Ruski zaštitni korpus

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ruski zaštitni korpus
Russkiй ohrannый korpus
Russisches Schutzkorps
Postojanje12. septembar 1941 (1941-09-12) — 12. maj 1945. (1945-05-12); 3 godine i 8 meseci
Zemlja Treći rajh
Ogranak Vrhovna komanda Hera (1942—1944)
Komitet oslobođenja naroda Rusije (1944—1945)
TipKonjica
Pješadija
UlogaAntipartizanske operacije
Veličinakorpus
Dio Vermaht (1942—1944)
Ruska oslobodilačka armija (1944—1945)
Angažovanje
Komandanti
KomandantMihail Skorodumov
Boris Štejfon
Anatolij Rogožin

Ruski zaštitni korpus[a] (rus. Русский охранный корпус, njem. Russisches Schutzkorps) bio je korpus sačinjen od antikomunističkih bijelih ruskih emigranata, osnovan na području njemačke vojne uprave u Srbiji tokom Drugog svjetskog rata. Korpusom je tokom svog života zapovjedao general-potpukovnik Boris Štejfon, a jedinica je prvobitno za zadatak imala zaštitu fabrika i rudnika od kraja 1941. do početka 1944. godine. Korpus je uključen u sastav Vermahta 1. decembra 1942. godine i kasnije se sukobljavao sa jugoslovenskim partizanima i nakratko sa jugoslovenskim četnicima. Krajem 1944. godine, korpus se borio protiv Crvene armije tokom Beogradske operacije, zatim se povukao u Bosnu i Sloveniju sa Nijemcima, koji su se povlačili sa Balkana. Nakon Štejfonove smrti 30. aprila 1945. godine u Zagrebu, ruski pukovnik Anatolij Rogožin preuzeo je zapovjedništvo nad jedinicom i predvodio je snage dalje na sjever u južnu Austriju, gdje su se predali Britancima. Za razliku od ostalih ruskih jedinica koje su se borile na strani Trećeg rajha, Rogožin i njegovi saborci, koji nisu formalno tretirani kao sovjetski državljani, bili su oslobođeni prinudne repatrijacije u SSSR i na kraju su oslobođeni i dozvoljeno im je preseljenje na Zapad.

Pozadina i nastanak[uredi | uredi izvor]

Na Balkanu prije izbijanja Drugog svjetskog rata je bilo oko 15.000 bijelih ruskih emigranata, koji su na to područje izbjegli nakon Oktobarske revolucije 1917. godine.[2] General Petar Vrangel je relocirao 25.000 pripadnika Južne bijele armije u Jugoslaviju nakon pregovora sa jugoslovenskom vladom 1921. godine.[3] Sile Osovine otpočele su 6. aprila 1941. invaziju i okupaciju Kraljevine Jugoslavije. Skromno opremljena i slabo obučena, Jugoslovenska vojska je brzo poražena.[4] Zemlja je raskomadana, a Srbija je svedena na granice od prije 1912. godine i stavljena je pod njemačku vojnu upravu.[5] Armijski general Milan Nedić, predratni političar za koga se znalo da ima proosovinske stavove, Nijemci su izabrali za predsjednika kolaboracionističke Vlade narodnog spasa na Području Vojnog zapovjednika u Srbiji.[6] Tokom ustanka u Srbiji na ljeto 1941. godine, jugoslovenski partizani su ubili oko 300 bijelih ruskih emigranata i ranili mnogo više, ponekad u djelima osvete. Kao odgovor na to, mjesni Rusi su počeli da se organizuju u jedinice samoodbrane.[7] U to vrijeme, procjenjeno je da je oko 10.000 Rusa živjelo na prostoru Jugoslavije, od čega je većina živjela u okupiranoj Srbiji.[8]

Karta Područja njemačkog Vojnog zapovjednika u Srbiji (1941—1944)

