Kovin

Ukoliko ste tražili tvrđavu kod Prijepolja, pogledajte članak Kovin (tvrđava).

Za drugu upotrebu, pogledajte članak Srpski Kovin.

Kovin
Grb
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobanatski
Opština	Kovin
Stanovništvo
— 2011.	13.515
— gustina	159/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 44′ 33″ S; 20° 58′ 38″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	67 m
Površina	84,9 km2
Kovin Kovin na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	26220
Pozivni broj	013
Registarska oznaka	KO

Kovin je gradsko naselje i sedište istoimene opštine u Južnobanatskom okrugu, u AP Vojvodina. Prema popisu iz 2011. godine živelo je 13.515 stanovnika. Nalazi se 3 kilometra udaljen od Dunava, a rukavac Dunava, Dunavac, dolazi do ivica grada i na njemu je pristanište. Nadmorska visina lesne terase na kojoj je Kovin sagrađen je 79 metara. Nalazi se na 13 kilometara udaljenosti od Smedereva, 34 kilometara od Pančeva i 50 kilometara od Beograda. Posle Pančeva je najznačajniji grad u banatskom Podunavlju.

Nazivi

Kovin je poznat po još nekim nazivima na drugim jezicima: rum. Cuvin, mađ. Kevevára, nem. Kubin.

Istorija

Istorija Kovina govori da se prvi zemljoradnici i stočari naseljavaju u Banat u mlađem kamenom dobu – neolitu. Nalazišta neolita su pronađena kod Kovina, Gaja i Dubovca, a ostaci bronzanog doba otkriveni su kod Kovina, Gaja, Dubovca i Mramorka.

Ovo područje bilo je i na udaru keltskih plemena koja su se naseljavala u Podunavlju i donosila latensku kulturu. Deo keltskih plemena Skordisci, stalno se naseljavaju u Podunavlju, a iz latenskog doba u opštini Kovin otkrivena su nalazišta kod Pločice, Kovina i Dubovca. Iz rimskog doba tragovi rimskih utvrđenja otkriveni su između Dunavca i Ponjavice, a na teritoriji Kovina predmeti iz rimskog doba. Utvrđenje, koje se danas zove Stari Grad, je postojalo još u rimsko doba jer su tu pronađeni novčići sa raznim likovima uključujući i Julija Cezara. Opeka od koje je sazidano utvrđenje je nosila žig VII Klaudijeve legije, a pretpostavlja se da se utvrđenje zvalo Kontra Margum (lat. Contra Margum) jer je bilo smešteno nasuprot ušća Velike Morave u Dunav, gde je bilo utvrđenje pod nazivom Margum (lat. Margum). Postoje pisani tragovi da je utvrđenje služilo i carevima Flavijusu i Konstantinu. Takođe postoje i pisani tragovi da je utvrđenje tokom vremena imalo naziv Castra Augusto Flaviciusa i Constantin.

Pod današnjim imenom se prvi put pominje u 12. veku i kasnije, promenom gospodara se menjao i naziv grada. Mađari su ga zvali Keve, Kevin, Kev, a u 19. veku Temeš-Kubin, dok je 1910. dobio zvaničan naziv Kevevara; Nemci su ga zvali Kubin, a Srbi uvek — Kovin.

Na mestu prelaza preko Dunava je nastalo zemljano pa kameno utvrđenje, a u njegovoj blizini se formirala i varoš. Tako je funkcionisao grad sa utvrđenjem u doba ugarskih i turskih vladara. Kovin je 1518. godine dobio status slobodnog grada.

Početkom 18. veka je kao posledica mirovnog sporazuma između Austrije i Turske srušena kovinska tvrđava (vidi: Ostaci tvrđave u Kovinu) a stradala je i varoš. Posle toga gubi na značaju mada je ovde bilo sedište granične kompanije, a početkom 19. veka postaje i sresko središte.

