Svetislav Stefanović Ćeća

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ukoliko ste tražili drugu osobu, pogledajte članak Svetislav Stefanović (višeznačna odrednica).
svetislav stefanović ćeća
Svetislav Stefanović Ćeća
Lični podaci
Datum rođenja(1910-04-08)8. april 1910.
Mesto rođenjaKučevo, Kraljevina Srbija
Datum smrti9. januar 1980.(1980-01-09) (69 god.)
Mesto smrtiBeograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesijadruštveno-politički radnik
Porodica
SupružnikNeda Marodić Stefanović;
Ljubica Minić Stefanović
Delovanje
Član KPJ od1928.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
Jugoslovenska armija
1941 — 1945.
Čingeneral-potpukovnik u rezervi
Savezni sekretar za
unutrašnje poslove FNRJ
Period14. januar 1953 — 18. april 1963.
PrethodnikAleksandar Ranković
NaslednikVojin Lukić
Heroj
Narodni heroj od27. novembra 1953.
Odlikovanja
Orden narodnog heroja Orden narodnog oslobođenja Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem
Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem Orden za hrabrost Partizanska spomenica 1941.

Svetislav Stefanović Ćeća (Kučevo, 8. april 1910 — Beograd, 9. januar 1980) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i narodni heroj Jugoslavije. U periodu od 1953. do 1963. obavljao je dužnost Saveznog sekretara za unutrašnje poslove FNRJ.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 8. aprila 1910. godine u Kučevu. Potiče iz siromašne porodice Dimitrija Stefanovića. Posle završene osnovne škole i dva razreda gimnazije, zbog lošeg materijalnog stanja, prekinuo je školovanje i otišao u Beograd, na zanat.

U dodir s radničkim pokretom, prvi put, dolazi 1925. godine, preko Saveza radničke omladine. Bio je član Nezavisnih sindikata od 1926. godine, kada je bio posebno aktivan u Sportskom društvu „Radnički“ i Kulturno-umetničkom društvu „Abrašević“.

Član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) je postao 1927. godine. Ubrzo posle prijema, izabran je za sekretara ćelije, a potom i sekretara Rejonskog komiteta SKOJ-a „Dunav“. Krajem 1927. je uhapšen, s grupom skojevaca, i februara 1928. godine osuđen na šest meseci zatvora, koje je izdržao u Požarevcu.

U jesen 1928. godine vratio se u Beograd, gde se odmah uključio u partijski rad, i u septembru postao sekretar Mesnog komiteta SKOJ-a za Beograd. Iste godine primljen je i u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Prilikom rasturanja letaka Pokrajinskog komiteta KPJ i PK SKOJ-a za Srbiju protiv Šestojanuarske diktature, uhapšen je 12. januara 1929. godine, i mučen u beogradskom zatvoru „Glavnjača“, a 25. maja je u nedostatku dokaza pušten. U Beogradu je nastavio partijski rad sve do odlaska na školovanje u Sovjetski Savez, 1930. godine. U Moskvi je 1933. godine završio Komunistički univerzitet nacionalnih manjina Zapada (KUNMZ).

U Jugoslaviju se vratio 1934. godine, i otišao je na partijski rad u Zagreb, kao instruktor Centralnog komiteta KPJ. Ubrzo je ponovo uhapšen i osuđen na četiri godine zatvora, koje je odležao u Sremskoj Mitrovici. Posle izlaska iz zatvora, nastavio je partijski rad u Beogradu. Godine 1940. izabran je za sekretara Pokrajinskog odbora Narodne pomoći za Srbiju.

Narodnooslobodilačka borba[uredi | uredi izvor]

Posle Aprilskog rata i kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, po nalogu Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, radio je kao instruktor Pokrajinskog komiteta na organizovanju oružane borbe u Šumadiji. Radio je najpre u kragujevačkom okrugu na formiranju Kragujevačkog partizanskog odreda, a zatim je u jesen 1941. godine prebačen na partijski rad u Okružni komitet KPJ za Čačak. U Čačku je ostao sve do povlačenja partizanskih jedinica u Sandžak, novembra 1941. godine.

