Živorad Nastasijević

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Živorad Nastasijević
Autoportret, ulje na platnu, 36×27 cm
Lični podaci
Datum rođenja1893.
Mesto rođenjaGornji Milanovac, Kraljevina Srbija
Datum smrti1966.
Mesto smrtiBeograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija

Živorad Nastasijević (Gornji Milanovac, 1893 — Beograd, 1966) bio je srpski slikar, fresko slikar i ikonopisac. Bavio se i ilustracijom knjiga i operskom scenografijom.[1]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Živorad Nastasijević kao đak Umetničko-zanatske škole u Beogradu, 1908.
Živorad Nastasijević kao ratni slikar Vrhovne komande srpske vojske, Solun, 1917.

Rođen je u porodici gde su i njegova braća bili umetnici i književnici – Momčilo Nastasijević, Slavomir Nastasijević i Svetomir Nastasijević. Njihov otac, Nikola Lazarević, doselio se s majkom iz Ohrida u Brusnicu kao šestogodišnjak. U znak zahvalnosti prema ujaku Nastasu Đorđeviću (graditelju gornjomilanovačke crkve Svete Trojice) kod koga je izučio graditeljski zanat, odriče se majčinog prezimena i od ujakovog imena pravi novo prezime, Nastasijević.[2]

Paleta Živorada Nastasijevića
Paleta Živorada Nastasijevića

Živorad je još tokom osnovne škole pokazao interesovanje i nadarenost za crtanje i slikanje. Završio je Umetničko-zanatsku školu u Beogradu 1910. godine kao učenik Đoke Jovanovića, Riste Vukanovića i Marka Murata.[3] Studije slikarstva nastavio je u Minhenu kod profesora Grabara tokom 1913. i 1914. godine ali je to morao da prekine zbog izbijanja Prvog svetskog rata. Kao mnogi srpski umetnici prve polovine XX veka, Nastasijević je dobrovoljno stupio u đački bataljon Stepe Stepanovića, prešao preko Albanije i preboleo tifus. U ratu je prvobitno učestvovao kao borac do 1917. godine, dok je nakon preležane bolesti i oporavka u Grčkoj i Africi postavljen za ratnog slikara pri Vrhovnoj komandi.[4] Posle rata, školovanje nastavlja u Parizu od 1920. do 1922. godine na Akademiji Grande Chaumière kod profesora Kastalučija. Slikao je predele, pariske i beogradske motive, portrete, mrtve prirode, figuralne, ratne, mitološke, religiozne i istorijske kompozicije.[1]

Živorad Nastasijević: Slikama kroz život, katalog izložbe održane u Gornjem Milanovcu povodom 115 godina od njegovog rođenja

Po povratku u zemlju uzeo je aktivnog učešća u kulturnim zbivanjima:

U toku školovanja izlagao na izložbama Umetničko-zanatske škole. Po završenim studijama prvi put izlagao je 1912. na Četvrtoj jugoslovenskoj izložbi.

Živorad Nastasijević: Umetnost kao sudbina porodice, katalog izložbe održane u Gornjem Milanovcu 2009. godine

Na početku umetničkog formiranja, na njega kao slikara presudno su uticali školovanje na minhenskoj Akademiji i druženje sa slikarom Kostom Miličevićem, te se u tom delu njegovog opusa primećuje uticaj impresionizma. Nakon odlaska u Pariz, gde se detaljnije upoznao sa likovnom umetnošću i delima starih majstora, okreće se slikanju praznih, napuštenih beogradskih predela koji po atmosferi liče na magijski realizam, kao i mitološkim motivima.

Godine 1927. zajedno sa Vasom Pomorišcem bio je inicijator i pokretač umetničke grupe „Zograf”,[2] koja je trebalo da predstavlja neku vrstu opozicije progresivnoj i modernistički orijentisanoj grupi „Oblik”. Umetnici koji su bili članovi „Zografa” zalagali su se za afirmaciju srednjovekovne umetnosti i izgrađivanje nacionalnog stila na temelju srednjovekovnog nasleđa i tradicije.