Železnica je došla 1894. godine kada je sagrađena pruga Vršac–Alibunar–Kovin. Pruga se završavala kod Dunava i roba se pretovarala na skele i prevozila preko. Zgrada železničke stanice još uvek postoji ali pruga već dugo vremena nije u upotrebi.

Izmislivši vest da su Srbi otvorili vatru na austrougarsku vojsku kod Kovina, austrougarski ministar inostranih dela, grof Berhtold, uzeo je to kao povod za rat i objavio ga je 28. jula 1914.

Drumski most preko Dunava je sagrađen 1976. godine i od tada Kovin postaje tranzitno mesto i saobraćajna raskrsnica a Kovin sve više oseća gravitacione uticaje Smedereva, koje je bliže od Pančeva.

O istoriji Kovina postoji knjiga „Kovinski letopis” čiji je autor Lucijan Bogdanov.

Srednjovekovni Kovin

Srednjovekovni grad Kovin podignut je na levoj obali Dunava, na nasutom veštačkom uzvišenju koje dominira širim prostorom. Kovin je tada imao veliki značaj za odbranu južne granice ugarske države. Tvrđava postoji sve do njegovog rušenja odredbom Beogradskog mira 1739. godine. Izgled osnove utvrđenja, odnosno njegove najmlađe faze, sačuvan je na Marsiljijevom crtežu iz XVIII veka. Činila su ga dva dela odvojena odbrambenim jarkom. Južni deo, koji je skoro uništen, imao je osnovu nepravilnog trougaonog oblika, a severni deo utvrđenja je pravougaoni prostor dimenzija 130x150 m.

Ostaci tvrđave su od 1995. godine upisani kao spomenik kulture od velikog značaja u Republici Srbiji.

Nakon odlaska Turaka

Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da Kovin pripada Pančevačkom okrugu. Naselje je vojnog statusa, tu je carinarnica a stanovništvo pretežno srpsko.

Rumunska pravoslavna crkva

Geografija

Kovin je smešten na rtu diluvijalne terase koje duboko zadire prema koritu Dunava, iznad aluvijalne terase koja se prostire od Ivanova do Dubovca i prema podeli koju je sačinio Branislav Bukurov predstavlja Banatsko naselje ivičnog tipa.

Kovin je grad četvrtog ranga i predstavlja lokalni gravitacioni centar u pančevačkom mezopodručju.

Stanovništvo

Velike promene u broju i etničkoj strukturi stanovništva južnog Banata nastaju tokom 18. veka. Kolonizacija Nemaca je počela posle Požarevačkog mira, masovnije naseljavanje Srba izvršeno je 1739. godine nakon Beogradskog mira. Intenzivnije naseljavanje Mađara počelo je posle 1779. godine, a plansko naseljavanje Rumuna bilo je u drugoj polovini 18. veka. Krajem 18. i početkom 19. veka naseljavaju se Česi, Slovaci, Poljaci i drugi narodi. Godine 1919. na početku života Kraljevine SHS varoš Kovin je imao 6.720, a selo Bavanište 6.173 žitelja. Više od 4000 stanovnika imali su Mramorak, Deliblato i Skorenovac, a u Ostrovu koje sada pripada opštini Požarevac, u to vreme živelo je samo 1.208 stanovnika.

Prema popisu iz 1900. godine Kovin je imao 7.345 stanovnika i tokom čitavog 20. veka broj je rastao uz dva prekida zbog ratova.

Struktura

U naselju Kovin živi 11.362 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,1 godina (38,8 kod muškaraca i 41,5 kod žena). U naselju ima 4.663 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,89.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Demografija Godina Stanovnika 1948. 8.309 1953. 9.766 1961. 11.986 1971. 12.408 1981. 13.779 1991. 13.669 13.408 2002. 14.250 14.872 2011. 13.515

