Narodni muzej Valjevo
| Narodni muzej Valjevo | |
|---|---|
 Narodni muzej Valjevo | |
| Osnivanje | 1951. |
| Lokacija | Valjevo Srbija |
| Vrsta | muzej |
| Broj predmeta | 50.000 |
| Direktor | Jelena Nikolić-Lekić[1] |
| Adresa | Trg vojvode Mišića 3, Valjevo |
| Veb-sajt | Narodni muzej Valjevo |
Narodni muzej Valjevo je osnovan 1951. godine, a njegov centralni objekat se danas nalazi u centru grada Valjeva, na obali reke Kolubare, nedaleko od Tešnjara, stare gradske čaršije, nove čaršije, Knez Miloševe ulice i hotela Grand.[2][3][4]
U muzeju se čuva više od 50.000 različitih predmeta razvrstanih u četiri vrste zbirki: arheološke, istorijske, etnografske i umetničke. Muzej je zadužen za zaštitu pokretne i nematerijalne kulturne baštine na teritorijama grada Valjeva i ostalih pet opština Kolubarskog okruga (Osečina, Mionica, Ljig, Lajkovac i Ub). Rad Muzeja je organizovan kroz tri službe: administrativno tehničku, službu za rad sa muzejskim zbirkama i službu za rad sa publikom i muzejske komunikacije. U sastavu muzeja se nalaze i njegovi depandansi i odeljenja u Valjevu: Muselimov konak i Kula Nenadovića, Istorijski spomen kompleks u Brankovini i Zavičajno muzejsko odeljenje u Osečini. Danas Muzej spada u jednu od najmodernijih i najposećenijih muzejskih institucija u Srbiji. U dužem nizu godina sve njegove programe godišnje poseti preko 100.000 posetilaca. U dva maha (2005. i 2008) je dobio nagradu Mihailo Valtrović,[5] koju Muzejsko društvo Srbije dodeljuje najboljem muzeju u Srbiji u prethodnoj godini. Dobitnik je i godišnje nagrade (2013) nacionalnog odeljenja Međunarodnog saveta muzeja (ICOM),[6] kao i plaketa Kapetan Miša Anastasijević i Turističkog cveta.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Narodni muzej Valjevo je osnovan u vremenu kada je osnivana većina zavičajnih muzeja u Srbiji. U trenutku osnivanja bio je smešten u objektu Muselimovog konaka, u centru Valjeva. Mali izložbeni prostor, od nepunih 100 m², bio je podeljen na četiri celine. Prvu je predstavljala uvodna sala iz koje se ulazilo u tri odeljenja: Odeljenje starina, Odeljenje NOB-a i Odeljenje narodne izgradnje. Četiri godine kasnije, 1955. Muzej se proširio na obližnji, danas ne postojeći objekat, u kome su smeštena odeljenja NOB-a i Narodne izgradnje, čime se formira muzejski depandans Muzej narodne revolucije. Odeljenje starina je ostalo u Muselimovom konaku. Od 1969. izložbeni prostor valjevskog muzeja proširuje se preseljenjem u novu, prostraniju zgradu podignutu 1870. godine za potrebe Valjevske gimnazije i osnovne škole, a koja je, tokom Prvog svetskog rata, u periodu od 1914. do 1915. bila jedan od objekata čuvene Valjevske bolnice.
Sa prelaskom muzeja u novu zgradu Muselimov konak je jedno vreme bio pretvoren u muzejsku galeriju namenjenu za prezentaciju raznovrsnih tematskih izložbi, potom je duže vreme bio van svake funkcije, da bi 1995. godine postao memorijalni muzej posvećen Seči knezova i Prvom i Drugom srpskom ustanku. Pre toga, 1984. godine, Muzej je otvorio i svoje postavke u okviru istorijskog spomen kompleksa u Brankovini.
Za to vreme, usled dotrajalosti i nebrige, centralna zgrada valjevskog muzeja sve više je propadala. Stalno prokišnjavanje uzro¬kovalo je pojavu vlage i pregorevanje instalacija, usled čega je kompleksna postavka zatvorena 1996. U novi milenijum muzej je ušao ne samo bez kompleksne postavke već i infrastrukturno potpuno devastiran. Tokom 2001. godine otpočele su opsežne aktivnosti na revitalizaciji Muzeja, i posle niza različitih građevinskih radova, one su završene 2007. godine otvaranjem nove kompleksne centralne postavke.
