Orden ratne zastave

ORDEN RATNE ZASTAVE
Orden ratne zastave na izložbi „Odlikovanja iz arhiva“ u Istorijskom arhivu Beograda.
Dodeljuje SFRJ i SRJ
Dodeljuje se	jugoslovenskim i stranim državljanima
Dodeljuje se za	vojne zasluge
Status	ne dodeljuje se više
Traka
Ustanovljen	29. decembra 1951.
Prvo odlikovanje	1954.
Ukupno odlikovanih	205
Važnosni red odlikovanja
Sledeće (više)	Orden narodnog oslobođenja
Sledeće (niže)	Orden jugoslovenske zastave sa lentom

Orden ratne zastave (mkd. Орден на военото знаме; sloven. Red vojne zastave) je bio odlikovanje Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, kao i odlikovanje Savezne Republike Jugoslavije i Državne zajednice Srbije i Crne Gore. Dodeljivao se od 1951. do 2006. godine.

Istorijat

Orden ratne zastave je ustanovio Prezidijum Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije 29. decembra 1951. godine kao odlikovanje za vojne zasluge u jednom stepenu. Dodeljivalo se — vojnim starešinama, koji u toku rata pokažu naročitu hrabrost, samopožrtvovanje i umešnost u komandovanju, kao i za istaknutu ulogu i izgradnji, učvršćivanju i osposobljavanju oružanih snaga SFRJ. Nosio se na levoj strani grudi.

Orden je bio sedmo odlikovanje u važnosnom redu odlikovanja SFRJ, a od ustanovljenja do 1984. godine dodeljeno je ukupno 209 Ordena ratne zastave — 205 jugoslovenskim državljanima, a 4 sovjetskim generalima (1964. godine).

Nakon raspada SFR Jugoslavije, 1992. godine odlikovanje se nije dodeljivalo sve do 4. decembra 1998. godine, kada je donošenjem Zakona o odlikovanjima SR Jugoslavije, ponovo uvršteno u odlikovanja Savezne Republike Jugoslavije, a kasnije i Državne zajednice SCG. Novi orden koji se dodeljivao u SRJ je imao tri stepena i dodeljivao se — za izuzetne zasluge u komandovanju većim vojnim jedinicama.

Izgled odlikovanja

SFRJ

Za izradu likovnog rešenja Ordena ratne zastave bio je raspisan javni konkurs. Rezultat konkursa bio je objavljen u listu „Politika“ 27. avgusta 1953. godine. Prvu nagradu osvojio je Grigorije Samojlov, arhitekta iz Beograda. Orden se sastojao od grudne zvezde sačinjene od srebra, zlata, brilijanata i rubina, dimenzija 75 milimetara u prečniku. U središnjem delu medaljona nalazi se vojnik sa šlemom i puškom, a iza njega je razvijena zastava trobojka sa petokrakom. Medaljon uokviruje beli emajlirani krug na kome se nalazi ćirilično-latiniči natpis: за слободу и независност — socijalističke domovine.

Kada je 1998. godine Orden uvršten u odlikovanja SR Jugoslavije, pretrpeo je manje izmene. Sa zastave trobojke, koja se nalazi iz vojnika skinuta je petokraka, dok je ćirilično-latinični natpis na Oredenu zamenjen ćiriličnim natpisom: за слободу и независност отаџбине.

SRJ

Orden ratne zastave prvog stepena izrađen je od zlata i srebra. Ima oblik petokrake zvezde, čiji su kraci zrakasti. Središnji deo ordena sačinjava reljef kružnog oblika, od patiniranog srebra, koji prikazuje borca u stavu odbrane, sa zastavama u pozadini, koje se vijore. Reljef je prečnika 26mm. Okvir reljefa izrađen je od legure bakra i cinka belo emajliran sa pozlaćenim natpisom: "Za slobodu i nezavisnost otadžbine". Tekst je dekorisan sa dve zlatne lovorove grančice. Na podnožju okvira je zlatan perlasti ispust, prečnika 40mm. Središnji deo ordena nalazi se na stilizovanoj petokrakoj zlatnoj zvezdi, prečnika 80mm, sa zupčastim vrhovima (po pet u jednom snopu), koji se pružaju od središnjeg dela na zvezdi, a završavaju se između kraka osnovne zvezde i ukrašeni su dragim kamenjem, i to: svaki središnji, najduži, sa po sedam rubina, levi i desni od srednjeg - sa po šest brilijanata, a dva krajnja, najkraća - sa po pet brilijanata. Vrpca ordena izrađena je od crvene rebraste svile, širine 36mm, sa tri zlatne uspravne pruge. Pruge sa strane široke su po Zmm, a srednja 5mm. Orden ratne zastave prvog stepena nosi se na levoj strani grudi.

