Pređi na sadržaj

Jašunja

Koordinate: 43° 04′ 01″ S; 22° 01′ 05″ I / 43.066833° S; 22.018166° I / 43.066833; 22.018166
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Jašunja
Selo Jašunja
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugJablanički
GradLeskovac
Stanovništvo
 — 2022.Pad 300
Geografske karakteristike
Koordinate43° 04′ 01″ S; 22° 01′ 05″ I / 43.066833° S; 22.018166° I / 43.066833; 22.018166
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina315 m
Jašunja na karti Srbije
Jašunja
Jašunja
Jašunja na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj016
Registarska oznakaLE

Jašunja je naseljeno mesto grada Leskovca u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2022. ima 300 stanovnika (prema popisu iz 2011. bilo je 400 stanovnika).[1]

U blizini sela se nalaze tzv. Jašunjski manastiri, koji su pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenici kulture od velikog značaja[2].

Tokom septembra 2010. godine u selu je izbio požar koji je zahvatio 500 hektara niskog rastinja, šuma i pčelinjake.[3]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Podaci o naseljavanju nisu najjasniji, zbog čega se dolazi do polemike da su stanovnici ovog područja autohtoni.

Tokom srednjeg veka, selo Jašunja je bilo esencijalno geopolitičko jezgro privrednih delatnosti u nemanjićkoj Srbiji. Tada su na obroncima Babičke gore podizani manastiri od izuzetnog značaja za duhovnu i obrazovnu svest lokalnog stanovništva. Usled pojavljivanja kuge, veliki broj krupnih i sitnih zemljoposednika napustio je svoja ognjišta i naselio se nešto južnije, na mestu na kome se selo nalazi i danas.

Dolazak velike vizantijske porodice Kantakuzin na obroncima starih i već srušenih svetinja doprineo je preporodu i reorganizaciji tadašnjeg manastirskog kompleksa koji je zadržao svoju lepotu i impozantnu strukturu sve do 21. veka.

Zbog nadolaska raznih učitelja, sveštenika i pisara došlo je do jačanja obrazovne svesti u društvu. Tako je 1868. godine selo dobilo osnovnu školu. Ova ustanova je skoro slavila 150 godina od svog osnivanja i jedna je od najstarijih osnovnih škola na jugoistoku Srbije.

Tokom 20. veka žitelji Jašunje su bili uključeni u velikim međunarodnim konfliktima. U duhu revolucija tokom Drugog svetskog rata, stanovnici ovog podneblja se uključuju u Narodno-oslobodilačkoj borbi protiv nacizma. Tada se stvara čuveni Babički odred koji je priredio izuzetan otpor lokalnim četničkim jedinicma Koste Pećanca i manjim nacističkim formacijama u Jablaničkom okrugu. Spomenici koji su svedočili o junaštvu boraca su uništeni, kao i sama koliba u kojoj je odred nastao.

Posle velikih ratova i nedaća došlo je novo vreme prosperiteta u kome je selo ponovo postalo centar moravskog podneblja u Leskovačkoj opštini. U takvoj situaciji renovirana je škola, stvorena je Zemljoradnička zadruga, kao i sam fudbalski klub.

Poljoprivreda[uredi | uredi izvor]

Poljoprivreda je vodeća privredna grana po obimu proizvodnje kao i po zaposlenosti lokalnog stanovništva. Što se tiče zemljoradnje, najviše se gaje voćni proizvodi, a u nešto manjim količinama prisutna je i kultura uzgajanja povrća i žitarica.

Stočarstvo je značajna grana proizvodnje u poljoprivredi u Jašunji i svim okolnim selima u Pomoravlju. Ova grana poljoprivrede je izuzetno povoljna, jer njeni proizvodi (meso, mast, mleko, jaja) spadaju u glavne prehrambene proizvode stanovništva. Seljaci sitnih poljoprivrednih gazdinstava u ovom selu čuvaju razne vrste stoke i živine.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Jašunja živi 431 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,9 godina (44,0 kod muškaraca i 47,6 kod žena). U naselju ima 149 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,45.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Demografija[4]
Godina Stanovnika
1948. 839
1953. 886
1961. 820
1971. 773
1981. 697
1991. 613 612
2002. 514 525
2011. 400
2022. 300
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[5]
Srbi
  
 508 98,83%
Romi
  
 2 0,38%
nepoznato
  
 0 0,0%


Stanovništvo prema polu i starosti[6]
m
ž
? 1
  
  
 1
80+ 4
  
  
 10
75—79 8
  
  
 20
70—74 22
  
  
 30
65—69 24
  
  
 21
60—64 19
  
  
 24
55—59 13
  
  
 13
50—54 16
  
  
 13
45—49 21
  
  
 16
40—44 13
  
  
 16
35—39 25
  
  
 16
30—34 6
  
  
 15
25—29 14
  
  
 12
20—24 18
  
  
 13
15—19 13
  
  
 10
10—14 15
  
  
 14
5—9 12
  
  
 10
0—4 6
  
  
 10
Prosek : 44,0 47,6
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 145 164 163 172 173 165 149
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 24 39 16 19 26 19 4 2 0 0 3,45
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 217 48 150 14 5 0
Ženski 230 26 154 45 5 0
UKUPNO 447 74 304 59 10 0
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 139 83 0 0 30
Ženski 97 72 0 0 16
UKUPNO 236 155 0 0 46
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 0 4 5 0 4
Ženski 0 1 2 0 0
UKUPNO 0 5 7 0 4
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 0 0 2 3 3
Ženski 0 0 0 2 3
UKUPNO 0 0 2 5 6
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 1 0 0 4
Ženski 0 0 0 1
UKUPNO 1 0 0 5

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Zemljoradnička zadruga
    Zemljoradnička zadruga
  • Osnovna škola
    Osnovna škola
  • Osnovna škola
    Osnovna škola
  • Osnovna škola
    Osnovna škola
  • Osnovna škola
    Osnovna škola
  • Ambulanta
    Ambulanta
  • Sportski teren
    Sportski teren

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Popis u Srbiji prema polu i starosti po naseljima” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 1. 2024. 
  2. ^ Grupa autora (2007). Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (II izmenjeno i dopunjeno izd.). Beograd: SANU. ISBN 978-86-80879-60-4. 
  3. ^ RTS: Ugašen požar u okolini Leskovca (17. septembar 2010., Pristupljeno 4. 5. 2013.
  4. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  5. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  6. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Јашуња&oldid=27380599”