Muzej danas[uredi | uredi izvor]
Centralna postavka[uredi | uredi izvor]
Centralna kompleksna stalna postavka "Valjevo – treća dimenzija prošlosti, pogled iz budućnosti" otvorena je u maju 2007. godine. U devet muzejskih sala prezentovano je devet tematskih muzeografskih naracija koje se hronološki nadovezuju prikazujući istorijske procese od perioda praistorije do polovine 20. veka. Kako bi posetioci što efektinije doživeli prezentovane istorijske periode i procese, muzejski predmeti su izloženi uz pomoć ambijentalnih i događajnih rekonstrukcija, a uz upotrebu savremene tehnologije.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Muzejska galerija[uredi | uredi izvor]
U okviru centralnog objekta muzeja nalazi se i muzejsa galerija sa dve povezane sale. U njima se redovno prezentuju tematske izložbe koje stručnjaci valjevskog muzeja pripremaju radeći na stručno-naučnoj obradi svojih zbirki, kao i izložbe preuzete od drugih muzeja i srodnih baštinskih institucija. Pored toga u galeriji se redovno održavaju i drugi raznovrsni programi:filmske večeri, koncerti, predavanja, promocije i sl.
Prateći sadržaji[uredi | uredi izvor]
Pored prostora sa stalnom postavkom i galerijom, u centralnom objektu muzeja se nalaze i muzejska suvenirnica i klub. Suvenirnica je smeštena u prijemnoj sali muzeja, ispred ulaza u stalnu postavku i u njoj posetioci mogu da nabave informativni materijal, od uobičajenih muzejskih vodiča, kataloga, prospekata i razglednica, preko monografija o prošlosti Valjeva, do raznovrsnih suvenira. Muzejski klub se nalazi uz prostor galerije, u pored pružanja uobičajenih ugostiteljskih klubskih usluga, u njemu se se takođe održavaju koncetri, promocije predavanja i slični događaji.
Muzejska odeljenja i depadansi[uredi | uredi izvor]
Pored centralnog muzejskog objekta Narodni muzej Valjevo ima i svoja četiri isturena depandansa i muzejska odeljenja: Muselimov konak, Kula Nenadovića, Istorijski spomen kompleks Brankovina i Zavičajno odeljenje u Osečini.
Muselimov konak[uredi | uredi izvor]
Muselimov konak, podignut u 18. veku, je najstarija sačuvana zgrada u Valjevu i u svoje vreme je bio deo većeg kompleksa administrativnih zgrada u centru varoši. Konak je direktno vezan za seču knezova, kao neposredni povod Srpske revolucije, budući da su u podrumu Konaka početkom 1804. godine, bili zatvoreni valjevski knezovi Aleksa Nenadović i Ilija Birčanin i odatle su 4. februara izvedeni na gubilište, da bi potom njihove glave bile javno istaknute na krovu ove zgrade.
Danas se u Konaku nalaze dve stalne muzejske postavke. U podrumu u kome su bili zatočeni Aleksa Nenadović i Ilija Birčanin posetioci mogu da obiđu izložbu "Seča knezova" (otvorena 2004. godine), a u prizemlju "Valjevska nahija i Valjevci u Prvom i Drugom srpskom ustanku"(otvorena 1995. godine).
Galerija[uredi | uredi izvor]
Kula Nenadovića[uredi | uredi izvor]
Kula Nenadovića je jedan od glavnih simbola grada Valjeva. Podignuta je u proleće 1813. godine, pored puta za Šabac. Podigao je Jakov Nenadović uz pomoć sina Jevrema, da bi se tu skladištila municija za potrebe ustanika
Danas je kula Nenadovića u potpunosti rekonstruisana i zaštićena. U njoj se nalazi primerena muzejska postavka, otvorena 2012. godine, koja prezentuje buran i zanimljiv istorijat ovog objekta.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Istorijski kompleks Brankovina[uredi | uredi izvor]
Brankovina se nalazi desetak kilometara, ili "sat i po hoda severno od Valjeva", kako je zabeležio Prota Mateja Nenadović i svojim Memoarima. Brankovina je iznedrila niz veoma značajnih ličnosti iz porodice Nenadović: knezova, vojvoda, diplomata i pisaca.
