne Gore), Milorad Žićić (jedan od najboljih crnogorskih boksera), Bojan Kosić (najbolji crnogorski skijaš, prvi Crnogorac učesnik zimskih olimpijskih igara), Slađana Perunović (najbolja crnogorska atletičarka).

Mediji[uredi | uredi izvor]

U Nikšiću postoji Centar za informativnu djelatnost koju čini prva lokalna televizija u Crnoj Gori-Televizija Nikšić, čiji je program prvi put emitovan 1994. godine i prvi crnogorski lokalni radio-radio Nikšić. Dugo godina je izlazilo štampano izdanje „Nikšićkih novina”, koje su ugašene prije jedne decenije, a danas izlazi mjesečnik „Novine Nikšića”. Tako je grad Nikšić u jednom trenutku imao ono što mnogo veći gradovi, ali i neke države nijesu imali-svoju televiziju, radio i novine. U Nikšiću je 1945. godine, u zgradi na trgu Slobode, izašao prvi broj dnevnog lista „Pobjeda”, danas perjanice pisane riječi u Crnoj Gori. U prošlosti u ovom gradu su bile redakcije više listova poput „Onogošta” i „Golije”, a u izdavaštvu u Crnoj Gori prednjačila je štamparija „Kole”. Od lokalnih radio stanica, pored radio Nikšića, postoje i Radio D, Radio 083, Z radio i Radio Montena.

Kultura[uredi | uredi izvor]

Pričati o crnogorskim kulturnim dostignućima i poslenicima bilo bi potpuno besmisleno a da se Nikšić i Nikšićani ne stave na sami vrh kulturne ljestvice. Najbolji dokaz za to je da je samo nikšićka gimnazija iznjedrila čak 30 akademika različitih akademija zemlje, okruženja i svijeta. U prilog tome stoji da je prvo pozorište u Crnoj Gori osnovano u Nikšiću. Tradicija „Nikšićkog pozorišta” traje i danas zahvaljujući sopstvenoj produkciji. Pored ove kulturne institucije, ništa manje nije čuveno „Zahumlje”, u kojem su tokom stogodišnje istorije stvoreni neprevaziđeni glumački bardovi, muzički i folklorni stvaraoci. Značajan segment u razvoju muzičke kulture grada imala je i ima škola za osnovno i srednje muzičko obrazovanje „Dara Čokorilo”. Aktivno rade i dva dječija pozorišta „Stanković” i „Šćućukin”, kao i tri kulturno kreativna centra „Akord”, „Korak” i „Scena”. Kulturni život grada odigrava se na podijumima KIC-a „18. septembar”, „Scene 213”,"Zahumlja", u dvorani nove muzičke škole i Sportskog centra, te na stadionu malih sportova, kao i na brojnim gradskim trgovima. Logičan rezultat djelovanja ovih institucija i organizacija su mnogobrojna imena kojima bi se ponosile i mnogo veće sredine od Nikšića i Crne Gore.

Pozorište[uredi | uredi izvor]

Nikšićko pozorište gaji stogodišnju tradiciju i pored cetinjskog Zetskog doma najstariji je teatar u Crnoj Gori. Poznata glumačka imena su: Petar Banićević (bard jugoslovenskog glumišta, jedan od najvećih dramskih umjetnika svih vremena na našim prostorima, dobitnik nagrade „Dobričin prsten” za životno djelo),Veljko Mandić (još jedan istaknuti jugoslovenski glumac), Drago Malović (proslavljeni glumac, poznat po ulozi Radosava u „Đekni”), Branko Babović poznat po ulozi Đura Palice), Marko Baćović, Milutin Mima Karadžić, Vladan Gajović, Vojislav Krivokapić, Ranko Goranović, Jovan Nikčević itd, a iz mlađe generacije Andrija Milošević, Simo Trebješanin, Kristina Stevović, Jelena Nenezić Rakočević, Aleksandra Manasijević. U Nikšiću su odrasli i doajeni jugoslovenskog glumišta Miodrag Krivokapić, Ljiljana Kontić i Milan Lane Gutović. Glumac Boro Stjepanović je porijeklom iz okoline Nikšića. Koliki su pečat crnogorskoj pozorišnoj sceni dali ljudi iz Nikšića, najbolje pokazuje podatak da su od trinaest upravnika Crnogorskog Narodnog Pozorišta, krovne pozorišne institucije u Crnoj Gori, od njegovog osnivanja pa do danas, šestorica bili Nikšićani i to: Niko Pavić, Milorad Bošković, Vladimir Popović, Blagota Eraković, Branislav Mićunović i Janko Ljumović. Nikšićanin Igor Bojović aktuelni je upravnik pozorišta „Boško Buha” u Beogradu, a Slobodan Milatović je bio najistaknutiji pozorišni reditelj i stvaralac u Crnoj Gori. Nikšićanin Slobodan Marković osnivač je i dugogodišnji direktor Međunarodnog festivala pozorišta za djecu u Subotici.

