Aleksandar Vojinović (narodni heroj)

Ukoliko ste tražili drugu osobu, pogledajte članak Aleksandar Vojinović.

aleksandar vojinović
Aleksandar Vojinović
Lični podaci
Datum rođenja	(1922-03-07)7. mart 1922.
Mesto rođenja	Mirnica, kod Kuršumlije, Kraljevina SHS
Datum smrti	6. februar 1999.(1999-02-06) (76 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija, SR Jugoslavija
Profesija	vojno lice, diplomata, književnik
Porodica
Supružnik	Hilda Vojinović
Delovanje
Član KPJ od	avgusta 1941.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1979.
Čin	general-potpukovnik
Ambasador SFRJ u Etiopiji
Period	1974 — 1979.
Prethodnik	Jože Ingolič
Naslednik	Dušan Marinković
Heroj
Narodni heroj od	9. oktobra 1953.
Odlikovanja	Orden zasluga za narod sa srebrnim vencem

Aleksandar Vojinović (Mirnica, kod Kuršumlije, 7. mart 1922 — Beograd, 6. februar 1999) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-potpukovnik JNA, književnik, ambasador SFRJ i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 7. marta 1922. godine u Mirnici, kod Kuršumlije. Potiče iz zemljoradničke porodice. Nakon osnovne škole, završio je Nižu poljoprivrednu školu u Prokuplju. Kratko vreme bio je radnik u Dunavskoj stanici u Kruševcu, a 1939. godine se upisao u Srednju poljoprivrednu školu u Valjevu.

Za vreme školovanja u Valjevu, povezao se sa revolucionarnim omladinskim pokretom. Februara 1941. godine, je učestvovao u organizovanju i rukovođenju štrajka učenika Srednje poljoprivredne škole, a marta iste godine u martovskim demonstracijama protiv pristupanja Kraljevine Jugoslavije Trojnom paktu. Posle Aprilskog rata i okupacije zemlje, prekinuo je školovanje i vratio se u rodni kraj.

Narodnooslobodilačka borba

Tokom leta 1941. godine izveo je nekoliko akcija od velikog značaja. Najpre je preneo oružje iz Valjeva u Kuršumliju, putujući vozom, a zatim je, 2. avgusta 1941, izvršio napad na hotel „Park“ u Nišu, bacivši dve bombe na nemačke oficire i podoficire. Po nemačkim izveštajima, tada je poginuo 1 i ranjeno 5 pripadnika Vermahta. Ovaj njegov podvig snažno je odjeknuo u narodu s područja jugoistočne Srbije (o ovoj akciji, kasnije je napisao romansiranu knjigu sećanja pod nazivom „Hotel Park“). Zatim je učestvovao u hvatanju komandira žandarmerijske stanice u Kuršumliji, poznatog antikomuniste.

Centralni spomenik — „Iskra slobode” delo beogradskog vajara Vojina Stojića. Spomenik predstavlja razbijeno staklo hotela „Park”, u kome je Aleksandar Vojinović bacivši dve ručne bombe ubio i ranio više vojnika Vermahta, što je označilo početak ustanka u Nišu u Drugom svetskom ratu.

Neposredno posle stupanja u Toplički partizanski odred, avgusta 1941, postao je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Najpre je postavljen za desetara, zatim za političkog delegata voda, pa za zamenika komandira čete i komandira čete. Učestvovao je u brojnim akcijama Odreda, za oslobođenje Prokuplja, Lebana, na Pasjači s četnicima Koste Pećanca i dr.

Marta 1942. godine, bio je izdan i zarobljen od četnika u Jablanici, a potom je predat Nemcima. Deportovan je u logor Altenbah, zapadno od Beča. U logoru je organizovao bekstvo petorice logoraša, 6. jula 1942. godine. Međutim, odbegla grupa zarobljenih partizana uhvaćena je nedaleko od Graca, i vraćena u logor. Ni drugi pokušaj bekstva nije uspeo. Treći put su uspeli, i Aleksandar je s grupom uspeo da dođe do Slovenije i stupi u partizanski odred na Pohorju. U slovenačkim partizanskim jedinicama vršio je razne dužnosti: bio je komesar čete, zatim pomoćnik političkog komesara Pohorskog bataljona, politički komesar bataljona u Pohorskom partizanskom odredu, pomoćnik političkog komesara Pohorskog odreda i pomoćnik političkog komesara Jedanaeste slovenačke brigade „Miloš Zidanšek“, komandant Trećeg bataljona Desete slovenačke (ljubljanske) brigade, načelnik Štaba 18. slovenačke divizije i zamenik komandanta 15. slovenačke divizije. Iz rata je izašao sa činom majora.

Posleratni period

Posle oslobođenja Jugoslavije, završio je Vojnu školu „Vistrel“ u Sovjetskom Savezu i Komandno-generalštabni koledž Američke armije (engl. US Army Command and General Staff College). U Oficirskoj školi u Sarajevu bio je načelnik Katedre taktike, profesor taktike i načelnik Klase slušalaca Više vojne akademije JNA u Beogradu. Imao je čin general-potpukovnika JNA, s kojim je penzionisan 1979. godine.

Od 1974. do 1979. godine bio ambasador SFRJ u Etiopiji, a posle i podsekretar u Saveznom sekretarijatu za inostrane poslove (SSIP).

Preminuo je 6. februara 1999. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden za vojne zasluge sa velikom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem, Orden narodne armije sa zlatnom zvezdom, Orden za hrabrost, dva Ordena partizanske zvezde sa puškama i Orden zasluga za narod sa srebrnom zvezdom. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 9. oktobra 1953. godine.

Dela

Aleksandar Vojinović

Pisao je dela s tematikom iz Narodnooslobodilačke borbe i o stradanjima interniranih partizana u koncentracionim logorima Austrije. Poznata su mu dela:

• „Ponovo slobodni „Hotel Park““, 1958;
• „Krv nije sve“, 1961;
• „Jedno drugo more“, 1963;
• „Beli bregovi Pohorja“, 1963;
• „Ponoćna svitanja“, 1965;
• „Prognanik“, 1967.

Objavio je i značajna vojno-stručna dela:

• „Ubacivanje — infiltracija“, 1954;
• „Razmišljanja o principima ratovanja u atomskim uslovima“, 1958;
• „O narodnom radu“, 1960.

Literatura

• Jugoslovenski savremenici: Ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina, 770. str.
• Vojna enciklopedija (knjiga deseta), Beograd 1975. godina
• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975. 

Dodatna literatura

• Aleksandar Vojinović. HOTEL „PARK“.