Narodni muzej Valjevo je sa svojim stalnim postavkama permanentno prisutan u okviru istorijskog spomen kompleksa Brankovina, od 1984. godine. Prvo je u starojoj, "Protinoj" školi 1984. godine, povodom 180-te godišnjice Prvog srpskog ustanka postavljena muzejska izložba o razvoju školstva i prosvete u to vreme. Tu se nalaze i rekonstrukcije školske zbornice i učionice, sa rukopisnim knjigama, udžbenicima i učilima, kao i eksperimentalna muzejska radionica "Učionica kroz vekove".
U drugoj školskoj zgradi, koja sa puno razloga nosi naziv "Desankina škola" nalazi se stalna izložbena postavka o životnom i književnom putu Desanke Maksimović. Prva postavka je otvorene 1985. godine, a u jesen 2011. ona je zamenjena novom, savremenom, u kojoj je po prvi put u muzejskoj praksi u Srbiji upotrebljen 3D hologram.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Zavičajno muzejsko odeljenje Osečina[uredi | uredi izvor]
Zavičajno muzejsko odeljenje u Osečini je osnovano 2007. godine na osnovu ugovora Narodnog muzeja Valjevo i Opštine Osečina. Za sada je locirano u prostoru opštinske biblioteke i u njemu se čuvaju i izlažu predmeti iz zavičajne zbirke, prezentuju se raznovrsne tematske izložbe i organizuju muzejske radionice. U toku su pripremne aktivnosti za izgradnju posebnog Muzeja šljive, u okviru koga bi se smestila i postavka sa zavičajnom zbirkom.
Rodna kuća vojvode Živojina Mišića[uredi | uredi izvor]
Rodna kuća vojvode Živojina Mišića, jednog od najznačajnijih vojnih zapovednika Srpske vojske u Prvom svetskom ratu, nalazi se u selu Struganik, opština Mionica. U njoj se nalazi memorijalna postavka koja se sastoji iz dva dela, istorijskog, posvećenom vojvodi Mišiću i etnološkog. Stalne postavke je 1987. godine realizovao Narodni muzej Valjevo, u saradnji sa Vojnim muzejom iz Beograda. Brigu o kompleksu danas ima Turistička organizacija Ribnica, iz Mionice.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „NARODNI MUZEJ VALJEVO DOBIJA NOVOG DIREKTORA”. U gradu info. Arhivirano iz originala 23. 11. 2018. g. Pristupljeno 23. 11. 2018.
- ^ Narodni muzej Valjevo
- ^ Pana komp/Narodni muzej Valjevo
- ^ „TO Valjevo”. Arhivirano iz originala 02. 11. 2013. g. Pristupljeno 17. 11. 2013.
- ^ nagrada M. Valtrović
- ^ „ICOM nagrada”. Arhivirano iz originala 23. 02. 2015. g. Pristupljeno 17. 11. 2013.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Boško Jeremić, Valjevski muzej 1951-1961, Valjevo 1982
- Milorad Prelević, Rodna kuća vojvode Živojina Mišića u Struganiku, Valjevo, Narodni muzej Valjevo i SIZ društvenih delatnosti opštine Mionica, 1987.
- Vladimir Krivošejev, Muselimov konak - Vodič i katalog muzejskih postavki seča knezova i valjevska nahija i valjevci u prvom i drugom srpskom ustanku, Valjevo, Narodni muzej Valjevo, 2004
- Vladimir Krivošejev Muselimov konak-vodič kroz muzejske postavke, Valjevo, Narodni muzej Valjevo, 2004
- Treća dimenzija prošlosti-pogled iz budućnosti/THE THIRD DIMENSION OF THE PAST–A VIEW FROM THE FUTURE, Valjevo, Narodni muzej Valjevo, 2007
- Dragana Lazarević Ilić, Znamenitosti Brankovine, Valjevo, Narodni muzej Valjevo, 2007
- Vladimir Krivošejev, Kula Nenadovića, Valjevo, Narodni muzej Valjevo, 2012
- Dragana Lazarević Ilić, Rad arhiva i muzeja od osnivanja do 1965. godine, Valjevo 1945-1965, saopštenja sa naučnog skupa Razvoj Valjevskog kraja 1945-1965 održanog 19. septembra 1996. godine u Valjevu, Valjevo 1997, 237-254
- Dragana Lazarević Ilić, O Desanki perom i slikom-katalog postavke, Valjevo, Narodni Muzej Valjevo, 2013