Film[uredi | uredi izvor]

Gotovo svi crnogorski filmski i pozorišni reditelji i režiseri su rođeni Nikšićani: Živko Nikolić (najpriznatiji crnogorski i jedan od najvećih jugoslovenski režisera svih vremena, poznat po kultnim ostvarenjima „Ljepota poroka”, „Čudo neviđeno”, „Iskušavanje đavola”, „U ime naroda”, „Jovana Lukina”, „Marko Perov”, „Beštije”, „Biljeg”, „Đekna još nije umrla, a kad će ne znamo”, kao i niza dokumentarnih filmova, koji su većinom snimani u Nikšiću), Božidar Bota Nikolić, Veljko Bulajić (istaknuti jugoslovenski filmski stvaralac, režiser čuvenog filma „Bitka na Neretvi”, najgledanijeg filma u Jugoslaviji svih vremena), Goran Bulajić, Krsto Papić, Milan Karadžić, Branko Baletić, Slobodan Milatović, Blagota Eraković, Željko Mijanović, Nikola Vavić, Ratko Đurović (u jugoslovenskim dramaturškim krugovima poznat pod nadimkom „Sokrat svog vremena”), Vuk Perović, Marija Perović i mnogi drugi.

Muzika[uredi | uredi izvor]

Na polju muzičke umjetnosti u Nikšiću je aktivan jedan od najvećih rok festivala u bivšoj Jugoslaviji „Lake Fest”. Za četiri dana trajanja desetine hiljada ljudi obiđe jezero Krupac, u čijoj se neposrednoj blizini festival održava. Takođe značajni su i festivali „Guitar fest” i „Bedem fest” na gradskoj tvrđavi. Kroz manifestaciju „Septembarski dani” prostor za svoju afirmaciju dobijaju poznati domaći, ali i međunarodni umjetnici iz različitih oblasti. Od poznatih izvođača neophodno je pomenuti „nikšićkog Mostarca” koji se zove Željko Samardžić. Najveće muzičko ime Nikšića i Crne Gore je svakako kantautor Miladin Šobić (autor neprevaziđenih hitova „Kad bi došla Marija”, „Svetozara Markovića 39”, „Stare novine”, „Džemper za vinograd”…), zatim poznati gitaristi Darko Nikčević i Danijel Cerović, sada već čuveni izvođači crnogorskih izvornih pjesama Nikola Karović i Dragoljub Drago Kovačević, poznati pjevač i guslar Milomir Miljanić, pjevač narodne muzike Rodoljub Rođa Raičević, kao i plejada popularnih pjevača zabavne muzike u Crnoj Gori, pripadnika mlađe generacije, kao što su: Vanja Radovanović, Božo Bulatović, Andrijana Božović, Biljana Mitrović, Nina Žižić kao i poznate grupe „DST”(Društvo Skrivenih Talenata), „Osma sila”, „Doktor Pikaso”, „Pankreas”… Iz Nikšića je i Filip Vučić, jedini predstavnik državne zajednice Srbija i Crna Gora na evroviziji za djecu. Metal bend Vizant osnovan je u Nikšiću 2006.

Slikarstvo i vajarstvo[uredi | uredi izvor]

