Đorđo Parizi

Đorđo Parizi
Parizi 2006. godine
Lični podaci
Datum rođenja	(1948-08-04)4. avgust 1948.
Mjesto rođenja	Rim, Italija
Obrazovanje	Rimski univerzitet Sapijenca
Naučni rad
Poznat po	Statistička mehanika, kvantna teorija polja, spinsko staklo
Nagrade	Nobelova nagrada za fiziku (2021)
Zvanični veb-sajt
chimera.roma1.infn.it/GIORGIO/indexhome.htm

Đorđo Parisi (Rim, 4. avgust 1948) italijanski je teorijski fizičar, čija su istraživanja bila usmjerena ka kvantnoj teoriji polja, statističkoj mehanici i složenim sistemima. Njegov najpoznatiji doprinos su evolucione jednačine za gustine partona u kvantnoj hromodinamici, koje je izveo uz pomoć Gvida Altarelija, poznate kao Altareli-Parizijeve ili DGLAP jednačine, tačno rješenje Šerington-Kirkpatrikovog modela spin stakla, Kardar-Parizi-Zang dinamička jednačina koja opisuje skaliranje rastućih interfejsa i proučavanje vrtložnih jata ptica. Dobio je Nobelovu nagradu za fiziku 2021. godine, zajedno sa Klausom Haselmanom i Sjukurom Manabeom za revolucionarne doprinose teoriji složenih sistema, posebno „za otkriće uzajamnog dejstva nereda i fluktuacija u fizičkim sistemima od atomskih do planetarnih razmjera“.

Karijera

Đorđo Parizi je diplomirao na rimskom univerzitetu Sapijenca 1970. godine, pod mentorstvom Nikole Kabiba. Bio je istraživač u Nacionalnoj laboratoriji u Fraskatu (1971—1981) i gostujući naučnik na Univerzitetu Kolumbija (1973—1974), na francuskom institutu Institut des Hautes Études Scientifiques (1976—1977) i Višoj normalnoj školi (1977—1977).

Od 1981. do 1992. bio je redovni profesor teorijske fizike na rimskom univerzitetu Tor Vergata, a trenutno je profesor kvantne teorije na Univerzitetu Sapijenca u Rimu. Član je Simonsove kolaboracije „Problem pucanja stakla”.

Odabrane publikacije

• Parisi, Giorgio (1988). Statistical Field Theory. Addison Wesley. ISBN 978-0201059854. 
• Mézard, Marc; Giorgio Parisi; Miguel Angel Virasoro (1987). Spin glass theory and beyond. Singapore: World Scientific. ISBN 978-9971501150. 
• Parisi, Giorgio (2006). La chiave, la luce, l'ubriaco. Roma: Di Renzo Editore. ISBN 978-8883231490. 
• Parisi, Giorgio; Auletta Gennaro; Fortunato Mauro (2009). Quantum Mechanics. Cambridge University Press. ISBN 978-0521869638. 
• Parisi, Giorgio; Urbani Pierfrancesco; Zamponi Francesco (2020). Theory of Simple Glasses. Cambridge University Press. ISBN 978-1108120494.