Ruski zaštitni korpus je osnovan u Beogradu pod zapovjedništvom generala Mihaila Skorodumova 12. septembra 1941.[7] i na početku je bio poznat kao „Odvojeni ruski korpus” (njem. Das Abgesonderte Russische Korps, rus. Отдельный русский корпус). Uspostavljen je po naređenju Vojnog zapovjednika u Srbiji generala avijacije Hajnriha Dankelmana, uz pristanak Nedićevog režima.[9] Ključna njemačka ličnost uključena u organizovanju korpusa bio Dankelmanov šef osoblja, pukovnik Erih Keviš. Regrutovanje i odabir dobrovoljaca vršio je general-major Vladimir Krejter, bijeli ruski emigrant u Njemačkoj koji je bio šef Ruskog obavještajnog ureda u Srbiji.[8] Prvobitna glavnina koju je regrutovao činili su bijeli ruski emigranti i bivši oficir Ruske imperatorske armije, koju je porazila Crvena armija u građanskom ratu dvadeset godina ranije.[10] Oni su živjeli u okupiranoj Srbiji i stali su na stranu Nijemaca zbog njihovog protivljenja komunizmu,[11] a i zbog toga što su vjerovali da je jedina nada za nekomunističku Rusiju bila njemačka pobjeda u Drugom svjetskom ratu.[5] Skorodumov koncept korpusa bio je takav, da nakon što korpus ispuni svoju obavezu u Srbiji, zemlji koja ih je primila, otići će u Rusiju da nastave borbu.[11] Jedinica je preimenovana u Ruski zaštitni korpus 2. oktobra 1941. godine.[12]

Skorodumov je bio star, bolestan, a i nije bio dobro poznat među običnim službenicima bijele ruske emigracije.[8] Dva dana nakon obrazovanja Korpusa, Gestapo ga je uhapsio,[13] a komanda je prešla na general-potpukovnika Borisa Štejfona,[14] za koga se smatralo da imao prijateljske odnose sa Nedićem.[5] Nijemci su predvidjeli da će nove snage biti jačine od 3.000 ljudi i da će biti organizovane u tri puka, sa zaduženjem zaštite fabrika, drugih industrijskih postrojenja i rudnika koji proizvode materijale važne za ostvarenje njemačkih ratnih ciljeva.[15] Korpus se u početku sastojao od samo jednog puka, organizovanog u četiri bataljona. General-major Egorov zapovjedao je 1. bataljonom, pukovnik Šatilov je zapovjedao 2, pukovnik Endrževskij 3. i pukovnik Nestrenko 4. bataljonom. Drugi puk je osnovan 18. oktobra[16] i njime je zapovjedao pukovnik Žukov.[17] U početku, korpus je bio nezavisna snaga koja je izvještavala njemačkog opunomoćenog poslanika za privredna pitanja, obergrupenfirera NSLK Franca Nojhauzena.[18]

Operacije[uredi | uredi izvor]

Uopšteno[uredi | uredi izvor]

Iako je krajnji cilj korpusa bio pomoć u nanošenju poraza komunističkim snagama u SSSR, on se gotovo isključivo koristio za borbu protiv partizana na području okupirane Jugoslavije, u početku u defanzivnoj ulozi. Na vrhuncu svoje snage, bio je sačinjen od jednog konjičkog puka i četiri pješadijska puka.[19] Između jeseni 1941. i proljeća 1944. godine, korpus je prvenstveno bio odgovoran za zaštitu fabrika oružja, rudnika, puteva i pruga širom okupirane Srbije u skladu sa prioritetima koje je utvrdila Vrhovna komanda Vermahta.[10] Korpus nikada nije djelovao kao jedinstvena snaga, jer je puk bio njegova najveća operativna jedinica. Pukovi su kasnije dodjeljivani kao pomoćne jedinice njemačkim ili bugarskim okupacionim snagama.[20] Tokom svog postojanja, korpus je dobijao pojačanje u vidu mlađih emigranata i bivših sovjetskih ratnih zarobljenika.[19] Ruski emigranti koji su živjeli u Kraljevini Bugarskoj, Nezavisnoj Državi Hrvatskoj i Kraljevini Mađarskoj, došli su u Beograd kako bi se pridružili korpusu.[21] Koristili su oružje Jugoslovenske vojske koje je zarobila njemačka vojska,[10] a komandni jezik bio je ruski.[8] Tokom svog postojanja, korpus je održavao dobre odnose sa Nedićevim režimom.[5]