Nikšić, kao izuzetno inspirativna sredina, nosi epitet grada velikih umjetnika i zvučnih imena kulturnih poslenika. U oblasti slikarstva nezaobilazno ime je Vojo Stanić, čuveni jugoslovenski i crnogorski slikar, koji je u Nikšiću živio do završetka gimnazije i koji je rekao da mu je život u ovom gradu odredio slikarski stil i koji je uvijek isticao da sebe prije svega smatra Nikšićaninom. Iz Nikšića je i slikar Mirko Kujačić. Takođe, dobar dio životnog i radnog vijeka u Nikšiću su proveli Nikola Gvozdenović Gvozdo i Aleksandar Aco Prijić, dva doajena jugoslovenske likovne scene. Poznata je i Vasilisa Radojević, jedna od najvećih jugoslovenskih slikarki, a ništa manji ugled nije imala ni akademska slikarka Zora Odalović. Najbolja crnogorska grafičarka je Nikšićanka Anka Burić. Akademski slikari iz Nikšića su: Kostadin Pavićević, Gojko Berkuljan, Dragan Karadžić, Jovan Karadžić, Ilija Branko Burić, Stanko Zečević, Žarko Vojičić, Rajko Todorović Todor, Mišo Vemić, Radoje Đurović, Pero Nikčević, Ratko Odalović, i Milo Jakovljević, a tu je i nezaobilazni Dušan Jeknić, a iz mlađe generacije treba navesti izuzetno talentovanu Lidiju Nikčević, te Davida Delibašića, Milku Delibašić i Anku Gardašević. Poznati vajari su Mijo Mijušković, Sreten Milatović i Ratko Vulanović. Vulanović je autor monumentalnog kompleksa kamenih stela u Nikšiću (nazvan Kameni grad), Podgorici i na Adi Ciganliji u Beogradu. Da Nikšić nije slučajno grad slikara, svjedoči i podatak da je učenik nikšićke gimnazije, pored mnoštva poznatih ličnosti, bio i slikar Petar Lubarda, pa u saglasju sa tim, danas, jedna od ulica koja vodi ka nikšićkoj gimnaziji, nosi ime ovog velikana jugoslovenske likovne umjetnosti.

Književnost i poezija[uredi | uredi izvor]

Pisci Mirko Banjević i Branko Banjević, Vladimir Mijušković,akademik SANU Miro Vuksanović, Žarko Komanin i Mirko Kovač najbolji su nikšićki „proizvod” na polju književnosti. Tu su Tamara Nikčević, Aleksandra Vuković i Isidora Bjelica, te čuvena Vida Ognjenović, pisac i scenarista, Božo Koprivica, pisac i scenarista, te Tešan Podrugović, od koga je Vuk Karadžić zapisao narodne pjesme i umotvorine. Nikšićanin je i Dimitrije Bjelica, gotovo najznačajniji šahovski pisac u svijetu.

Gotovo da ne postoji grad u našim krajevima koji je toliko opjevan u epskim pjesmama kao Nikšić, jer se smatra da Nikšić nije bio samo nijemi posmatrač istorijskih previranja, već njihov aktivan učesnik. Da je to zaista tako, svjedoči jedan od najpoznatijih epskih bardova na ovim prostorima, Nikšićanin Hadži Radovan Bećirović Trebješki. Kada je u pitanju poezija prva asocijacija je sigurno pjesnik i boem Vito Nikolić. Njegove pjesme „Nedjelja u gradu N”, „Topole brezovačke”, „Prvi snijeg” i mnoge druge postale su simboli grada u pravom smislu te riječi. Bio je i urednik dnevnog lista „Pobjeda”, čiji je prvi broj izašao u Nikšiću 1945. godine. Milan Dugo Krivokapić budio je Nikšićane decenijama čuvenom radio emisijom „Taksimetar” i „Tragom džada Onogošta grada”. Najpoznatiji crnogorski pjesnik za djecu, Dragan Radulović, rođeni Nikšićanin, pored svoje poezije, upamćen je po televizijskim emisijama „Iščašene priče” posvećenim isključivo djeci, ostavio je neizbrisiv trag u srcima svih onih koji su imali priliku da ih gledaju na kanalima Televizije Crna Gora. Duša nikšićkog pjesništva u pravom smislu te riječi bio je Vukman Otašević. Tu su još i Dušan Govedarica, predsjednik književne zajednice „Vladimir Mijušković”, pjesnik i esejista Milan Komnenić, pjesnik Pavle Goranović i pjesnikinja Gordana Sarić.

Narodni heroji[uredi | uredi izvor]

