Predrag Ristić

Peđa Ristić
Peđa Ristić
	Peđa Ristić prima nagradu Princa Čarlsa, Birmingem, 1989.
Puno ime	Predrag Ristić
Datum rođenja	17. januar 1931.
Mesto rođenja	Beograd, Kraljevina Jugoslavija
Datum smrti	5. avgust 2019. (88 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija

Predrag Peđa Ristić (Beograd, 17. januar 1931 — Beograd, 5. avgust 2019) bio je srpski arhitekta i univerzitetski predavač.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen u Beogradu 17. januara 1931. godine i kršten u crkvi Svetog Petra i Pavla u Topčideru 1. februara iste godine. Otac mašinski inženjer Petar (1896−1974) rođen u Jagodini poreklom iz Hercegovine, i Marija Tabaković (1906−1992) rođena u Aradu poreklom iz Bileće, po čijoj lozi je četvrta generacija diplomiranih arhitekata. Deda po majci mu je arhitekta Milan Tabaković. Ujak Ivan Tabaković, bio je čuveni slikar, a ujak Đorđe Tabaković, čuveni arhitekta.

Bio je oženjen, imao troje odrasle dece i dvojicu unuka. Sin Sava, arhitekta, je vlasnik građevinskog inženjeringa, sa kojim je sarađivao.

Preminuo je 5. avgusta 2019. godine u Beogradu.^[1] Sahranjen je 9. avgusta iste godine na beogradskom Novom groblju.^[2]

Školovanje[uredi | uredi izvor]

Osnovnu Nemačko-srpsku školu u Beogradu završio 1941, a gimnaziju kralja Aleksandra I 1949. godine. Diplomirao 1956. godine na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu sa ocenom 10 sa projektom Saborne crkve i sopstvenom teorijom akustike, osnovanoj na matematičkoj teoriji skupova.

Doktorirao sa najvećom mogućom ocenom na Univerzitetu u Gracu 1980. sa tezom „Rekonstrukcije preistorijske arhitekture Lepenskog Vira“. Doktorat je nostrifikovan na Beogradskom Univerzitetu. Državni ispit je položio 1979. godine.

Službovanje[uredi | uredi izvor]

Nikada nije bio zaposlen u „društvenom sektoru“, imao je status istaknutog slobodnog umetnika, bio član ULUPUDS-a, i u penziji je bio od 1991. godine do smrti. Od 1977. je bio gost-profesor Univerziteta u Gracu i Beču. Bio je izabran za redovnog profesora na Univerzitetu u Prištini, ali mu je mimo zakona onemogućeno da predaje. Izabran za gosta profesora na univerzitetu u „École nationale supérieure d'architecture de Paris-La Villette“ u Parizu 1999.

Na Akademiji SPC za umetnost i konzervaciju je bio profesor od njenog osnivanja.

Dela i nagrade[uredi | uredi izvor]

Izložbe sa predavanjima[uredi | uredi izvor]

Značajnije izložbe sa predavanjima:

„Secesion“ galerija u Beču 1979. 2. Grac 1969, 1974. 1981. 1984. Rim 1972. Od 1956 god svake godine 1 do 5 samostalnih, grupnih izložbi ili javnih predavanja. (Beograd, Zagreb, Ljubljana, Novi Sad, Subotica, Gornji Milanovac, Karataš, Negotin, Ljubljana, Slovenj Gradec, Maribor; Opatija, Sarajevo, Apatin, Banja Luka, Priština, Pariz, Rim, Toronto, Sidnej, Podgorica)

Važniji teoretski članci i kritike[uredi | uredi izvor]

Dugogodišnji ili povremeni saradnik-kritičar časopisa Književne novine, Književna reč, Delo, Polja, Galaksija, Čovjek i prostor, Gradac, Pravoslavlje, Svetigora, Sveti knez Lazar, Politika, i dr

Televizija[uredi | uredi izvor]

Autor i voditelj/učesnik naučnih TV serija „Svet oko nas“, „Izgubljeni Grad“ „Svedoci Otaca“ i drugih brojnih serija i pojedinačnih priloga, intervjua prikaza i kritika počev od 1966. godine.

Najvažnija dela i članci[uredi | uredi izvor]

Teorija akustike 1956.
Savske Tablice 1966.
Rekonstrukcija preistorijskog naselja Lepenski Vir 1968.
Rekonstrukcija preistorijske arhitekture Zlatnih Apatinskih venaca 1987.
Tafepolis 1972. (projekt savremenog groblja).
Projekt rekonstrukcija i revitalizacija Svetih Arhanđela kod Prizrena.
Projekt revitalizacije Novog Brda.
Projekt revitalizacije tvrđave Pale.
Rekonstrukcija Svetih Arhanđela i trg na Palama.
Rekompozicija Crkve u Mušutištu
ia tekstovi o tekstovi drugim srednjevekovnim crkvama i kompleksima...