Dok su čuvali objekte, pripadnici korpusa bili su u velikoj mjeri raspoređeni u bunkerima od cigle, štiteći željeznicu u dolini rijeke Ibar, rudnike Trepču, Bor i Majdanpek, kao i granice okupirane teritorije duž Dunava i Drine. Često su bili raspoređeni pored raznih srpskih kolaboracionističkih snaga, kao što su Srpska državna straža (SDS) i Srpski dobrovoljački korpus (SDK),[20] sa kojima su imali najbližu saradnju. Korpus je takođe blisko sarađivao i ustašama, kada je djelovao u susjednoj NDH.[5] Pripadnici korpusa su pljačkali seljake na područjima na kojima su djelovali.[22]

Rane akcije[uredi | uredi izvor]

Mapa ranog rasporeda Ruskog zaštitnog korpusa na Području Vojnog zapovjednika u Srbiji

Korpus je prvobitno imao zadat čuvanja rudnik u Krupnju na zapadu okupirane teritorije, a kasnije Bora na istoku i Trepče na jugu.[20] Prvi puk je prvobitno bio raspoređen u Loznici, Ljuboviji i drugim varošicama duž rijeke Drine, koja je činila zapadnu granicu okupirane teritorije.[23] Drugi puk je prvo djelovao u varošicama kao što su Negotin, Bor i Majdanpek u blizini istočne granice sa Kraljevinom Rumunijom.[24] U isto vrijeme, dva puka su bila operativno podređena njemačkoj 704. pješadijskoj diviziji.[25] U novembru 1941, korpus je počeo aktivno sarađivati sa Jugoslovenskom vojskom u otadžbini protiv partizana.[5] Dana 8. decembra 1941, korpus je uspio odbiti napad partizana na rudnik Stolice kod Krupnja.[26] Krajem 1941. godine, korpus je imao 1.500 pripadnika.[20]

Treći puk je uspostavljen u Banjici kod Beograda 8. januara 1942. godine i stavljen je pod zapovjedništvo pukovnika Šapilova,[27] a razmješten je u Kosovsku Mitrovicu u blizini rudnika Trepča na jugu okupirane teritorije[28] i operativno je bio podređen bugarskoj 1. okupacionom korpusu.[25] Četvrti korpus je uspostavljen 29. aprila i stavljen je pod zapovjedništvo generala Čerepova,[29] a raspoređen je na zapad okupirane teritorije u blizini Kraljeva.[30] U maju, korpus je podijeljen na dvije brigade. Prva brigada je stavljena pod zapovjedništvo general-majora Dracenka, a njegov štab je uspostavljen u varošici Aranđelovac 22. maja.[31] U maju je takođe Keviš podnio izvještaj u kojem se navodi da ukoliko mu se dozvoli regrutacije iz svih dijelova Evrope pod njemačkom kontrolom, mogao bi da podigne brojnost na oko 25.000 ljudi. On je takođe pozvao više vlasti da reorganizuju korpus i integrišu ga sa Vermahtom. Nakon značajne rasprave, Vrhovna komanda Vermahta je 29. oktobra naredila reorganizaciju, preimenovanje u Ruski zaštitni korpus i njegovo potpuno podređivanje njemačkom Vojnom zapovjedniku u Srbiji.[8]

