Vole Sojinka

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Vole Sojinka
Vole Sojinka
Lični podaci
Puno imeAkinvande Oluvole Sojinka[1]
Datum rođenja(1934-07-13)13. jul 1934. (89 god.)
Mesto rođenjaAbeokuta, Nigerija
ObrazovanjeUniverzitet u Lidsu
NagradeNobelova nagrada za književnost
Zvanični veb-sajt
www.wolesoyinkafoundation.org

Akinvande Oluvole „Vole“ Sojinka (engl. Akinwande Oluwole "Wole" Soyinka; Abeokuta, 13. jul 1934), nigerijski je pisac, pesnik i dramaturg. Prvi je Afrikanac dobitnik Nobelove nagrade za književnost.[2][3] Ovu nagradu je dobio 1986. godine.

Sojinka je rođen u jorubskoj porodici u Abeokuti.[4] Godine 1954. pohađao je Državni koledž u Ibadanu,[5] a potom Univerzitetski koledž Ibadan i Univerzitet u Lidsu u Engleskoj.[6] Nakon studija u Nigeriji i Velikoj Britaniji, radio je za Kraljevski dvorski teatar u Londonu. Nastavio je da piše drame koje su produkovane u obe zemlje, u pozorištima i na radiju. Imao je aktivnu ulogu u političkoj istoriji Nigerije i njenoj kampanji za nezavisnost od britanske kolonijalne vladavine. Godine 1965. zauzeo je studio Vestern Nigerija Broadkasting Servis i emitovao zahtev za otkazivanje regionalnih izbora u Zapadnoj Nigeriji.[7][8] Godine 1967, tokom Građanskog rata u Nigeriji, uhapsila ga je savezna vlada generala Jakubua Govona i stavila u samicu na dve godine, jer se dobrovoljno prijavio da bude nevladin akter.[9]

Sojinka je bio snažan kritičar uzastopnih nigerijskih (i afričkih) vlada, posebno mnogih vojnih diktatora u zemlji, kao i drugih političkih tiranija, uključujući Mugabeov režim u Zimbabveu.[10] Veliki deo njegovog pisanja bavi se „ugnjetavačkom čizma i nebitnosšću boje stopala koja je nosi“.[8] Tokom režima generala Sanija Abače (1993–98),[11] Sojinka je pobegao iz Nigerije na motociklu preko „NADECO rute“. Abača je kasnije proglasio smrtnu kaznu protiv njega „u odsustvu“.[8] Sa civilnom vlašću vraćenom u Nigeriju 1999. godine, Sojinka se vratio svojoj naciji. Sojinka je decembra 2020. opisao 2020. godinu kao najizazovniju godinu u istoriji nacije. On je rekao: „Uz turbulencije koje su karakterisale 2020. i kako se aktivnosti smanjuju, raspoloženje je bilo odvratno i veoma negativno. Ne želim da zvučim pesimistično, ali ovo je jedna od najpesimističnijih godina koje sam poznavao u ovoj zemlji i to nije bilo samo zbog COVID-19. Prirodne katastrofe su se dešavale negde drugde, ali kako ste uspeli da držite korak s njima?"[12]

U Nigeriji, Sojinka je bio profesor komparativne književnosti (1975. do 1999.) na Univerzitetu Obafemi Avolovo, koji se tada zvao Univerzitet Ife.[13] Kada je civilna vlast vraćena u Nigeriju 1999. godine, postao je profesor emeritus.[9] Dok je bio u Sjedinjenim Državama, prvo je predavao na Univerzitetu Kornel kao Goldvin Smitov profesor za afričke studije i pozorišnu umetnost od 1988. do 1991,[14][15] a zatim na Univerzitetu Emori, gde je 1996. godine imenovan za Roberta V. Vudrafovog profesora umetnosti. Sojinka je bio profesor kreativnog pisanja na Univerzitetu Nevade, Las Vegas, i radio je kao stipendista na Institutu za afroamerička pitanja NYU i na Univerzitetu Lojola Marimount u Los Anđelesu, Kalifornija.[9][16] Takođe je predavao na univerzitetima u Oksfordu, Harvardu i Jejlu.[17][18] Sojinka je takođe bio istaknuti stipendista na Univerzitetu Djuk 2008. godine.[19]