Za više informacija pogledajte: Nikšić u Narodnooslobodilačkoj borbi

Nikšić je, iako ne formalno, grad heroj. Jer kako bi se drugačije zvao grad koji je dao 46 narodnih heroja NOBa i iz kojeg je čuveni Ljubo Čupić, čiji je prkosni osmjeh okupatoru pred strijeljanje, postao simbol otpora u okupiranoj Evropi, te slika koja ne blijedi vremenskim trajanjem. Oni su Nikšiću dali slobodu, Nikšić im je uzvratio imenima škola, ulica i bulevara. Napomenućemo samo dio narodnih heroja. Prvo, Nikšićanin je komandant Sava Kovačević, koji je postao nezaobilazna ličnost gotovo svih partizanskih filmova, a njegovim herojskim podvizima, poput susreta oči u oči sa okupatorskim tenkovima, svijet se divio. Nikšićanin je i čuveni Ratko Vujović Čoče. Tu je Joka Baletić, poznata po izreci „bolja Joka Baletić, no sva divizija Stanišić”. Istaknuti partizanski borci su bili — Vojo Deretić, Ratko Žarić, braća Labudović, Vučinić i Višnjić, Jagoš Kontić, Milija Nikčević, Radoje Čizmović, Gojko Garčević, Radoje Mijušković, kao i mnogi drugi. Nikšić je prepoznatljiv i po velikom broju žena-boraca, kao što su Olga Golović, Mileva Lajović Lalatović, Milica Vučinić i dr. Nikšićani su i poznate istorijske ličnosti Crne Gore, Šako Petrović, Novak Ramov Jovović, Novica Cerović, pop Milo Jovović, a i želja kralja Nikole prvog Petrovića Njegoša je bila da bude sahranjen na Petrovoj glavici u centru grada, gdje se nalazi Saborni hram Svetog Vasilija Ostroškog, pored, kako je rekao, najvećeg hercegovačkog i najvećeg crnogorskog junaka Stojana Kovačevića i Novaka Ramova. Međutim, ta želja mu nije ispunjena.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Demografija[8]
Godina Stanovnika
1948. 9.485
1953. 14.804
1961. 26.569
1971. 40.107
1981. 50.399
1991. 56.141 55.718
2003. 59.179 58.212
2011. 56.970
Etnički sastav prema popisu iz 2003.[9]‍
Crnogorci
  
 36.890 63,37%
Srbi
  
 14.766 25,36%
Muslimani
  
 691 1,18%
Romi
  
 321 0,55%
Jugosloveni
  
 215 0,36%
Bošnjaci
  
 147 0,25%
Hrvati
  
 123 0,21%
Egipćani
  
 106 0,18%
Makedonci
  
 60 0,10%
Albanci
  
 28 0,04%
Mađari
  
 18 0,03%
Slovenci
  
 16 0,02%
Rusi
  
 16 0,02%
Nemci
  
 1 0,00%
Italijani
  
 1 0,00%
nepoznato
  
 549 0,94%


Stanovništvo prema polu i starosti[10]
m
ž
? 183
  
  
 185
80+ 243
  
  
 519
75—79 463
  
  
 650
70—74 842
  
  
 1.005
65—69 1.257
  
  
 1.430
60—64 1.145
  
  
 1.466
55—59 1.209
  
  
 1.349
50—54 1.868
  
  
 1.850
45—49 2.072
  
  
 2.120
40—44 2.180
  
  
 2.094
35—39 2.105
  
  
 2.074
30—34 2.040
  
  
 2.073
25—29 2.152
  
  
 2.321
20—24 2.316
  
  
 2.393
15—19 2.316
  
  
 2.296
10—14 2.123
  
  
 2.001
5—9 2.112
  
  
 2.046
0—4 1.933
  
  
 1.781
Prosek : 2.073 416
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2003.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2003.
Broj domaćinstava 2.588 3.968 7.577 9.947 12.685 14.543 16.503
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2003.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 16.400 2.234 2.674 2.808 4.063 2.829 1.140 416 151 46 39
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 22.391 8.604 12.573 668 316 230
Ženski 23.825 6.976 12.628 3.286 748 187
UKUPNO 46.216 15.580 25.201 3.954 1.064 417
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 9.611 200 4 715 2.993
Ženski 6.470 115 2 184 822
UKUPNO 16.081 315 6 899 3.815
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 553 592 871 241 621
Ženski 164 121 1.454 428 160
UKUPNO 717 713 2.325 669 781
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 54 155 1.177 386 198
Ženski 104 112 500 1.071 719
UKUPNO 158 267 1.677 1.457 917
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 439 0 1 411
Ženski 343 0 1 170
UKUPNO 782 0 2 581

Znamenitosti[uredi | uredi izvor]

  • Najpoznatije znamenitosti Nikšića su:
  • Tvrđava Bedem
  • Carev most
  • Dvorac Kralja Nikole
  • Rimski most na Moštanici
  • Vukov most
  • Teren u Četvorku
  • Hadži-Smailov most na Duklu
  • Hotel „Trebjesa”
  • Hotel „Onogošt”
  • Saborni hram sv. Vasilija Ostroškog
  • Crkva apostola Luke u Župi nikšićkoj
  • Manastir Jovan Do
  • Spomenik palim borcima pod Trebjesom
  • Crkva apostola Petra i Pavla
  • Ljetnjikovac Kralja Nikole
  • Zabran kralja Nikole
  • Vladičanski dvor eparhije budimnjansko-nikšićke
  • Hadži-Smailova džamija
  • Katolička crkva sv. Ćirila i Metodija
  • Arheološko nalazište Crvena stijena
  • Spomenik Čedomiru Ljubu Čupiću
  • Spomenik Kralju Nikoli
  • Spomenik komitskom pokretu
  • Spomenik Bogorodici Mariji
  • Željeznička stanica
  • Trg slobode
  • Trg Save Kovačevića (gradski skver)
  • Trg Vojvode Šaka Petrovića
  • Manastir Kosijerevo