Dana 30. novembra, 4. puk je raspušten, 1. bataljon je dodjeljen 1. puku, a ostatak ljudstva je dodjeljen 2. puku.[30] Korpus je 1. decembra 1942. ušao u sastav Vermahta i svi njegovi pripadnici su se morali zakleti na vjernost njemačkom fireru Adolfu Hitleru.[5] Korpus je tokom 1942. povećao brojnost pripadnika, nakon priliva dobrovoljaca iz Bugarske, Hrvatske, Rumunije i Grčke. Do kraja 1942, korpus je imao oko 7.500 pripadnika i svi su bili Rusi.[32] Tokom reorganizacije, napravljen je pokušaj da se korpus dalje proširi regrutovanjem sovjetskih ratnih zarobljenika, ali je prvi pokušaj sa 300 zarobljenika propao i nije se više ponovio.[33] Dana 9. decembra 1942. godine, 1. puk je otpočeo transformaciju dolaskom Kubanskih kozaka predvođenih general-majorom Naumenkom.[23] Do januara 1943, sastojao se isključivo od kozaka.[34] Dana 17. marta 1943, general-major Gontarev zamijenio je Šapilova kao zapovjednik 3. puka.[25] Prvi puk je učestvovao u borbama kod Loznice i učestvovao je u velikoj operaciji u Zapolju, južno od Kruplja, preko granice sa NDH od 11. do 15. maja, gdje je učestvovao u teškim borbama sa partizanima.[34] Od 1. do 8. maja, puk je ponovo bio stacioniran u Loznici i Ljuboviji, gdje je učestvovao u odbrani Drinskog mosta kod Zvornika od partizana. Tokom tog perioda je dozvolio prolazak za 379 ranjenih hrvatskih vojnika i civila, 1000 zdravih vojnika i mnogo izbjeglica, zbrinjavanje 2 ubijenih i 17 ranjenih. Korpus se sukobio sa partizanima u okolini sela Nedeljice 19. jula.[35] U međuvremenu, 2. puk se sukobio sa partizanima u blizini Negotina.[36] Četvrti puk je ponovo uspostavljen 15. decembra, sa bazama u Jagodini, Paraćinu i Ćurpiji u središtu okupirane teritorije.[37]

Povlačenje, poraz i raspuštanje[uredi | uredi izvor]

Karta sa lokacijama na kojima Ruski zaštitni korpus borio 1944—1945.

Od proljeća 1944. korpus se sve više fokusirao na borbu protiv partizana koji su prodirali u Srbiju iz Bosne i Sandžaka, a do prvih sukoba sa četničkim grupama dolazi tek 1944. godine.[38] U borbi sa partizanima u Klenaku 5. januara 1944. poginula su tri kozaka 1. puka.[39] U Obrenovcu je 18. januara obrazovan 5. puk.[40] Treći puk je 31. marta nadjačao 2400 partizana koji su napredovali ka Jošaničkoj Banji.[41] Prvi puk je 28. aprila pripremio odbranu duž Drine u rejonu Zvornika, Bajine Bašte i Loznice, očekujući pokušaj prelaska 16. i 17. partizanske divizije.[39] Štab 4. puka je 30. aprila premješten u Aleksinac.[37] Od 1. do 2. maja, 5. puk se sukobio sa partizanima u Mravnici, pri čemu je imao 11 poginulih i 25 ranjenih.[40] Tog ljeta korpus je posredova u sporazumu između grupe četnika i Nijemaca u kome su dvije strane dogovorile zajedničku borbu protiv partizana u Srbiji.[38] Peti puk je 18. jula vodio borbe u Jošaničkoj Banji i tu je prebacio svoj štab iz Obrenovca, a štabovi bataljona su obrazovani u Zvečanu, Jošnjaničkoj Banji, Ušću i Vučitrnu. Elementi 3. i 5. puka su se borili sa partizanima od 4. do 5. avgusta kod sela Rudnik. Partizani su 24. avgusta napali položaje 5. puka u Leposaviću.[40]