U decembru 2017, Soiinka je nagrađena Evropskom pozorišnom nagradom u kategoriji „Specijalna nagrada“[20][21] koja se dodeljuje stvaraocu koji je „doprineo realizaciji kulturnih događaja koji promovišu razumevanje i razmenu znanja među ljudima”.[22]"[23]

Radovi[uredi | uredi izvor]

Drame

  • Keffi's Birthday Treat (1954)
  • The Invention (1957)
  • The Swamp Dwellers (1958)
  • A Quality of Violence (1959)[24]
  • The Lion and the Jewel (1959)
  • The Trials of Brother Jero (1960)
  • A Dance of the Forests (1960)
  • My Father's Burden (1960)
  • The Strong Breed (1964)
  • Before the Blackout (1964)
  • Kongi's Harvest (1964)
  • The Road (1965)
  • Madmen and Specialists (1970)
  • The Bacchae of Euripides (1973)
  • Camwood on the Leaves (1973)
  • Jero's Metamorphosis (1973)
  • Death and the King's Horseman (1975)
  • Opera Wonyosi (1977)
  • Requiem for a Futurologist (1983)
  • A Play of Giants (1984)
  • Childe Internationale (1987)[25][26]
  • From Zia with Love (1992)
  • The Detainee (radio play)
  • A Scourge of Hyacinths (radio play)
  • The Beatification of Area Boy (1996)
  • Document of Identity (radio play, 1999)
  • King Baabu (2001)
  • Etiki Revu Wetin
  • Alapata Apata (2011)
  • "Thus Spake Orunmila" (short piece; in Sixty-Six Books (2011)[27]

Romani

Kratke priče

  • A Tale of Two (1958)
  • Egbe's Sworn Enemy (1960)
  • Madame Etienne's Establishment (1960)

Memorari

  • The Man Died: Prison Notes (1972)
  • Aké: The Years of Childhood (1981)
  • Ibadan: The Penkelemes Years: a memoir 1945–1965 (1989)
  • Ìsarà: A Voyage around Essay (1989)
  • You Must Set Forth at Dawn (2006)

Zbirke poezije

  • Telephone Conversation (1963) (appeared in Modern Poetry in Africa)
  • Idanre and other poems (1967)
  • A Big Airplane Crashed into The Earth (original title Poems from Prison) (1969)
  • A Shuttle in the Crypt (1971)
  • Ogun Abibiman (1976)
  • Mandela's Earth and other poems (1988)
  • Early Poems (1997)
  • Samarkand and Other Markets I Have Known (2002)

Eseji

  • "Towards a True Theater" (1962)
  • Culture in Transition (1963)
  • Neo-Tarzanism: The Poetics of Pseudo-Transition
  • A Voice That Would Not Be Silenced
  • Art, Dialogue, and Outrage: Essays on Literature and Culture (1988)
  • From Drama and the African World View (1976)
  • Myth, Literature, and the African World (1976)[29]
  • The Blackman and the Veil (1990)[30]
  • The Credo of Being and Nothingness (1991)
  • The Burden of Memory – The Muse of Forgiveness (1999)
  • A Climate of Fear (the BBC Reith Lectures 2004, audio and transcripts)
  • New Imperialism (2009)[31]
  • Of Africa (2012)[32][33]
  • Beyond Aesthetics: Use, Abuse, and Dissonance in African Art Traditions (2019)