Nagrade[uredi | uredi izvor]

Orden Svetoga Save II reda 1990,
Prva nagrada princa Čarlsa za projekat crkvenog doma u Birmingemu u Engleskoj 1989.^[3]
Srebrna nagrada na međunarodnom filmskom festivalu u zap. Berlinu 1974. za naučni film,
Prva nagrada za Jugoslovenski naučni TV film godine 1970.
Nagrada za životno delo ULUPUDS-a.
Prva nagrada za radio dramu RTS 1984.
Nagrada „Stefan Prvovenčani”, 2010.

Društveno angažovanje[uredi | uredi izvor]

Jedan od članova grupe koju danas zovemo Mediala, jedinog srpskog autentičnog pokreta koji je osnovan oko 1950. i traje do danas, a neki od pripadnika su: Leonid Šejka, Vlada Veličković, Ljuba Popović, Dado Đurić, Vukota Vukotić, Olja Ivanjicki....

Osnivač društva „Ljubitelja Save i Dunava 1961.“ Osnivač društva za Obnovu i oživljavanje Svetih Arhanđela kod Prizrena 1989. Osnivač društva „Nemačko-srpske saradnje“ 1994. Sedam godina bio predsednik društva žrtava komunističkog terora „Sveti Đorđe“. Nije nikada bio član nijedne političke partije a bio je više puta hapšen od 1946. godine iz političkih razloga. Osnivač esnafa „Lazar Hilandarac“ za negovanje crkvenih mobilijara 1999.

Restauracije[uredi | uredi izvor]

Vukova rodna kuća u Tršiću 1964.
Dom Jevrema Grujića 1964.
Učešće u restauratorskim radovima na zamku „Malbork” (Marienburg) u Poljskoj 1965.
Rekonstrukcija fasade i enterijera Takovska 17 1968.
Rekonstrukcija fasade i enterijera u Gospodar Jevremovoj.
rekonstrukcija i revitalizacija manastira Svetih Arhanđela kod Prizrena 1989.
Rekonstrukcija Crkve Svetog Nikole u Prištini 1988.
Rekonstrukcija i revitalizacija Novog Brda na Kosovu 1988.
rekonstrukcija manastira Žitomislić 2000.

Značajniji neizvedeni projekti[uredi | uredi izvor]

Dvor Mitropolije u Srbinju 1993.
Crkva Svete Trojice u Skadru.
Saborni hram u Prištini.
Saborni Hram u Valjevu.
Duhovni centar u Valjevu.
Rekonstrukcija Tvrđave Pale.
Ruska crkva u Sarajevu.
Crkva Svetog Fotija u Kikindi.
Uređenje parcele na Novom groblju.
Uređenje obala Save i Dunava i brojni drugi.

Izvedeni objekti narodne i individualne arhitekture[uredi | uredi izvor]

Kao značajniji i uspešniji projekt za primer izdvajamo konak Popovića u Grockoj iz 1964. pored više stotinak drugih porodičnih kuća i kućica za odmor, kao i preko stotinu adaptacija potkrovlja u Beogradu, za što je dobio nagradu ULUPUDS-a za „Životno delo“.

U katalogu „Sigma-projekta“ je 200 tipskih projekata autora PR u srpskom narodnom stilu, koji se svakodnevno prodavale.

Porušene, oštećene ili pokradene crkve u ratu 1991—95[uredi | uredi izvor]

Crkva Svetog Georgija u Slavonskom Brodu, (srušena do temelja). Nova crkva se gradi na istom mestu po istom projektu.
Crkvica Svetog Georgija u Paučju, (srušena do temelja)
Crkva Svetog Ilije u Striježevici, (oštećena)
Crkva u Paklenici kod Rajića, (rasturena)
Crkvica u Uštici kod Jasenovca,
Crkva i crkveni dom Svetog Save u Smoluću kod Tuzle, (srušen do temelja)
Svepravoslavni centar i crkvica u Peroju kod Pule, (oštećen i opljačkan.)
Muzej SPC u Zagrebu, (miniran.) 9. Crkva u Suhomlaki,(?)
Crkva Svete Nedelje u Boviću, (rasturena)
Crkvica Svetog Stefana Štiljanovića u Valpovu, (Srušena do temelja.)
Crkva u Našicama,(?)
Crkva Svetog Spiridona u Drežnici u Gorskom kotaru, (rasturen građevinski materijal),
Crkva u Babićima kod Šipova, (oštećena i opljačkana).

Crkve ili crkveni objekti i rekonstrukcije[uredi | uredi izvor]