U septembru je Korpus dostigao svoj vrhunac od 11.197 pripadnika.[38] Tog mjeseca je došlo do nekoliko okršaja između 1. puka i partizana u zvorničkom i valjevskom kraju.[39] Drugi puk se 7/8. septembra sukobio sa partizanima na Ibru, pokušavajući da im onemogući prelazak.[42] Elementi 3. puka prešli su u Požegu 9. septembra, a 11. septembra u Čačak.[41] Prvi puk se sukobio sa grupom partizana južno od Loznice 20. septembra. Borbe su nastavljene svakodnevno tokom septembra, a 1. puk je imao do 53 žrtve dnevno.[39] Kombinovane snage sovjetske Crvene armije i Bugarske narodne armije počele su sa prodiranjem na okupiranu teritoriju 22. septembra iz pravca istoka, i pridružile su se partizanskim snagama u Beogradskoj operaciji, s ciljem zauzimanja srpske prijestonice.[43] Štab 2. puka u Požarevcu je evakuisan 8. oktobra, pošto su se sovjetska oklopna vozila približila gradu. Kako su dijelovi puka krenuli ka Beogradu i Grockoj, došli su u kontakt sa sovjetskim trupama i oklopnim snagama u okolini Ripnja, južno od Beograda, pri čemu su pretrpjeli velike gubitke.[42] Ruski zaštitni korpus je 10. oktobra preimenovan u „Ruski korpus u Srbiji”.[14] Štab 4. puka premješten je u Čačak 15. oktobra.[37]

Karta NDH koja prikazuje povlačenje Ruskog zaštitnog korpusa 1944—1945.

Elementi 2. puka stigli su u Šabac 22. oktobra, zatim su 23. oktobra prešli u Hrvatsku Mitrovicu u NDH, dva dana kasnije u Vukovar, 26. oktobra u Osijek i dva dana kasnije u Vinkovce i Stare Jankovce. Dalje dijelovi puka su krenuli u Zemun 13. oktobra, Rumu 14. oktobra, Vinkovce 16. oktobra i Stare Jankovce 24. oktobra.[42] Četvrti puk se sukobio sa napredujućim sovjetskim trupama i partizanima od 19. do 22. oktobra braneći položaje na putu Čačak—Kraljevo.[37] Prvi puk je napustio Šabac i Klenak 23. oktobra i prešao u Laćarak, a zatim u Tovarnik 24. oktobra, gdje im je naređeno da se stacioniraju.[39] Četvrti puk je vodio borbe u čačanskom kraju od 27. oktobra do 2. novembra.[37] Suočio se sa Crvenom armijom i četničkim 2. ravnogorskim korpusom[44] prije nego što je savladan i prisiljen da napusti grad.[37] Četnici su zarobili 339 pripadnika Korpusa i predali ih Sovjetima.[44] Prvi puk je 12. novembra krenuo putem željeznice kroz Vinkovce u Brčko, sa elementima raspoređenim na sjever preko Save u Gunji. Pregrupisao se 8. decembra sjeverno od Save, a od 11. do 13. decembra se sukobio sa partizanima u selu Vrbanja i njegovoj okolini, pri čemu su poginula 43 partizana.[39] Četvrti puk je stigao u Sarajevo od 13. do 18. decembra. Elementi su se potom 18. decembra prebacili u obližnji Kiseljak, sukobljavajući se sa partizanima na području Kiseljak—Busovača od 26. do 27. decembra.[37] Za to vrijeme, 1. puk i bataljon 2. puka čuvali su mostobran sjeverno od Brčkog, kako bi omogućili njemačkim snagama da se povuku kroz grad.[45]