Filmovi

Prevodi

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Tyler Wasson; Gert H. Brieger (1. 1. 1987). Nobel Prize Winners: An H.W. Wilson Biographical Dictionary, Volume 1. The University of Michigan, US. str. 993. ISBN 9780824207564. Pristupljeno 4. 12. 2014. 
  2. ^ „The Nobel Prize in Literature 1986 Wole Soyinka”. The Nobel Prize. Pristupljeno 10. 12. 2013. 
  3. ^ Abiy Ahmed (9. 12. 2019). „Africa's Nobel Prize winners: A list”. www.aljazeera.com. Pristupljeno 27. 5. 2020. 
  4. ^ „Wole Soyinka: 'This book is my gift to Nigeria'”. the Guardian (na jeziku: engleski). 2021-09-25. Pristupljeno 2022-02-27. 
  5. ^ „The Nobel Prize in Literature 1986”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  6. ^ Wole Soyinka (2000) [1981]. Aké: The Years of Childhood. Nigeria: Methuen. str. 1. ISBN 9780413751904. Pristupljeno 8. 2. 2019. 
  7. ^ „NIGERIA”. www.hubert-herald.nl. Pristupljeno 2022-03-08. 
  8. ^ a b v Maya Jaggi (2. 11. 2002). „Ousting monsters”. The Guardian (na jeziku: engleski). ISSN 0261-3077. Pristupljeno 4. 10. 2016. 
  9. ^ a b v Theresia de Vroom, "The Many Dimensions of Wole Soyinka" Arhivirano 5 jun 2013 na sajtu Wayback Machine, Vistas, Loyola Marymount University. Retrieved 17 April 2012.
  10. ^ Soyinka, Wole (2017). „The Critic and Society: Barthes, Leftocracy, and Other Mythologies”. African American Review. 50 (4): 635—648. ISSN 1945-6182. S2CID 165943714. doi:10.1353/afa.2017.0113. 
  11. ^ „Sani Abacha | Nigerian military leader | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-03-08. 
  12. ^ „No one's in charge of Nigeria — Soyinka”. Vanguard News (na jeziku: engleski). 2020-12-11. Pristupljeno 2021-02-08. 
  13. ^ „Obafemi Awolowo University, Ile-Ife » Brief History of the University”. www.oauife.edu.ng. Arhivirano iz originala 15. 12. 2014. g. Pristupljeno 4. 10. 2016. 
  14. ^ James Gibbs. „Soyinka, Wole 1934–”. Encyclopedia.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 27. 9. 2021.  (Updated by Tanure Ojaide.)
  15. ^ https://ecommons.cornell.edu/bitstream/handle/1813/25283/019_37.pdf?sequence=1&isAllowed=y Šablon:Bare URL PDF
  16. ^ "Nobel Laureate Soyinka at NYU for Events in October", News Release, NYU, 16 September 2016.
  17. ^ „Profile of Nobel Laureate Wole Soyinka” (PDF). The University of Alberta. Pristupljeno 10. 12. 2013. 
  18. ^ Jacquie Posey (18. 11. 2004). „Nigerian Writer, Nobel Laureate Wole Soyinka to Speak at Penn”. The University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala 13. 1. 2014. g. Pristupljeno 10. 12. 2013. 
  19. ^ „Soyinka on Stage | Nobel laureate works with student production of his play”. Duke Magazine (na jeziku: engleski) (January–February 2011). 31. 1. 2011. Pristupljeno 18. 4. 2021. 
  20. ^ „Wole Soyinka Wins The Europe Theatre Prize”. PM NEWS Nigeria (na jeziku: engleski). 12. 12. 2017. Pristupljeno 24. 12. 2017. 
  21. ^ „Soyinka Wins 2017 Europe Theatre Prize”. Concise News (na jeziku: engleski). 15. 12. 2017. Arhivirano iz originala 24. 12. 2017. g. Pristupljeno 24. 12. 2017. 
  22. ^ „The Nobel Prize in Literature 1986”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-03-05. 
