Tuapse

Koordinate: 44° 05′ 34″ S; 39° 05′ 00″ I / 44.0929° S; 39.0832° I / 44.0929; 39.0832
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Tuapse
Tuapse
Pogled na grad sa mora
Administrativni podaci
Država Rusija
Federalni okrugJužni FO
Pokrajina Krasnodarska
RejonTuapsinški rejon
Osnovan1838.
Status grada1918.
Stara imenaFort Veljaminovski
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2019.61.938
 — gustina1.853,88 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate44° 05′ 34″ S; 39° 05′ 00″ I / 44.0929° S; 39.0832° I / 44.0929; 39.0832
Vremenska zonaUTC+3
Površina33,41 km2
Tuapse na karti Rusije
Tuapse
Tuapse
Tuapse na karti Rusije
Tuapse na karti Krasnodarskog kraja
Tuapse
Tuapse
Tuapse na karti Krasnodarskog kraja
Ostali podaci
Poštanski broj352800
Pozivni broj+7 86167
OKATO kod03 432
OKTMO kod03 655 101 001

Tuapse (rus. Туапсе; adig. Тӏуапсы) grad je na jugu evropskog dela Ruske Federacije. Nalazi se u jugozapadnom delu Krasnodarske pokrajine i administrativno pripada njenom Tuapsinškom rejonu čiji je ujedno i administrativni centar. Jedna je od važnijih ruskih luka na Crnom moru. Od 2008. grad nosi počasno zvanje „Grada vojničke slave”.

Prema podacima nacionalne statističke službe RF za 2019, u gradu je živelo nešto manje od 62.000 stanovnika.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Kiseljova stena nedaleko od grada

Grad Tuapse je smešten na istočnoj obali Crnog mora u međurečju reka Tuapse i Pauk, u podnožju južnih obronaka Velikog Kavkaza. Nalazi se na oko 103 km južno od grada Krasnodara, i na oko 78 km severozapadno od grada Sočija. Dužina morske obale na teritoriji grada Tuapsea iznosi oko 10 kilometara.

Prosečna nadmorska visina gradske teritorije je oko 44 metra iznad nivoa svetskog mora. Kroz grad prolaze drumski pravci A-147 na relaciji Adler−Džubga i R-254 Majkop−Tuapse.

Klima[uredi | uredi izvor]

Tuapse se nalazi u zoni vlažne suptropske klime (Kepenova klasifikacija klimata Cfa). U toku zimskih meseci preko niskog Šaumjanskog prevoja (visine 512 metara) neretko prelaze hladne vazdušne mase iz unutrašnjosti, što dovodi do spuštanja temperatura i ispod −10 °C. Apsolutni minimum izmeren je u januaru 2006. i iznosio je -16,8 °C, dok je apsolutni maksimum izmeren 30. jula 2000. goda iznosio +39,4 °C.

Klimatska tabela za varošicu Džubga
janfebmaraprmajjunjulavgsepoktnovdecgod.
Prosečna temperatura (°C)5,05,47,712,016,420,423,523,819,714,810,57,1Ø13,9
Najviša prosečna temperatura (°C)8,28,811,415,920,524,627,828,524,719,714,410,3Ø17,9
Najniža prosečna temperatura (°C)2,12,44,58,512,616,419,319,415,510,87,14,1Ø10,2
Padavine (mm)143,2106,693,894,395,080,577,389,2114,6106,9155,4176,2Σ1333
Broj sunčanih sati (h/danu)9310714616523928531930124320211484Ø191,5
Temperatura u °C • padavine u mmDijagram:
Temperatura
8,2
2,1
8,8
2,4
11,4
4,5
15,9
8,5
20,5
12,6
24,6
16,4
27,8
19,3
28,5
19,4
24,7
15,5
19,7
10,8
14,4
7,1
10,3
4,1
janfebmaraprmajjunjulavgsepoktnovdec
Padavine
143,2
106,6
93,8
94,3
95
80,5
77,3
89,2
114,6
106,9
155,4
176,2
janfebmaraprmajjunjulavgsepoktnovdec
Izvor: climatebase.ru, ESIMO

Istorija[uredi | uredi izvor]

Područje savremenog grada Tuapsea postalo je sastavnim delom Rusije tokom vladavine imperatora Aleksandra I u periodu 1801−1825. godina. Savremeno naselje zvanično je osnovano 1838. kao rusko utvrđenje Veljaminovski koje je pretvoreno u civilno naselje 1864. godine. Tokom Krimskog rata utvrđene je dve godine bilo pod osmanlijskom okupacijom (1857−1859). Naselje Veljaminovski je 1896. dobilo sadašnji naziv Tuapse, a 1916. dobija zvaničan status grada.

Demografija[uredi | uredi izvor]

Prema podacima sa popisa stanovništva 2010. u gradu je živelo 63.292 stanovnika, a prema procenama za 2019. taj broj je blago opao na 61.938 žitelja.[1]

Kretanje broja stanovnika
1926.1939.1959.1970.1979.1989.2002.2010.2019.
12.02229.79536.65051.38559.84363.081[2]64.238[3]63.292[4]61.938

Prema podacima Ruske statističke službe za 2019, grad Tuapse se prema broju stanovnika nalazio na ukupno 265. mestu među 1.115 zvaničnih gradova RF. Osnovu populacije činili su etnički Rusi sa udelom od oko 75%, dok su najveće manjinske zajednice činili Jermeni sa oko 8,5% i Ukrajinci sa udelom od oko 1,9%.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Ocenka čislennosti naseleniя na 1 яnvarя 2019 goda po municipalьnыm obrazovaniяm Krasnodarskogo kraя”. Arhivirano iz originala 22. 08. 2019. g. Pristupljeno 05. 01. 2020. 
  2. ^ „Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 g. Čislennostь naličnogo naseleniя soюznыh i avtonomnыh respublik, avtonomnыh oblasteй i okrugov, kraёv, oblasteй, raйonov, gorodskih poseleniй i sёl-raйcentrov.”. Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 goda (na jeziku: ruski). Demoscope Weekly. 1989. Pristupljeno 4. 9. 2012. 
  3. ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (21. 5. 2004). „Čislennostь naseleniя Rossii, subъektov Rossiйskoй Federacii v sostave federalьnыh okrugov, raйonov, gorodskih poseleniй, selьskih naselёnnыh punktov – raйonnыh centrov i selьskih naselёnnыh punktov s naseleniem 3 tыsяči i bolee čelovek”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2002 goda (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012. 
  4. ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (Federalni zavod za statistiku) (2011). „Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda. Tom 1 (Nacionalni popis stanovništva 2010, 1. svezak)”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda (Nacionalni popis stanovništva 2010) (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Tuapse na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Туапсе&oldid=27388814”