U januaru 1945, elementi Korpusa su učestvovali u njemačkom zauzimanju Travnika, u okviru operacije Lavina.[46] Zatim se povlače u Sloveniju.[5] Štejfon je preminuo prilikom prolaska kroz Zagreb 30. aprila, u hotelu Esplanade.[47] Pukovnik Anatolij Rogožin je preuzeo dužnost komandanta.[48] Rogožin se 12. maja predao Britancima kod Klagenfurta.[49] U trenutku predaje, Korpus je prema Pušadija-Ribkin imao 4500 pripadnika,[50] dok je prema Granitovu ima 3500 pripadnika.[51] Timofejev piše da je korpus do kraja rata činilo 5584 pripadnika. Između 1941. i 1945. iz stroja je izbačeno 6709 pripadnika Korpusa.[52] Ukupno, 17.090 pripadnika je služilo u redovima Korpusa tokom rata.[10] Prema Rogožinu, nekoliko stotina muškaraca i njihovih porodica, koji su pobjegli iz logora u Lincu i koji su primorani na repatrijaciju u Sovjetski Savez, pridružili su se Ruskom korpusu od sredine juna 1945. kako bi izbjegli deportaciju u Sovjetski Savez.[53] Rogožinovi ljudi su bili pošteđeni te sudbine, jer nisu smatrani sovjetskim građanima.[50]

Nakon što su ispitali istoriju Korpusa, Britanci su u oktobru odlučili da ga demobilišu. Pripadnici su potom poslati u logor Kelerberg, sjeverozapadno od Filaha u Austriji; Rogožin je 1. novembra 1945. izdao naređenje kojim su njegovi podređeni obaviješteni o demobilizaciji.[54] Bivšim pripadnicima Korpusa je kasnije dozvoljeno da se presele na Zapad, uglavnom u Sjedinjene Države i Argentinu.[19][50]

Organizacija korpusa[uredi | uredi izvor]

Na vrhuncu snage, Ruski korpus se sastojao od:[19]

  • 1. kozačkog puka General Zborovski;
  • Pješadijski pukovi II, III, IV i V.

Maja 1942. godine, korpus je bio podijeljen u dvije brigade.[31] Četvrti puk je raspušten 30. novembra 1942,[30] a ponovo uspostavljen 15. decembra 1943. godine.[37] Peti puk je uspostavljen 18. januara 1944. godine.[40]

Zapovjednici[uredi | uredi izvor]

Ruski zaštitni korpus imao je tri zapovjednika tokom svog postojanja:[55]

Br. Zapovjednik Preuzeo dužnost Napustio dužnost Vreme na dužnosti
1
Mihail Skorodumov
Skorodumov, Mihailgeneral
Mihail Skorodumov
(1892—1963)		12. septembar 1941.14. septembar 1941.2 dana
2
Boris Štejfon
Stejfon, Borisgeneral-potpukovnik
Boris Štejfon
(1881—1945)		15. septembar 1941.30. april 1945. †3 godine, 227 dana
3
Anatolij Rogožin
Rogožin, Anatolijpukovnik
Anatolij Rogožin
(1893—1972)		30. april 1945.12. maj 194512 dana

Uniforme[uredi | uredi izvor]

