Južni Sloveni

Tamnozelenom bojom - države koje naseljavaju Južni Sloveni

Etničko područje Južnih Slovena u Panonskoj niziji između 16. i 18. veka (prema Jovanu Cvijiću i dr Dušanu J. Popoviću)

Slovenska plemena na Balkanskom poluostrvu i Peloponezu 7. vek

Južni Sloveni su grupa slovenskih naroda koji su se nastanili na Balkanu (južno od Save i Dunava), u Panonskoj niziji (severno od Save i Dunava) i na istočnim Alpima. Države u kojima Južni Sloveni čine većinu stanovništva su Slovenija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Srbija, Crna Gora, Republika Makedonija i Bugarska.

Istorija

Južni Sloveni su se naselili na prostore koje danas naseljavaju tokom 6. i 7. veka. U srednjem veku su formirali niz svojih država, koje su često bile pod pritiskom svojih neslovenskih suseda, Vizantinaca, Nemaca, Mletaka i Mađara, a kasnije i osmanskih Turaka.

Turci će postepeno osvojiti gotovo sve južnoslovenske države i teritorije, sa izuzetkom područja današnje Slovenije i delova današnje Hrvatske, koje će biti pod vlašću Habzburga i Mletaka. Izuzetak će biti i nezavisna južnoslovenska Dubrovačka republika. Krajem 17. i u prvoj polovini 18. veka, Habzurzi će uspostaviti svoju vlast na delu južnoslovenskih zemalja kojima su pre toga vladali Turci.

U 19. veku, državnost Srbije, Crne Gore i Bugarske biće obnovljena, ali će ostatak južnoslovenskih zemalja ostati pod turskom i habzburškom vlašću. Konačno izbacivanje Turaka iz južnoslovenskih zemalja desiće se završetkom Prvog balkanskog rata (1912—1913. godine), a konačno izbacivanje Habzburga završetkom Prvog svetskog rata (1918. godine).

Stvaranjem Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca (kasnije Jugoslavije) 1918. godine, borba Južnih Slovena za obnovu svoje državnosti biće zaokružena, ali će međusobni politički i verski sporovi južnoslovenskih naroda uticati da se ova država dva puta raspadne, prvi put 1941. a potom i 1991—1992. godine. Raspad zajedničke jugoslovenske države završen je razdvajanjem Srbije i Crne Gore 2006. godine, kao i jednostranim proglašenjem nezavisne Republike Kosovo 2008. godine, u kojoj su većinski narod neslovenski Albanci, ali u kojoj su i Srbi priznati kao državni narod.

Južnoslovenski narodi i etničke grupe

• Srbi (Srbija; Crna Gora; Bosna i Hercegovina - uglavnom u Republici Srpskoj; Hrvatska)
• Crnogorci (Crna Gora)
• Makedonci (Makedonija)
• Bošnjaci (Bosna i Hercegovina; Srbija - uglavnom Sandžak; Crna Gora)
• Hrvati (Hrvatska; Bosna i Hercegovina - uglavnom u Federaciji Bosne i Hercegovine; Srbija - uglavnom u Vojvodini)
• Slovenci (Slovenija)
• Bugari (Bugarska)
• Manje etničke grupe i podgrupe:
  • Jugosloveni (Srbija; Crna Gora; Bosna i Hercegovina)
  • Muslimani (Bosna i Hercegovina; Srbija; Crna Gora)
  • Bunjevci (Srbija - Vojvodina; Mađarska)
  • Šokci (Srbija - Vojvodina; Hrvatska; Mađarska)
  • Janjevci (Srbija - Kosovo i Metohija; Hrvatska)
  • Krašovani (Rumunija - Karaš-Severin)
  • Gradišćanski Hrvati (Austrija - Burgenland)
  • Moliški Sloveni (Italija - Molize)
  • Torbeši (Makedonija)
  • Goranci (Srbija - Kosovo i Metohija; Albanija; Makedonija)
  • Pomaci (Bugarska; Grčka; Turska)
  • Palćeni (Rumunija; Srbija - Vojvodina)

Religija

Južni Sloveni su podeljeni u verskom smislu. Tako su Srbi, Crnogorci, Bugari i Makedonci pretežno pravoslavni hrišćani, Hrvati i Slovenci su pretežno katolički hrišćani, dok su Bošnjaci pretežno muslimani. Manje južnoslovenske etničke grupe su takođe podeljene na ove tri veroispovesti.

Vidi još

• Zapadni Sloveni
• Istočni Sloveni
• Sloveni
• Slovensko naseljavanje Balkanskog poluostrva

Literatura

• Živković, Tibor (2000). Sloveni i Romeji: Slavizacija na prostoru Srbije od VII do XI veka (PDF). Beograd: Istorijski institut SANU. 
• Živković, Tibor (2002). Južni Sloveni pod vizantijskom vlašću (600-1025). Beograd: Istorijski institut SANU, Službeni glasnik.