Voja Radić

voja radić
Vojislav Voja Radić
Lični podaci
Datum rođenja	(1902-08-04)4. avgust 1902.
Mesto rođenja	Donje Konjuvce, kod Leskovca, Kraljevina Srbija
Datum smrti	13. jul 1971.(1971-07-13) (68 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesija	vojno lice
Porodica
Supružnik	Julijana Radić
Delovanje
Član KPJ od	1940.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1956.
Čin	general-major
Heroj
Narodni heroj od	27. novembra 1953.
Odlikovanja	jugoslovenska odlikovanja: Orden zasluga za narod sa srebrnim vencem sovjetska odlikovanja: Orden otadžbinskog rata drugog stepena

Vojislav Voja Radić (Donje Konjuvce, kod Leskovca, 4. avgust 1902 — Beograd, 13. jul 1971), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-major JNA i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 4. avgustaa 1902. godine u selu Donje Konjuvce, kod Leskovca. Zbog otpočinjanja Prvog balkanskog rata, 1912. godine, nije uspeo da završi osnovnu školu. Posle završetka Prvog svetskog rata, izučio je metalski zanat i kao mladi radnik, prišao je radničkom pokretu.

Pošto je učestvovao u jednom štrajku, u Fabrici sita u Beogradu, otpušten s posla. Potom je prešao da radi u Kragujevac, i bio još aktivniji u radu radničkih organizacija i izvođenju akcija. Godine 1933. postao je predsednik Udruženja metalskih radnika Kragujevca. Zbog svoje aktivnosti u radničkom pokretu, početkom 1940. godine primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).

Narodnooslobodilačka borba

Posle okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine, aktivno je učestvovao u pripremama za dizanje ustanka u Kragujevcu i okolini. Bio je u jednoj od 15 desetina koje su, još pre napada Nemačke na Sovjetski Savez (22. juna), izvele niz diverzantskih akcija i sabotaža (sečenje telefonskih stubova, skidanje i okretanje u pogrešnom pravcu putokaza i dr). Po odluci partijske organizacije Vojno-tehničkog zavoda, borbene desetine su, u noći između 6. i 7. avgusta 1941. godine, zapalile senjak i sedlarnicu u fabrici oružja, a trebalo je da još vozom iznesu oružje za Kragujevački partizanski odred. Akcija je dobro počela, ali kada je trebalo pokrenuti voz, neki učesnici su se pokolebali, pa akcija nije do kraja uspela. Nemci su izvršili mnoga hapšenja, pa je, pored ostalih, i Voja uhapšen. Uspeo je da pobegne iz zatvora i stupio u Kragujevački partizanski odred, avgusta 1941. godine.

U Kragujevačkom partizanskom odredu bio je komandir Prve čete, sa kojom je izveo brojne akcije na terenu Knića i Levaca. Njegova četa uništila je sve uređaje na železničkim stanicama duž pruge Kragujevac-Kraljevo. Posebno se istakao prilikom napada njegove čete na železničku stanicu u Kragujevcu, 29. septembra 1941. godine, kada su uništeni svi uređaji i ubijeno više Nemaca.

Posle Prve neprijateljske ofanzive povukao se s glavninom partizanskih snaga za Sandžak i učestvovao u formiranju Prve proleterske udarne brigade, 21. decembra 1941. godine u Rudom, kada je postao zamenik komandanta Trećeg (kragujevačkog) bataljona. Godine 1942, postao je obavještajni oficir u Prvoj proleterskoj brigadi, a septembra 1943, komandant Prvog tenkovskog bataljona Prve proleterske divizije.

Spomenik Voji Radiću u Kragujevcu

Krajem 1943. godine upućen je, s još 96 boraca, najpre u Italiju, a pozom u Egipat, gde su obučavani u rukovanju oružjem koje je Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije trebalo da dobije od Saveznika. U Egiptu je našao veliki broj vojnika i oficira bivše Jugoslavenske kraljevske vojske, i znatan broj Slovenaca, koji su bili zarobljeni kao italijanski vojnici. Radić je među njima odmah razvio vrlo intenzivan politički rad, objašnjavajući im stanje u Jugoslaviji i ciljeve Narodnooslobodilačkkog pokreta (NOP). Najveći broj tih ljudi pristupio je NOP-u, i Voja Radić se vratio na oslobođenu teritoriju Jugoslavije s 3.000 novih boraca.

Posle povratka iz Egipta, primio ga je Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Josip Broz Tito, i saopštio mu da je određen da ide u Sovjetski Savez, zbog prijema tenkova za NOVJ. Preko Barija i Besarabije, Voja je stigao u Moskvu, a zatim se, s tenkovskom jedinicom koja je bila pod njegovom komandom, preko Rumunije i Bugarske, vratio u Jugoslaviju i priključio završnim borbama za oslobođenje zemlje.

Od avgusta 1944. bio je komandant Prve tenkovske brigade, a marta 1945. godine postavljen je za komandanta Druge tenkovske brigade. Njegova tenkovska brigada dala je vrlo veliki doprinos proboju Sremskog fronta, 12. aprila 1945. godine.

Posleratni period

Posle oslobođenja Jugoslavije, bio je direktor fabrike „Crvena zastava“ u Kragujevcu, a penzionisan je, novembra 1956. godine, zbog bolesti, u činu general-majora JNA. Biran je za narodnog poslanika Narodne skupštine NR Srbije i Savezne narodne skupštine, u više saziva.

Umro je 13. jula 1971. godine u Beogradu, i sahranjen u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih stranih i jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem, Orden zasluga za narod sa srebrnom zvezdom i dva Ordena za hrabrost. Od inostranih odlikovanja, ističe se sovjetski Orden otadžbinskog rata drugog stepena. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga sedma). Beograd 1974. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.