Pripadnici Ruskog zaštitnog korpusa nosili su uniforme Ruske imperatorske armije od 12. septembra 1941. do 30. novembra 1942, kao i čehoslovački šljem. Uniformu su ponekad nosili sa kopčama Jugoslovenske vojske, pored posebne oznake čina na okovratniku. Vermahtove uniforme i oznake usvojene su 1. decembra 1942,[19] ali stare uniforme su korištene još neko vrijeme.[56]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Jedinica je tokom svog postojanja bila poznata pod različitim imenima: od 12. septembra 1941. kao Odvojeni ruski korpus (rus. Отдельный русский корпус), od 2. oktobra 1941 kao Ruski zaštitni korpus (rus. Русский охранный корпус), od 18. novembra 1941. kao Ruska zaštitna grupa (rus. Русская охранная группа), od 30. novembra 1942. kao Ruski zaštitni korus (u sastavu Vermahta), od 10. oktobra 1944. kao Ruski korpus u Srbiji (rus. Русский корпус в Сербии), od 31. decembra 1944. kao Ruski korpus (rus. Русский корпус).[1]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Makarova, V.G.; Repnikova, A.V.; Hristoforova, V.S., ur. (2010). Tюremnaя odisseя Vasiliя Šulьgina: Materialы sledstvennogo dela i dela zaklюčennogo (na jeziku: ruski). Moskva: Russkiй putь / Knižnica. str. 446. ISBN 978-5-903081-05-9. Arhivirano iz originala 20. 01. 2019. g. Pristupljeno 19. 1. 2019. 
  2. ^ McAteer 2009, str. 264.
  3. ^ Robinson 2003, str. 45-46.
  4. ^ Cohen 1996, str. 28.
  5. ^ a b v g d đ e ž Cohen 1996, str. 50.
  6. ^ Singleton 1985, str. 182.
  7. ^ a b Timofejev 2007, str. 45.
  8. ^ a b v g d Tomasevich 2002, str. 192.
  9. ^ Tomasevich 2002, str. 191.
  10. ^ a b v g Cohen 1996, str. 49.
  11. ^ a b Tomasevich 2002, str. 191–192.
  12. ^ Thomas & Mikulan 1995, str. 21–22; Tomasevich 2002, str. 191.
  13. ^ Batšev 2005, str. 386.
  14. ^ a b Thomas & Mikulan 1995, str. 21–22.
  15. ^ Abbott 1983, str. 22; Tomasevich 2002, str. 192.
  16. ^ Vertepov 1963, str. 38–39.
  17. ^ Vertepov 1963, str. 40.
  18. ^ Timofejev 2007, str. 47.
  19. ^ a b v g d Thomas & Mikulan 1995, str. 22.
  20. ^ a b v g Timofejev 2010, str. 47.
  21. ^ Mordwinkin 2003, str. 69.
  22. ^ Tomasevich 2002, str. 185.
  23. ^ a b Vertepov 1963, str. 79–81.
  24. ^ Vertepov 1963, str. 81.
  25. ^ a b v Vertepov 1963, str. 120–121.
  26. ^ Vertepov 1963, str. 73–75.
  27. ^ Vertepov 1963, str. 76.
  28. ^ Vertepov 1963, str. 82.
  29. ^ Vertepov 1963, str. 77.
  30. ^ a b v Vertepov 1963, str. 83.
  31. ^ a b Vertepov 1963, str. 77–78.
  32. ^ Tomasevich 2002, str. 192; Timofejev 2010, str. 47.
  33. ^ Tomasevich 2002, str. 193.
  34. ^ a b Vertepov 1963, str. 116.
  35. ^ Vertepov 1963, str. 117.
  36. ^ Vertepov 1963, str. 119.
  37. ^ a b v g d đ e ž Vertepov 1963, str. 157–160.
  38. ^ a b v Cohen 1996, str. 49–50.
  39. ^ a b v g d đ Vertepov 1963, str. 144–151.
  40. ^ a b v g Vertepov 1963, str. 160–163.
  41. ^ a b Vertepov 1963, str. 155–157.
  42. ^ a b v Vertepov 1963, str. 151–155.
  43. ^ Tomasevich 1975, str. 417–418.
  44. ^ a b Tomasevich 1975, str. 394.
  45. ^ Vertepov 1963, str. 25–26.
  46. ^ Vertepov 1963, str. 24.
  47. ^ Vertepov 1963, str. 27, 348–349.
  48. ^ Mordwinkin 2003, str. 87.
  49. ^ Vertepov 1963, str. 28, 366, 369.
  50. ^ a b v Puškadija-Ribkin 2006, str. 253.
  51. ^ Vertepov 1963, str. 28.
  52. ^ Timofejev 2010, str. 48.
  53. ^ Vertepov 1963, str. 391–392.
  54. ^ Vertepov 1963, str. 399–400.
  55. ^ Timofejev 2007, str. 45; Thomas & Mikulan 1995, str. 21–22; Vertepov 1963, str. 27, 348–349.
  56. ^ Abbott 1983, str. 35.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Руски_заштитни_корпус&oldid=26996283”