Marta 1942. godine, Centralni komitet KPJ i Vrhovni štab NOP i DVJ uputili su ga u Crnu Goru, kao delegata Vrhovnog štaba, da radi na organizovanju i jačanju partizanskih bataljona i odreda. Bio je zamenik političkog komesara Durmitorskog partizanskog odreda, a krajem juna politički komesar Hercegovačkog partizanskog odreda. Prilikom povlačenja partizanskih snaga iz Crne Gore i Hercegovine u zapadnu Bosnu, vodio je brigu oko Centralne partizanske bolnice i pozadine jedinica koje su prve nastupale. Septembra 1942. godine upućen je za instruktora Centralnog komiteta u Pokrajinski komitet KPJ za Dalmaciju, gde se nalazio sve do maja 1944. godine.

Kada je 13. maja 1944. godine formirano Odeljenje za zaštitu naroda (OZN), postavljen je za zamenika načelnika Ozne pri Povereništvu, a kasnije Ministarstvu narodne odbrane i proizveden je u čin pukovnika.

Posleratni period[uredi | uredi izvor]

Posle oslobođenja Jugoslavije, nalazio se na odgovornim društveno-političkim funkcijama, bio je:

Za republičkog i saveznog narodnog poslanika biran je na svim izborima od 1945. do 1963. godine. Bio je član Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije i Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije, u koji je biran na Šestom, Sedmom i Osmom kongresu SKJ, kao i član Saveta federacije. Imao je čin rezervnog general-potpukovnika JNA.

Zbog zloupotrebe položaja u Upravi državne bezbednosti (UDB), na Četvrtom (brionskom) plenumu CK SKJ, jula 1966. godine, zajedno sa Aleksandrom Rankovićem pozvan je na odgovornost. Za razliku od Rankovića, Stefanović je na Plenumu nastupio energično, odlučno iznevši svoju odbranu. Iako ne tvrdeći da grešaka u njegovom radu u organima bezbednosti nije bilo, negirao je optužbe iznete na njegov i Rankovićev račun, istakavši kako Uprava državne bezbednosti nije imala interes za prisluškivanjem. Stefanovićevo izlaganje bilo je prekidano upadicama sa mesta, uglavnom Svetozara Vukmanovića Tempa, nakratko i polemikom sa samim Josipom Brozom Titom. Svoju reč, Stefanović je završio konstatacijom da je zaslužio i dalje članstvo u Savezu komunista Jugoslavije, ali da je na Partiji da donese tu odluku. U pauzi za ručak, Stefanović je, uz Rankovića, bio potpuno izolovan. Niko od članova Centralnog komiteta SKJ nije želeo sa njim da sedne za sto. Pridružio mu se jedino Vojin Lukić, njegov naslednik na poziciji Saveznog sekretara za unutrašnje poslove SFRJ. Veče uoči Plenuma, upravo je Lukić dobio pismo od Stefanovića i Životija Srbe Savića, u kojem ga upozoravaju o iskonstruisanim optužbama i dnevnom redu Plenuma. Do kraja zasedanja, Stefanović je govorio još jedanput. Ovoga puta, ton njegovog obraćanja je bio pomirljiviji u odnosu na prethodno. Odlukom Plenuma, Svetislav Stefanović je razrešen svih političkih funkcija, isključen iz Centralnog komiteta SKJ i iz SKJ i penzionisan.[1]

Prema zapisima novinara, društveno-političkog radnika i šefa Kabineta Jovana Veselinova, Milentija Pešakovića, Stefanović je planirao da ode u svojstvu poslanika kojeg je štitio imunitet na sednicu Savezne skupštine SFRJ na kojoj će Ranković biti razrešen funkcije Potpredsednika SFRJ. Tog jutra, posetio ga je u njegovom stanu čovek s porukom da će biti uhapšen ako bude otišao u Skupštinu, nakon čega se Stefanović povukao, teško podnoseći teret optužbi koje je smatrao neopravdanim.[2]

Preminuo je u Beogradu, 9. januara 1980. godine. Sahranjen je 11. januara na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima i Ordena narodnog oslobođenja, Ordena zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Ordena bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem i Ordena za hrabrost. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.[3]

Galerija[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Dimitrijević 2020, str. 347–362.
  2. ^ „Da se ne zaboravi — Brionski plenum: strah, kalkulacije, očekivanja (39) — Strah i sumnja, deca jednoumlja („Tabloid”)”. Pristupljeno 08. 03. 2023. 
  3. ^ Narodni heroji 1 1982.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Светислав_Стефановић_Ћећа&oldid=27554173”