Gornji Banjani
Gornji Banjani | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Moravički |
| Opština | Gornji Milanovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  183 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 06′ 03″ S; 20° 15′ 31″ I / 44.100833° S; 20.258666° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 548 m |
.svg)  Gornji Banjani Gornji Banjani na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 32306 |
| Pozivni broj | 032 |
| Registarska oznaka | GM |
Gornji Banjani su naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 183 stanovnika. Udaljeno je 23 km od Gornjeg Milanovca. Nalazi se na nadmorskoj visini od 400 do 600 m i na površini od 758 ha.[1]
U selu se nalazi glavni sistem za vodosnabdevanje Gornjeg Milanovca.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Zaseoci ovog sela leže visoko po povijarcima i kosama oko reke Dičine i oko potoka Đurašinovca, a naročito po velikom povijarcu Majdan – Vidića Brdo.
Naselje je veoma raštrkano, osim varošice u kojoj su kuće raspoređene duž puta, niže raskršća puteva za Valjevo i Kadinu Luku. U varošici su osnovna škola (počela je sa radom 1867. godine)[1], pošta, opština, ambulanta, crkva, kuće i zanatske radnje. U selu ima 69 domaćinstava. Ovde se nalazi Crkva Rođenja Presvete Bogorodice u Gornjim Banjanima, sagrađena 1862. godine.[1]
Seoska preslava je o drugim Trojicama, glavni vašar u selu je na praznik Pokrov, a manji su o Cvetima, Teodorici i Uskrsu.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Evlija Čelebija, turski putopisac, prvi je zapisao ime sela 1664. godine. Selo je, navodno, dobilo ime po izvoru tople mineralne vode zvane banja, na koji je, po predanju, dolazio i sam Sveti Sava. Stanovništvo se tokom najezde Turaka iselilo. Nanovo je naseljeno u 18. veku od strane ljudi koji su došli iz Starog Vlaha, užičkog kraja i Like.[1]
Gornji Banjani su nekad bili zaselak sela Loznja.
Varošica je nastala negde posle 1862. godine. Te godine je sveštenik Atanasije Simić (1809 – 1890) sagradio crkvu, zatim jednu kuću i dućan. Godine 1943. varošica je teško stradala – Nemci su je spalili.
U ratovima u periodu od 1912. do 1918. godine selo je dalo 62 ratnika. Poginulo ih je 45 a 17 je preživelo.[1]
Ovde se nalaze Stari nadgrobni spomenici u Gornjim Banjanima (opština Gornji Milanovac) i Krajputaši u Gornjim Banjanima.
Demografija[uredi | uredi izvor]
U popisima selo je 1910. godine imalo 336 stanovnika, 1921. godine 270, a 2002. godine taj broj je spao na 232.[1]
U naselju Gornji Banjani živi 194 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 46,5 godina (46,0 kod muškaraca i 47,0 kod žena). U naselju ima 65 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,49.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 4 | 1 | ||
| 80+ | 3 | 4 | ||
| 75—79 | 9 | 13 | ||
| 70—74 | 7 | 11 | ||
| 65—69 | 8 | 10 | ||
| 60—64 | 11 | 5 | ||
| 55—59 | 2 | 7 | ||
| 50—54 | 7 | 9 | ||
| 45—49 | 8 | 6 | ||
| 40—44 | 6 | 8 | ||
| 35—39 | 9 | 4 | ||
| 30—34 | 4 | 7 | ||
| 25—29 | 4 | 5 | ||
| 20—24 | 5 | 11 | ||
| 15—19 | 7 | 8 | ||
| 10—14 | 4 | 5 | ||
| 5—9 | 5 | 5 | ||
| 0—4 | 3 | 2 | ||
| Prosek : | 46,0 | 47,0 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 94 | 23 | 64 | 4 | 2 | 1 |
| Ženski | 109 | 23 | 61 | 25 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 203 | 46 | 125 | 29 | 2 | 1 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 74 | 63 | 0 | 0 | 2 |
| Ženski | 47 | 39 | 0 | 0 | 1 |
| UKUPNO | 121 | 102 | 0 | 0 | 3 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 2 | 0 | 2 | 1 | 1 |
| Ženski | 1 | 0 | 3 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 3 | 0 | 5 | 1 | 1 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 2 | 1 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 1 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | |
| UKUPNO | 1 | 0 | 0 | 2 | |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 152.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Milenko S. Filipović: Takovo, Srpski etnografski zbornik, 1960.