Obrazovne ustanove[uredi | uredi izvor]

U Nikšiću djeluje 40 obrazovnih ustanova, 15 vrtića, 25 osnovnih škola, 1 osnovna muzička škola, 1 srednja muzička škola, 4 srednje škole i tri visokoškolske ustanove Filozofski fakultet, Filološki fakultet i Fakultet za sport i fizičku kulturu koji djeluju u okviru Univerziteta Crne Gore, te 2 dnevna centra za djecu i mlade ometene u psiho-fizičkom razvoju. Učenicima i studentima fakulteta su na raspolaganju studentski domovi „Braća Vučinić” i „Onogošt”.

Osnovne škole[uredi | uredi izvor]

  • OŠ „Branko Višnjić”
  • OŠ „Braća Bulajić”
  • OŠ „Braća Labudović”
  • OŠ „Braća Ribar”
  • OŠ „Dobroslav-Đedo Perunović”
  • OŠ „Dragan Kovačević”
  • OŠ „Dušan Bojović”
  • OŠ „Dušan Đukanović”
  • OŠ „Ivan Vušović”
  • OŠ „Jagoš Kontić”
  • OŠ „Janko Mićunović”
  • OŠ „Janko Bjelica”
  • OŠ „Jovan Gnjatović”
  • OŠ „Jovan Draganić”
  • OŠ „Nikica Mrvaljević”
  • OŠ „Pavle Kovačević”
  • OŠ „Rade Perović”
  • OŠ „Radoje Čizmović”
  • OŠ „Špiro Vidović”
  • OŠ „Milija Nikčević”
  • OŠ „Luka Simonović”
  • OŠ „Mileva Lajović-Lalatović”
  • OŠ „Olga Golović”
  • OŠ „Ratko Žarić”
  • Škola za osnovno i srednje muzičko obrazovanje
    „Dara Čokorilo”

Srednje škole[uredi | uredi izvor]

Klima[uredi | uredi izvor]

Klima opštine Nikšić ima karakter prelaza od mediteranske ka planinskoj i kontinentalnoj klimi. Osnovne karakteristike: Srednja temperatura vazduha u mjesecu januaru iznosi 1,3 °C, a u julu 21,1 °C. Srednja vrijednost relativne vlažnosti je 68,6 %. Nikšić ima godišnje 2.245 sunčanih sati. Ljeta su topla sa malo padavina, a zime kišovite. Snijeg prosječno pada 19 dana, a zadržava se 29 dana godišnje u nikšićkom polju, dok se na planinama i površima u okolini zadržava i do šest mjeseci. Dominantni vjetrovi su sjeverni (24,4 %) i južni (21,7 %).

Gradovi pobratimi[uredi | uredi izvor]

Manifestacije[uredi | uredi izvor]

  • Lejk fest
  • Bedem fest
  • Majski susreti
  • Nikšić gitar fest
  • Septembarski dani
  • Međunarodni festival glumca
  • Međunarodni festival kamerne muzike
  • Nikšićki književni susreti
  • Njegoševi književni susreti
  • Dani Svetog Vasilija Ostroškog
  • Dani meda
  • Dani drenjina
  • Dani kalopera
  • Festival uličnih svirača
  • Boem fest
  • Zbrka fest

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b „Predsjednik opštine”. Opština Nikšić. Arhivirano iz originala 28. 4. 2023. g. 
  2. ^ „Potpredsjednici opštine”. Opština Nikšić. Arhivirano iz originala 28. 4. 2023. g. 
  3. ^ "Politika", 11. sept. 1938, str. 14
  4. ^ a b Hrabak, Bogumil (2005). „Trebinjski kraj u vreme prvog srpskog ustanka”. Trabunia. 11. 
  5. ^ Radović, Novica (1938). Crna Gora na savezničkoj golgoti. Peć. str. 83. 
  6. ^ "Vreme", 13. jul 1938
  7. ^ „Politika”, 4. jul 1938
  8. ^ Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. 2005. COBISS-ID 8764176. 
  9. ^ Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. 2004. ISBN 978-86-84433-00-0. 
  10. ^ Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. 2004. COBISS.CG-ID 8489488. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Никшић&oldid=27703898”