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍
Srbi			11.513	80,79%
Mađari			786	5,51%
Rumuni			418	2,93%
Romi			286	2,00%
Jugosloveni			180	1,26%
Crnogorci			132	0,92%
Makedonci			72	0,50%
Hrvati			66	0,46%
Slovaci			33	0,23%
Bugari			28	0,19%
Slovenci			27	0,18%
Nemci			22	0,15%
Muslimani			14	0,09%
Česi			13	0,09%
Vlasi			13	0,09%
Rusi			5	0,03%
Ukrajinci			4	0,02%
Rusini			2	0,01%
Bunjevci			2	0,01%
Bošnjaci			2	0,01%
Albanci			2	0,01%
nepoznato			185	1,29%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	38			30
80+	84			150
75—79	135			248
70—74	261			346
65—69	335			422
60—64	326			427
55—59	348			388
50—54	598			579
45—49	638			645
40—44	544			570
35—39	471			472
30—34	470			425
25—29	497			454
20—24	539			487
15—19	514			502
10—14	455			456
5—9	401			374
0—4	320			301
Prosek :	37,7			40,4

Domaćinstva

Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 2.439 2.563 3.262 3.573 4.292 4.452 4.663

Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek Broj domaćinstava 873 1.096 922 1.148 387 175 40 12 4 6 2,98

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	5.798	1.983	3.289	248	231	47
Ženski	6.145	1.433	3.338	996	344	34
UKUPNO	11.943	3.416	6.627	1.244	575	81

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	2.896	387	9	18	797
Ženski	1.991	105	0	1	440
UKUPNO	4.887	492	9	19	1.237
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	116	226	358	68	230
Ženski	39	25	385	83	49
UKUPNO	155	251	743	151	279
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	27	55	248	73	139
Ženski	58	59	128	153	380
UKUPNO	85	114	376	226	519
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	57	0	0	88
Ženski	46	6	0	34
UKUPNO	103	6	0	122

Nautički turizam opštine Kovin

Nautički turizam u opštini Kovin je grana turizma koja ima najveći potencijal za razvitak u opštini. Južnu granicu opštine čini reka Dunav u dužini 46 kilometara i celim svojim tokom je plovna. U samom gradu Kovin, nalazi se rukavac Dunava, Dunavac, u kom se nalazi pristanište. Pristanište je kapaciteta do 200 vezova, a obezbeđuje ga čuvarska služba.

Dubina Dunava kod Kovina iznosi 3-18 metara, što omogućava bezbednu i sigurnu plovidbu. Nautička turistička ponuda u ovoj opštini uključuje sledeće opcije:

Pristanište

Plovidba kovinskom šajkom

Turistička organizacija opštine Kovin u ponudi ima plovidbu Dunavom šajkom. Šajka je kapaciteta do 12 osoba i plovidba se najčešće organizuje od pristaništa u Kovinu do Smederevske tvrđave, ali moguće je imati i drugi plovidbeni tok. U zavisnosti od vremenskih uslova, plovidba traje najmanje sat vremena. Plovidba može biti kulturnog, naučnog, istorijskog karaktera, kao i zabavnog. Opština u ponudi ima dve šajke.

Žarkovačka ada

Žarkovačka ada je rečno ostrvo u opštini Kovin. Na Žarkovačku adu moguće je doći isključivo plovilom. Ostrvo je rečnog postanka i stanište je mnogih životinja. Pored nautičkog, razvijeni oblici turizma su i rekreativni, lovno-ribolovni, avanturistički i dr.

Plaža „Raj” Gaj

Plaža „Raj” nalazi se 18 kilometara od grada Kovina i 65 kilometara od Beograda. Nalazi se na rukavcu Dunava dugom 7 kilometara. Na plaži „Raj” razvijen je motonautički turizam, zbog postojanja motonautičkog kluba. Pored mogućnosti korišćenja sopstvenih plovila, u motonautičkom klubu moguće je iznajmiti skutere, čamce i pedaline.

Plaža je šljunkovita, te je razvijen i kupališni turizam.