Živorad Nastasijević bavio se između ostalog i fresko slikarstvom i ikonopisom. Izveo je freske u zgradi Umetničkog paviljona u Beogradu (koje su uništene za vreme Drugog svetskog rata), ikonostas crkve Bogorodičnog pokrova u Beogradu[6], freske u sali zgrade Narodne banke u Skoplju, freske u odborničkoj sali Beogradske opštine, freske u Uspenskoj crkvi u Pančevu,[7][8] freske u crkvi Kosturnice u Krupnju[9] i freske u nekoliko porodičnih kapela na Novom groblju u Beogradu.

Živorad je bio neženja, isto kao i dvojica braće – Momčilo i Svetomir. Živorad i Svetomir su u međuratnom periodu u svojoj kući živeli sa neudatim sestrama profesorkama, Darinkom i Slavkom i starom majkom.[10] Njihov dom je dugo godina bio intimno stecište beogradskog umetničkog sveta. Živorad nije imao umetnički atelje već je radio na jednom stočiću u uglu sobe.

Umro je u Beogradu 1966. godine.

Grupa „Oblik”[uredi | uredi izvor]

Zajedno sa svojim kolegama Petrom Palavičinijem i Brankom Popovićem, Jovan Bijelić je 1926. godine formirao grupu „Oblik” kome pristupaju Petar Dobrović, Živorad Nastasijević, Toma Rosandić, Veljko Stanojević, Sreten Stojanović, Sava Šumanović i Marino Tartalja kao članovi osnivači. Kasnije pridružuju im se Ignjat Job, Zora Petrović, Ivan Radović, Mate Razmilović, Risto Stijović i arhitekta Dragiša Brašovan. Ova grupu su sačinjavali već afirmisani likovni umetnici. Pravila grupe su doneta na sednici 8. novembra 1930. godine a Ministarstvo unutrašnjih poslova ih je potvrdilo 20. jula 1932. godine.

Samostalne izložbe[uredi | uredi izvor]

  • 1923. Beograd;
  • 1924. Beograd;
  • 1925. Beograd - sa Lj. Ivanovićem;
  • 1926. Beograd;
  • 1927. Beograd;
  • 1966. Beograd - retrospektiva u Galeriji Kulturnog centra.

Grupne izložbe[uredi | uredi izvor]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Motiv sa Rudnika, 1941.
    Motiv sa Rudnika, 1941.
  • Venera (ženski akt), 1925. (Muzej savremene umetnosti)
    Venera (ženski akt), 1925. (Muzej savremene umetnosti)
  • Napušteni plug, 1918. (Narodni muzej u Beogradu)
    Napušteni plug, 1918. (Narodni muzej u Beogradu)
  • Kosta Miličević, 1920.
    Kosta Miličević, 1920.
  • Moj brat Momčilo, ulje na platnu, 1927.
    Moj brat Momčilo, ulje na platnu, 1927.
  • Mrtva priroda, ulje na platnu, 1953.
    Mrtva priroda, ulje na platnu, 1953.
  • Kupačice, ulje na platnu, 1958.
    Kupačice, ulje na platnu, 1958.
  • Pont Neuf, ulje na platnu, 1921.
    Pont Neuf, ulje na platnu, 1921.
  • Portret sestre Slavke, ulje na platnu, 1920.
    Portret sestre Slavke, ulje na platnu, 1920.
  • Portret sestre Darinke, ulje na platnu, 1952.
    Portret sestre Darinke, ulje na platnu, 1952.
  • Portret sestre Natalije, ulje na platnu, 1911.
    Portret sestre Natalije, ulje na platnu, 1911.
  • Portret oca, ulje na platnu, 1926.
    Portret oca, ulje na platnu, 1926.
  • Portret majke Milice, ulje na platnu, 1920.
    Portret majke Milice, ulje na platnu, 1920.
  • Sveta Marija Magdalena, freska u ramu. Živorad Nastasijević bio je jedan od prvih modernih srpskih umetnika koji se okrenuo fresko slikarstvu
    Sveta Marija Magdalena, freska u ramu. Živorad Nastasijević bio je jedan od prvih modernih srpskih umetnika koji se okrenuo fresko slikarstvu
  • Spasoje Đorđević, građevinar, čiji je lik poznat zahvaljujući crtežu njegovog sestrića Živorada
    Spasoje Đorđević, građevinar, čiji je lik poznat zahvaljujući crtežu njegovog sestrića Živorada
  • Pejzaž iz Šumadije, ulje na platnu, 1966.
    Pejzaž iz Šumadije, ulje na platnu, 1966.
  • Moja baba Jelena, crtež sa fotografije iz 1865. Jelena Nikolić, udata Jovanović, bila je majka Milice Nastasijević
    Moja baba Jelena, crtež sa fotografije iz 1865. Jelena Nikolić, udata Jovanović, bila je majka Milice Nastasijević
  • Miloš Golubović, Portret Živorada Nastasijevića, 1917.
    Miloš Golubović, Portret Živorada Nastasijevića, 1917.
  • Sveti Atanasije Aleksandrijski, akvarel, 40,5×27 cm, akvarel
    Sveti Atanasije Aleksandrijski, akvarel, 40,5×27 cm, akvarel
  • Moj deda Kosta Jovanović, Narodni muzej Kraljevo
    Moj deda Kosta Jovanović, Narodni muzej Kraljevo