  23. ^ „Wole Soyinka to receive Europe Theatre Prize 2017”. James Murua's Literature Blog (na jeziku: engleski). 14. 12. 2017. Arhivirano iz originala 07. 08. 2022. g. Pristupljeno 24. 12. 2017. 
  24. ^ „Wole Soyinka”. Writer's History. Arhivirano iz originala 4. 12. 2014. g. Pristupljeno 28. 11. 2014. 
  25. ^ Adie Vanessa Offiong (23. 8. 2015). „Soyinka's 'Childe Internationale' for stage in Abuja”. DailyTrust. Arhivirano iz originala 27. 03. 2017. g. Pristupljeno 31. 05. 2022. 
  26. ^ James Gibbs; Bernth Lindfors (1993). Research on Wole Soyinka (Comparative studies in African/Caribbean literature series). Africa World Press. str. 67. ISBN 978-0-865-4321-92. 
  27. ^ "Sixty-Six Books, One Hundred Artists, One New Theatre", Bush Theatre, October 2011.
  28. ^ Alison Flood, "Wole Soyinka to publish first novel in almost 50 years", The Guardian (London), 28 October 2020.
  29. ^ Thomas Cassirer; Wole Soyinka (1978). „Myth, Literature and the African World by Wole Soyinka. Review”. The International Journal of African Historical Studies. Boston University African Studies Center. 11 (4): 755—757. JSTOR 217214. doi:10.2307/217214. 
  30. ^ Wole Soyinka (1993). The Blackman and the Veil: A Century on; And, Beyond the Berlin Wall: Lectures Delivered by Wole Soyinka on 31 August and 1 September 1990. SEDCO. ISBN 978-9964-72-121-3. Pristupljeno 28. 11. 2014. 
  31. ^ New Imperialism By Wole Soyinka. Mkuki na Nyota Publishers. 2009. ISBN 978-9987-08-055-7. Arhivirano iz originala 5. 12. 2014. g. Pristupljeno 28. 11. 2014. 
  32. ^ Wole Soyinka (novembar 2012). Of Africa. Yale University Press. ISBN 978-0300-14-046-0. 
  33. ^ Adam Hochschild (22. 11. 2012). „Assessing Africa – 'Of Africa,' by Wole Soyinka”. The New York Times. Pristupljeno 28. 11. 2014. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Vole Sojinka na Vikimedijinoj ostavi.
  • Vole Sojinka, sve što ste želeli da saznate o njemu.
  • Wole Soyinka papers, 1966–1996. Houghton Library, Harvard University.
  • "Wole Soyinka" Profile, Presidential Lectures, Stanford University
  • Maya Jaggi, "Profile: Ousting monsters", The Guardian, 2 November 2002
  • Uchenna Izundu, "Inspiring Nigeria's political dawns", BBC, September 2007.
  • Amy Goodman, "Legendary Nigerian Writer Wole Soyinka: Darfur Crisis 'A Blot on the Conscience of the World'", Democracy Now!, 18 April 2006.
  • Amy Goodman, "Legendary Nigerian Writer Wole Soyinka on Oil in the Niger Delta, the Effect of Iraq on Africa and His New Memoir", Democracy Now!, 18/19 April 2006.
  • Dave Gilson, "Wole Soyinka: Running to Stand Still", Mother Jones, July/August 2006.
  • Paul Brians, "Study guide for The Lion and the Jewel, The Trials of Brother Jero, and Madmen and Specialists", Washington State University.
  • "The Climate of Fear", Soyinka's Reith Lectures, BBC, 2004.
  • Uzor Maxim Uzoatu, " The Essential Soyinka", African Writing Online, No. 7.
  • "Wole Soyinka - Ake: The Years of Childhood", World Book Club, BBC World Service, 29 May 2007.
  • Martin Banham, "Wole Soyinka: an appreciation", Leeds African Studies Bulletin, 45 (November 1986), pp. 1–2.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Воле_Сојинка&oldid=27556865”