Ilija Engel

ilija engel
Ilija Engel
Lični podaci
Datum rođenja	(1912-03-19)19. mart 1912.
Mesto rođenja	Jajce, Austrougarska
Datum smrti	29. maj 1944.(1944-05-29) (32 god.)
Mesto smrti	Gornji Miklouš, kod Čazme, ND Hrvatska
Profesija	student tehnike
Delovanje
Član KPJ od	1936.
Učešće u ratovima	Španski građanski rat Narodnooslobodilačka borba
Služba	Internacionalne brigade NOV i PO Jugoslavije
Čin	pukovnik
Heroj
Narodni heroj od	24. jula 1953.

Elias Engel - Ilija, Andžić (Jajce, 19. mart 1912 — Gornji Miklouš, kod Čazme, 29. maj 1944) bio je učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 19. marta 1912. godine u Jajcu. Posle završene osnovne i Srednje tehničke škole u Sarajevu, otišao je na studije tehničkih nauka u Prag.

Još u vreme školovanja u Sarajevu, učestvovao je u svim akcijama revolucionarnog omladinskog pokreta. Imao je svega osamnaest godina kada ga je policija, 1930. godine, uhapsila zbog revolucionarnog rada. Dolaskom u Prag, nastavio je revolucionarnu delatnost među studentima i ubrzo postao član kružoka jugoslovenskih studenata. Godine 1934. izabran je za sekretara, a 1935. za predsednika Zadruge hrvatskih akademičara „Matija Gubec“ u Pragu. Istovremeno je bio i funkcioner Društva jugoslovenskih tehničara.

Kao potpisnik javnih letaka, proglasa i organizator studentskih akcija, među kojima je bila jedna od najznačajnijih ona za liberalniji odnos i puštanje na slobodu političkih zatvorenika zatvorenih u zatvoru u Sremskoj Mitrovici, vođen je na listi praške policije i kao komunist i često je hapšen. U članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljen je 1936. godine.

Kad je otpočeo građanski rat u Španiji, odmah se dobrovoljno prijavio za odlazak u pomoć Španskoj republici i u grupi koja je formirana krajem januara 1937. godine, od studenata iz Jugoslavije koji su studirali u Pragu, pošao u Španiju. Ova grupa se, preko Pariza i Valensije, prebacila do Albasete, gde je stigla 3. februara 1937. godine. Odmah posle toga, zajedno s ostalim članovima ove studentske grupe, Ilija je bio raspoređen u bataljon „Dimitrov“, u čijem se sastavu borio kod reke Harame, na centralnom i aragonskom frontu. Bio je postavljen za rukovodioca protivtenkovske baterije, koja je bila sastavljena od dobrovoljaca iz Jugoslavije.

Posle poraza Španske republike, s ostalim jugoslovenskim dobrovoljcima prebačen je u Francusku, gde je, u periodu od 1939. do 1941. godine, bio interniran u koncentracionim logorima: Sen Siprijen, Girs i Verne. Po direktivi KPJ, Ilija se 1941. godine, prijavio za dobrovoljni rad u Nemačku, odakle s grupom Španskih boraca, prebacio u tada već okupiranu Jugoslaviju.

Odmah posle dolaska u Jugoslaviju uključio se u pripreme za oružani ustanak. U početku je radio u ilegalnoj tehnici Centralnog komiteta KP Hrvatske u Zagrebu, u kojoj su se štampali: „Srp i čekić“, organ CK KPH, zatim „Vjesnik radnog naroda“, „Proleter“, i razni propagandni materijal. Prilikom policijske provale, 24. decembra 1941. godine, kada je došlo do žestokog okršaja između ustaških agenata i ilegalaca, Janko Gredelj je ubijen, a Ilija je, iako ranjen, uspeo da se probije iz zgrade.

Potom je ilegalno otišao iz Zagreba i prešao na oslobođenu teritoriju, u Žumberački partizanski odred. U prvoj polovini 1942. godine bio je komandant Banijskog partizanskog bataljona, a zatim Primorskogoranskog partizanskog odreda. Kasnije se nalazio na raznim dužnostima u Glavnom štabu NOV i PO Hrvatske.

Teško se razboleo od tifusa, i kada je ozdravio ostao je potpuno gluv. Tada je postavljen za pomoćnika načelnika pozadine i na toj dužnosti je, u činu pukovnika, poginuo, prilikom avionskog napada 29. maja 1944. godine, kod sela Gornjeg Miklouša, blizu Čazme. Njegovi posmrtni ostaci su posle rata, preneseni i sahranjeni u Grobnicu narodnih heroja u spomen-parku Vrača, na Trebeviću, kod Sarajeva.

Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 24. jula 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.