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b „Znameniti Milanovčani”. Muzej rudničko-takovskog kraja. 20. 10. 2019. Pristupljeno 10. 6. 2021. 
  2. ^ a b Milomir Glišić, Dušan Ilić, Aleksandar Lazarević, Radmilo Lale Mandić, Miroslav Laf Marković, Miodrag Ristić: Stari Milanovac, treće dopunjeno izdanje. 2003. ISBN 978-86-7152-018-8.
  3. ^ Srpska slikarska škola
  4. ^ Blic Online | Slikar najlepših pejzaža Beograda, Приступљено 5. 4. 2013.
  5. ^ Lazar Trifunović – Stara i nova umetnost
  6. ^ Црква Покрова Пресвете Богородице - Православље - НОВИНЕ СРПСКЕ ПАТРИЈАРШИЈЕ Архивирано на сајту Wayback Machine (23. april 2012), Pristupljeno 5. 4. 2013.
  7. ^ „Zidno slikarstvo Živorada Nastasijevića”. Arhivirano iz originala 18. 02. 2012. g. Pristupljeno 25. 02. 2012. 
  8. ^ BANATerra - moguca enciklopedija Banata - CRKVA BOGORODICINOG USPENJA Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. septembar 2015), Pristupljeno 5. 4. 2013.
  9. ^ Joomla! Web Installer Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. jun 2015), Pristupljeno 5. 4. 2013.
  10. ^ "Beogradske opštinske novine", Beograd 1. januar 1941.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Protić, B. Miodrag (1970). Srpsko slikarstvo XX veka, Tom 1. - Biblioteka Sinteze (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit. 
  • Trifunović, Lazar (1973). Srpsko slikarstvo 1900—1950. - Biblioteka Sinteze (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit. str. 533strane. 
  • Nastasijević, Živorad (1952). Ženidba Dušanova (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Narodna knjiga. 
  • Nastasijević, Živorad; Trifunović, Lazar (1966). Živorad Nastasijević - Tom 81 knjige Galerija Kulturnog centra Beograda (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Kulturni centar. 
  • urednik Domljan, Žarko (1987). Likovna enciklopedija Jugoslavije, Tom 2 (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Zagreb: Jugoslavenski leksikografski zavod "Miroslav Krleža". ISBN 9788670530010. 
  • Kašanin, Milan (1968). Umetničke kritike - Biblioteka Dokumenti moderne umetnosti (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Kultura. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Живорад_Настасијевић&oldid=27558550”