UEFA

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Unija evropskih fudbalskih asocijacija
Union of European Football Associations
Članice Uefe u tamno-plavoj boji.
SkraćenicaUEFA
Osnovana15. jun 1954.
Datum osnivanja15. jun 1954.
Tipsportska organizacija
SedišteNion, Švajcarska
Koordinate46° 22′ 16″ S; 6° 13′ 52″ I / 46.371009° S; 6.23103° I / 46.371009; 6.23103
Područje delovanjaEvropa
Članovi55 nacionalna saveza
Službeni jeziciengleski, francuski, nemački
PredsednikSlovenija Aleksandar Čeferin[1]
Prvi potpredsednikŠvedska Karl-Erik Nilson[1]
Generalni sekretarGrčka Teodor Teodoridis[2]
Počasni predsednikŠvedska Lenart Johanson[1]
Glavni organUEFA Kongres
Matična organizacijaFIFA
Veb-sajtwww.uefa.com

Unija evropskih fudbalskih asocijacija (engl. Union of European Football Associations), skraćeno UEFA (engl. UEFA), je organizacija koja predstavlja administrativni i kontrolni organ evropskog fudbala. Zastupa evropske nacionalne fudbalske saveze, organizuje devet reprezentativnih i četiri klupska takmičenja u Evropi (gde su uključene sve evropske zemlje uz dodatak Turske, Izraela, Gruzije, Jermenije, Azerbejdžana i Kazahstana), kontroliše novčane nagrade, pravila i medijska prava vezana za ta takmičenja. UEFA je jedna od šest kontinentalnih konfederalnih jedinica svetske fudbalske organizacije.

Kada je reč o bogatstvu i uticaju na svetski fudbal, UEFA je ubedljivo najjača kontinentalna organizacija. Gotovo svi najbolji igrači sveta igraju u evropskim ligama zbog visokih plata koje im pružaju najbogatiji fudbalski klubovi, naročito u ligama Engleske, Italije, Španije i Nemačke. Mnoge od najjačih nacionalnih selekcija sveta su članice UEFE. Od ukupno 32 mesta na svetskom fudbalskom prvenstvu u Nemačkoj 2006., 14 je pripadalo reprezentacijama članicama UEFE.

UEFA je osnovana 15. juna 1954. godine u Bazelu, Švajcarska kao posledica razgovora fudbalskih saveza Francuske, Italije i Belgije. Sedište organizacije je bilo u Parizu do 1959. kada su se preselili u Bern. Anri Delona je bio prvi generalni sekretar, a Eb Švarc predsednik. Administrativni centar je, od 1995. u Nionu u Švajcarskoj. U početku se sastojala od 29 nacionalnih saveza, danas se taj broj popeo na 55.

Današnji predsednik UEFE je Slovenac Aleksandar Čeferin.

UEFA, kao predstavnik nacionalnih fudbalskih saveza, je u više navrata dolazila u sukob sa Evropskom komisijom. Od 1990. godine, pravila izdavanja televizijskih prava, a posebno međunarodnih transfera igrača (Bosmanova presuda) su pretrpjela velike izmene, da se ne bi kosile sa evropskim pravom.

Generalni sekretari organizacije UEFA[uredi | uredi izvor]

Predsednici UEFA[uredi | uredi izvor]

Članovi[uredi | uredi izvor]

Kod Asocijacija Nacionalni timovi Osnovana FIFA
afilijacija		 EFA
afilijacija
ALB Albanija Albanija 1930 1932 1954
AND Andora Andora 1994 1996 1996
ARM Jermenija Jermenija 1992 1992 1992
AUT Austrija Austrija 1904 1905 1954
AZE Azerbejdžan Azerbejdžan 1992 1994 1994
BLR Belorusija Belorusija 1989 1992 1993
BEL Belgija Belgija 1895 1904 1954
BIH Bosna i Hercegovina Bosna i Hercegovina 1992 1996 1998
BUL Bugarska Bugarska 1923 1924 1954
CRO Hrvatska Hrvatska 1912 1992 1993
CYP Kipar Kipar 1934 1948 1962
CZE Češka Češka 1901 1907 1954
DEN Danska Danska 1889 1904 1954
ENG Engleska Engleska 1863 1905 1954
EST Estonija Estonija 1921 1923 1992
FRO Farska Ostrva Farska Ostrva 1979 1988 1990
FIN Finska Finska 1907 1908 1954
FRA Francuska Francuska 1919[n 1] 1904[n 2] 1954
GEO Gruzija Gruzija 1990 1992 1992
GER Njemačka Nemačka 1900 1904 1954
GIB Gibraltar Gibraltar 1895 2016 2013
GRE Grčka Grčka 1926 1927 1954
HUN Mađarska Mađarska 1901 1906 1954
ISL Island Island 1947[n 3] 1947 1954
IRL Irska Irska 1921 1923 1954
ISR Izrael Izrael[n 4] 1949 1949 1994[n 5]
ITA Italija Italija 1898 1905 1954
KAZ Kazahstan Kazahstan[n 6] 1994 1994 2002
KOS Republika Kosovo Republika Kosovo 1946 2016 2016
LVA Letonija Letonija 1921 1922 1992
LIE Lihtenštajn Lihtenštajn 1934 1974 1974
LTU Litvanija Litvanija 1922 1923 1992
LUX Luksemburg Luksemburg 1908 1910 1954
MKD Severna Makedonija Severna Makedonija 1926 1994 1994
MLT Malta Malta 1900 1959 1960
MDA Moldavija Moldavija 1990 1994 1993
MNE Crna Gora Crna Gora 1931 2007 2007
NED Holandija Holandija 1889 1904 1954
NIR Severna Irska Severna Irska 1880 1911 1954
NOR Norveška Norveška 1902 1908 1954
POL Poljska Poljska 1919[n 7] 1923 1954
POR Portugalija Portugalija 1914 1923 1954
ROU Rumunija Rumunija 1909 1923 1954
RUS Rusija Rusija 1912 1912 1954
SMR San Marino San Marino 1931 1988 1988
SCO Škotska Škotska 1873 1910 1954
SRB Srbija Srbija 1919 1923 1954
SVK Slovačka Slovačka 1938 1994 1993
SVN Slovenija Slovenija 1920 1992 1992
ESP Španija Španija 1909 1904 1954
SWE Švedska Švedska 1904 1904 1954
SUI Švajcarska Švajcarska 1895 1904 1954
TUR Turska Turska 1923 1923 1962
UKR Ukrajina Ukrajina 1991 1992 1992
WAL Vels Vels 1876 1910 1954