Orden ratne zastave drugog stepena izrađen je od pozlaćenog srebra. Ima oblik petokrake zvezde, čiji su zraci zrakasti. Središnji deo ordena sačinjava reljef kružnog oblika, od patinnranog srebra, koji prikazuje borca u stavu odbrane, sa zastavama u pozadini, koje se vijore. Reljef je prečnika 26mm. Okvir reljefa izrađen je od legure bakra i cinka belo emajliran sa pozlaćenim natpisom: "Za slobodu i nezavisnost otadžbine". Tekst je dekorisan sa dve zlatne lovorove grančice. Na podnožju okvira je zlatni perlasti ispust, prečnika 40mm. Središnji deo ordena nalazi se na stilizovanoj petokrakoj pozlćenoj zvezdi, prečnika 80 mm, sa zupčastim vrhovima (po pet u jednom snopu), koji se pružaju od središnjeg dela na zvezdi. Između kraka osnovne zvezde nalaze se srebrni kraci koji formiraju drugu petokraku zvezdu i koji su reljefno obrađeni kao brilijanti. Vrpca ordena izrađena je od crvene rebraste moarirane svile, širine 36mm, sa četiri zlatne uspravne pruge. Pruge sa strane široke su po 3mm, a dve srednje po 1mm, tako da je rastojanje između njih lmm. Orden ratne zastave drugog stepena nosi se na levoj strani grudi.

Orden ratne zastave trećeg stepena izrađen je od srebra. Ima oblik petokrake zvezde, čiji su zraci zrakasti. Središnji deo ordena sačinjava reljef kružnog oblika, od patiniranog srebra, koji prikazuje borca u stavu odbrane, sa zastavama u pozadini, koje se vijore. Reljef je prečnika 26mm. Okvir reljefa izrađen je od legure bakra i cinka belo emajliran sa pozlaćenim natpisom: "Za slobodu i nezavisnost otadžbine". Tekst je dekorisan sa dve zlatne lovorove grančice. Na podnožju okvira je zlatni perlast ispust, prečnika 40mm. Središnji deo ordena nalazi se na stilizovanoj petokrakoj posrebrenoj zvezdi, prečnika 80mm, sa zupčastim vrhovima (po pet u jednom snopu), koji se pružaju od središnjeg dela na zvezdi. Između kraka osnovne zvezde nalaze se srebrni kraci koji formiraju drugu petokraku zvezdu i koji su reljefno obrađeni kao brilijanti. Vrpca ordena izrađena je od crvene rebraste moarirane svile, širine 36mm, sa pet zlatnih uspravnih pruga. Pruge sa strane široke su po 3mm, a tri srednje po 1mm, tako da je rastojanje između njih 1mm. Orden ratne zastave trećeg stepena nosi se na levoj strani grudi.

Nosioci odlikovanja

Neki od nosilaca Ordena ratne zastave:

• SFR Jugoslavija:

1. Mihailo Apostolski
2. Radomir Babić
3. Ante Banina
4. Mate Bilobrk
5. Božo Božović
6. Petar Brajović
7. Josip Broz Tito
8. Viktor Bubanj
9. Rade Bulat
10. Anton Vidmar
11. Dimitrije Vojvodić
12. Dimitrije Vrbica
13. Ratko Vujović
14. Savo Vukelić
15. Jovan Vukotić
16. Ljubo Vučković
17. Ivan Gošnjak
18. Petar Gračanin
19. Peko Dapčević
20. Nenad Drakulić
21. Đuro Dulić
22. Boško Đuričković
23. Milinko Đurović
24. Milan Žeželj
25. Milan Zorić
26. Pavle Jakšić
27. Mate Jerković
28. Đoko Jovanić
29. Radivoje Jovanović
30. Radoslav Jović
31. Veljko Kadijević
32. Petar Kleut
33. Veljko Kovačević
34. Vojo Kovačević
35. Pero Kosorić
36. Božidar Kraut
37. Božo Lazarević
38. Danilo Lekić
39. Đuro Lončarević
40. Gligorije Mandić
41. Ratko Martinović
42. Miloje Milojević
43. Milutin Morača
44. Kosta Nađ
45. Živojin Nikolić
46. Gojko Nikoliš
47. Stevan Opsenica
48. Dušan Pekić
49. Marko Peričin
50. Rudi Petovar
51. Dragoljub Petrović
52. Rado Pehaček
53. Bojan Polak
54. Vojin Popović
55. Koča Popović
56. Đurađ Predojević
57. Ivan Rukavina
58. Sreta Savić
59. Eduard Santini
60. Vasilije Smajević
61. Milija Stanišić
62. Franc Tavčar
63. Velimir Terzić
64. Sredoje Urošević
65. Rade Hamović
66. Ivan Hariš
67. Milan Šakić
68. Boško Šiljegović

• Sovjetski Savez:

1. Afanasi Beloborodov
2. Vasilij Davidenko
3. Aleksej Epišev

• SR Jugoslavija:

1. Vladimir Lazarević

Literatura

• Vojna enciklopedija tom VI. Beograd: Redakcija Vojne enciklopedije. 1973. ISBN. 
• Opća enciklopedija Jugoslavenskog leksikografskog zavoda tom VI. Beograd: Jugoslavenskog leksikografskog zavoda. 1980. ISBN. 
• Vojni leksikon. Beograd: Vojno izdavački zavod. 1981. ISBN. 
• Sjaj ordena — Odlikovanja Savezne Republike Jugoslavije. Beograd: Vojni informator. 2001. ISBN. 
• Katalog izložbe: Odlikovanja iz legata Istorijskog arhiva Beograda (PDF). Beograd: Istorijski arhiv Beograda. 1981. ISBN.