Saborni hram Hristovog vaskrsenja u Podgorici 1989-2013.
Saborni hram Svetog Jovana Vladimira u Baru, 2015.
Crkveni dvor u Baru (završen i osvećen),
Crkveni dom Svetog kneza Lazara u Birmingemu u Engleskoj sa crkvicom Svete Evgenije (završen i osvećen 1989. nagrada princa Čarlsa)
Crkveni dom i crkva Prenosa moštiju Svetog Save u Hanoveru u Nemačkoj. (završena 1996, osvećena i živopisana)
Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Mrovskoj (završena 1984)
Krstionica Svetog Save u manastiru Kaoni (završena i živopisana 1984)
Crkveni dom u Brdarici, 1987.
Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Donjem Crniljevu, (završena i živopisana 1985)
Rekonstrukcije crkve i konaka u manastiru Kaoni, (završene rekonstrukcije se neprekidno dalje nastavljaju).
Crkva Svetog kneza Lazara u Banatskom Karađorđevu, (završena i osvećena 1987)
Crkva Svetih Ćirila i Metodija u Kraljevićevu, (Završena i osvećena 1990).
Crkvica Pedesetnice manastira Središte. (završena i živopisana 1997)
Crkva u Sečnju, (završena i živopisana 1997).
Konak i crkvica manastira Svete Melanije u Zrenjaninu 1985.
Vodica Svetog Ilije u Dolovu
Konak manastira Hajdučice sa crkvicom, (završen i živopisan 1987)
Crkva u Kakmužu na Ozrenu, (3avršeni građevinski radovi 1990)
Crkva Svetog Georgija u Bajmoku, (3avršena 1996, živopisanje i gradnja zvonika u toku)
Crkva u Ledincima(?)
Crkva Svetog cara Lazara u Belotiću, (Završena i osvećena 1988).
Crkva Sv. apostola Petra i Pavla u Komiriću kod Osečine, (završena i osvećena 1990).
Dvor „Glasa crkve” u Valjevu, (završen i osvećen 1990).
Crva Svetog Ilije na Trebeviću nad Sarajevom.(završena i osvećena 1993).
Crkva Svetog Georgija u Zminici na Durmitoru,(građevinski završena 1987)
Crkva Svetog Georgija na Ravnoj gori, (završena i osvećena 1998)
Crkva Svetog kneza Lazara u Nakovu (početak radova 1998)
Rekonstrukcija crkve Svetog Nikole u Prištini, (radovi završeni 1988).
Rekonstrukcija crkve u Staparu kod Valjeva. (1998)
Parohijski dom u Apatinu, (završen i osvećen 1997)
Hram Sabor Svetih Apostola u Apatinu u Apatinu, (završeni građevinski radovi 2000)
Crkva Hrista Spasitelja u Ubu (po uzoru Svetih Arhanđela kod Prizrena (građevinski radovi završeni 2000).
Vodica u Pavlišu (?)
Crkva Svetog Luke u Krnjači, 1997.
Crkva Svetog Jovana Vladimira u Vladimirovcima, (temelji 1996)
Crkva u Plandištu, 1995.?)
Crkva Svetog Georgija u Kostolcu - izvedeni zidovi (preuzet projekt i za Požarevac)
Crkva Svete Marine u Banji Vrujci, (radovi u toku od 1997)
Rekonstrukcija crkve svetog Albana u Cirihu, (1995.?)
Rekonstrukcija crkve Arhiđakona Stefana u Sidneju, 1996).
Crkva Uspenja Bogorodice na Zlatnoj Obali kod Brisbejna, (projekt 1996. radovi u toku).
Crkvica Svih Srpskih Mučenika i Novomučenika u Lješanskoj nahiji, (projekt i temelji 1998).
Crkvica na groblju u Sidneju, (projekt 1998).
Konak na Ravnoj gori, (projekt 1998).
Crkveni dom i crkvica u Zablaću kod Čačka, (199?).
Crkva Svetog Georgija u Sonti kod Apatina.
Privremena adaptacija enterijera bivše nemačke škole za crkvu u Prigrevici 1998.
Crkva Svete Trojice u Gackom 1999.
Saborni Hram Sabora srpskih Svetitelja u Torontu 1986-2000.
Crkva Blagoveštenja (Zadužbina Jovana Dučića) na Crkvinama u Trebinju početo i potpuno završeno 2000.
Dvor - Zadužbina Crkvina, na Crkvini u Trebinju početo i završeno 2000.
Pirg i kapija manastira Tvrdoš u Trebinju početa i završena 2000.
Krst četnika škipara Popa Radojice u Gacku 2000.
Trpezarija manastira Tvrdoš 2000.
Crkveni dom u Diseldorfu 1993.
Riznica, jezero, novi konak, crkva na manastirskom groblju manastira Kaone.
Rekompozicija manastira Žitomislić varine Grude na petropavlovskom polju.
Crkva Svetog kneza Lazara na Ljubiću kod Čačka,
Crkva u Plandištu, crkveni dom u Plandištu.
Pirg u Pladištu.
Crkvica u Lipovu kod Kolašina,
Crkvica u Pljevljima,
Riznica na Crkvini.
Rekompozicija crkve u Gornjoj Toplici,
Crkva u Bolnici u Valjevu.
Trocrkva u manastiru Ćelije,
Crkva na tvrđavi u Hrupjelima Trebinje.
Crkva u Magliću kod Novog Sada,
Adaptacija crkve u Cirihu,
Adaptacija crkve u Bazelu

Knjige[uredi | uredi izvor]

Istina Lepenskog Vira, Peđa Ristić, urednik Vesna Pešić, Pešić i sinovi, Beograd 2011.^[4]
Kolač, Predrag Ristić, urednik Vesna Pešić, Pešić i sinovi, Beograd 2012