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Osnovan kao Comité Français Interfédéral 1907. godine, prethodnik sadašnje federacije.
  2. ^ Sadašnja francuska FA, Francuska fudbalska federacija (u svojoj ranijoj inkarnaciji, Comité Français Interfédéral), zamenila je Union des Sociétés Françaises de Sports Athlétiques 1907. godine
  3. ^ Islandski vrhunski klupski fudbal datira iz 1912 ili 35 godine pre osnivanja KSI. Sve naslove pre 1947 priznaje KSI.
  4. ^ Bivši član Azijske fudbalske konfederacije (1954–1974). Pristupili su UEFA jer je nekoliko AFC timova odbijalo da igra protiv njih. Vidi još Spoljni odnosi Izraela i Međunarodno priznanje Izraela.
  5. ^ Izrael je bio član UEFA od 1992, i stoga su izraelski klubovi mogli da učestvuju u klupskim UEFA takmičenjima 1992–93 i 1993–94 iako Izrael nije bio u punom članstvu.
  6. ^ Bivši član Azijske fudbalske konfederacije (1994–2002), koji je pridružio UEFA.
  7. ^ Osnovan kao Związek Polski Piłki Nożnej (deo rasformirane Austrijske fudbalske unije) 1911. godine, prethodnika sadašnje federacije.

Takmičenja[uredi | uredi izvor]

Reprezentativna[uredi | uredi izvor]

Najvažnije takmičenje muških nacionalnih selekcija je Evropsko fudbalsko prvenstvo, pokrenuto 1958. i prvi put održano 1960. Do 1964. godine nosilo je naziv „Kup evropskih nacija“. Pored ovog, UEFA organizuje prvenstva za selekcije mlađe od 21, 19, i 17 godina, UEFA šampionat za žene, kao i takmičenje za žene mlađe od 19 godina. UEFA je organizator i UEFA/KAF Meridijan kupa (engl. UEFA/CAF Meridian Cup) zajedno sa Konfederacijom afričkog fudbala, na kome učestvuju omladinske reprezentacije. U futsalu(malom fudbalu) se organizuje UEFA futsal šampionat.

UEFA Liga nacija je drugo UEFA takmičenje, koje je uvedeno 2018. Takmičenje je u velikoj meri zamenilo međunarodne prijateljske utakmice. Igra se svake dve godine.

Klupska[uredi | uredi izvor]

Pod Uefinim okriljem se održavaju i dva glavna klupska takmičenja u Evropi: Liga šampiona, čiji su učesnici osvajači titule prvaka nacionalnih liga. Prvi put je održana 1955. pod imenom Evropski kup šampiona, i taj naziv je nosila do 1991, i UEFA kup u kome se takmiče osvajači nacionalnih kupova i visokoplasirani klubovi na završetku nacionalnog prvenstva, koji je 1971. nastao iz Kupa sajamskih gradova (postojao od 1955). Treće takmičenje, Kup pobednika kupova, započeto 1960. se integrisalo u UEFA kup 1999. Samo četiri tima su uspela da se okite naslovima osvajača sva tri navedena takmičenja, uspeh koji više nije moguć nijednom timu koji nije osvojio Kup pobednika kupova.

UEFA Super kup predstavlja jednu utakmicu u kojoj su suprotstavljeni osvajač Lige šampiona i prvak Kupa UEFA, i nastao je 1973.

Intertoto kup je ljetnje takmičenje, u početku igrano samo između klubova predstavnika nekoliko fudbalskih saveza srednje Evrope, koje je UEFA obnovila 1995. Tri pobednika ovog takmičenja su ulazila u UEFA kup, a od sezone 2005/06 će čak jedanaest evropskih klubova na ovaj način doći do učešća u Kupu UEFA. Od 2009. takmičenje za UEFA kup se reorganizuje, a takmičenje u Intertoto kupu ukida. Odnedavno, UEFA je pokrenula Kup regija za poluprofesionalne timove. Organizuje i Kup UEFA za žene, u kome učestvuju ženski klubovi Evrope, kao i UEFA futsal kup u futsalu (malom fudbalu).

Evropsko/Južnoamerički kup je održavan u kooperaciji sa KONMEBOL-om, i u njemu su učestvovali pobednici lige šampiona i njenog južnoameričkog pandana - Kup Libertadores (šp. Copa Libertadores de América).

Kvalifikacije za svetsko prvenstvo pod UEFA[uredi | uredi izvor]

Naredne članice UEFE su obezbedile plasman na svetskim prvenstvima u fudbalu.

  • 1930. - Belgija, Kraljevina Jugoslavija, Rumunija, Francuska
  • 1934. - Austrija, Belgija, Zapadna Nemačka, Italija, Mađarska, Rumunija, Francuska, Holandija, Čehoslovačka, Švajcarska, Švedska, Španija
  • 1938. - Belgija, Čehoslovačka, Francuska, Zapadna Nemačka, Mađarska, Italija, Holandija, Norveška, Poljska, Rumunija, Švedska, Švajcarska
  • 1950. - Engleska, Italija, Španija, Švedska, SFRJ, Švajcarska
  • 1954. - Austrija, Belgija, Čehoslovačka, Engleska, Francuska, Mađarska, Škotska, Švajcarska, SFRJ, Zapadna Nemačka
  • 1958. - Austrija, Čehoslovačka, Engleska, Francuska, Mađarska, Severna Irska, SFRJ, Škotska, Švedska, SSSR, Vels, Zapadna Nemačka
  • 1962. - Bugarska, Čehoslovačka, Engleska, Mađarska, Italija, Španija, SFRJ, SSSR, Švajcarska, Zapadna Nemačka
  • 1966. - Bugarska, Engleska, Francuska, Mađarska, Italija, Portugal, Španija, Švajcarska, SSSR, Zapadna Nemačka
  • 1970. - Belgija, Bugarska, Čehoslovačka, Engleska, Italija, Rumunija, Švedska, SSSR, Zapadna Nemačka, Izrael
  • 1974. - NDR, Bugarska, Italija, Holandija, Poljska, Škotska, Švedska, SFRJ, Zapadna Nemačka
  • 1978. - Austrija, Francuska, Mađarska, Italija, Holandija, Poljska, Škotska, Španija, Švedska, Zapadna Nemačka
  • 1982. - Austrija, Belgija, Čehoslovačka, Engleska, Francuska, Mađarska, Italija, Severna Irska, SFRJ, SSSR, Poljska, Škotska, Španija, Zapadna Nemačka
  • 1986. - Belgija, Bugarska, Danska, Engleska, Francuska, Mađarska, Italija, Severna Irska, Poljska, Portugal, SSSR, Škotska, Španija, Zapadna Nemačka
  • 1990. - Austrija, Belgija, Čehoslovačka, SFRJ, Engleska, Irska, Italija, Holandija, Rumunija, Škotska, Španija, Švedska, SSSR, Zapadna Nemačka
  • 1994. - Belgija, Bugarska, Nemačka, Grčka, Irska, Italija, Holandija, Norveška, Rumunija, Rusija, Španija, Švajcarska, Švedska
  • 1998. - Austrija, Belgija, Bugarska, SR Jugoslavija, Danska, Engleska, Francuska, Nemačka, Italija, Holandija, Norveška, Rumunija, Škotska, Španija, Hrvatska
  • 2002. - Belgija, Danska, Slovenija, Engleska, Italija, Francuska, Irska, Nemačka, Poljska, Portugal, Rusija, Španija, Švedska, Turska, Hrvatska
  • 2006. - Češka Republika, Engleska, Nemačka, Francuska, Italija, Holandija, Poljska, Portugal, Srbija i Crna Gora, Španija, Švajcarska, Švedska, Hrvatska
  • 2010. - Danska, Engleska, Francuska, Nemačka, Grčka, Italija, Holandija, Portugal, Srbija, Slovačka, Slovenija, Španija, Švajcarska
  • 2014. - Belgija, Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Engleska, Francuska, Nemačka, Grčka, Italija, Holandija, Portugal, Rusija, Španija, Švajcarska
  • 2018. - Belgija, Danska, Engleska, Island, Nemačka, Poljska, Portugal, Srbija, Francuska, Hrvatska, Švajcarska, Švedska, Španija

Učešće na svetskim prvenstvima od reprezentacija (od 19 puta)

+ = tim i nacionalni savez više ne postoje

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v „UEFA Izvršni komitet –”. Uefa.com. Pristupljeno 29. 10. 2012. 
  2. ^ „Organisation –”. Uefa.com. Pristupljeno 29. 10. 2012. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=УЕФА&oldid=26559947”