Jezero Šljunkara

Jezero Šljunkara nalazi se 2.5 kilometara istočno od Kovina. Jezero odlikuje peščano-šljunkovita plaža, prozirna voda i bogatstvo raznovrsnom faunom. Jezero nudi uslove za plovidbu, te je u periodu od maja do oktobra razvijen nautički turizam manjeg obima.

Jezero Provala

Jezero Provala nalazi se na levoj obali Dunava, oko 7 kilometara od sela Pločica.Jezero je rečnog nastanka, najveća širina je 500 metara, a najveća dubina je 10 metara. Zbog bogatstva ribom, razvijen je ribolov.

Nautički turizam ogleda se u vidu dolaska turista čamcima i drugim manjim plovilima kako bi se bavili lovom, ribolovom, naučnim istraživanjem i fotografijom.

U samom gradu Kovinu nalazi se najduža maketa Dunava u Srbiji koja prikazuje mogućnost plovidbenosti i razvoja nautičkog turizma u ovoj opštini.

Sport

• FK Radnički Kovin, klub je osnovan 1904. godine.
• MRK Radnički Kovin

Galerija

• 
  Pogled na Dunavac, ka šljunkari
• 
  Pogled na Dunavac, ka šećerani
• 
  Ostaci tvrđave u Kovinu
• 
  Katolička crkva
• 
  Rumunska pravoslavna crkva
• 
  Srpska pravoslavna crkva sv. Arhanđela
• 
  Katolička crkva svete Tereze od Avile
• 
  Vojno groblje u Kovinu
• 
  Kovin na karti iz 1769-1772.
• 
  Kovin
• 
  Kovin na razglednici
• 
  Kovin
• 
  Razglednica iz Kovina

Vidi još

• Gradska naselja u Srbiji
• Naseljena mesta u Srbiji
• Manastir Bavanište
• Srpska Pravoslavna crkva Svetih Arhanđela u Kovinu
• Rimokatolička crkva Sv. Terezije Avilske u Kovinu
• Rumunska pravoslavna crkva Sv. proroka Ilije u Kovinu

Literatura

• Ivić, Aleksa (1914). Istorija Srba u Ugarskoj od pada Smedereva do seobe pod Čarnojevićem (1459—1690). Zagreb. 
• Ivić, Aleksa (1929). Istorija Srba u Vojvodini od najstarijih vremena do osnivanja potisko-pomoriške granice (1703). Novi Sad: Matica srpska. 
• Ilić, Jelena (2012). „Urbar naselja Kovin (1771. godina)” (PDF). Mešovita građa (Miscellanea). 33: 199—229. 
• Ilić, Jelena (2012). „Raspodela zemlje graničarima u Banatu - primeri naselja Idvor 1769. i Kovin 1771. godine” (PDF). Srpske studije. 3: 183—205. 
• Krešić, Ognjen (2012). „Petrovićev sandžak” (PDF). Istorijski časopis. 61: 129—143. 
• Krstić, Aleksandar (2006). „Iz istorije srednjovekovnih naselja jugozapadnog Banata (15. vek - prva polovina 16. veka)”. Zbornik Matice srpske za istoriju. 73: 27—55. 
• Krstić, Aleksandar (2010). „Banat u srednjem veku”. Banat kroz vekove: Slojevi kultura Banata: Zbornik radova. Beograd: Vukova zadužbina. str. 65—90. 
• Popović, Dušan J. (1955). Srbi u Banatu do kraja osamnaestog veka: Istorija naselja i stanovništva. Beograd: Naučna knjiga. 
• Popović, Dušan J. (1957). Srbi u Vojvodini. knj. 1: Od najstarijih vremena do Karlovačkog mira 1699. Novi Sad: Matica srpska. 

• Krsta Pašković (2020), Osnove Nautičkog turizma i nautički potencijali Srbije
• Forum Novi Sad (1979), Podsetnik o plovidbi na rekama i morima

Spoljašnje veze

• Sajt opštine Kovin (jezik: srpski)
• Lokalna radio stanica — Radio Bus (jezik: srpski)
• Lokalne novine — Kovin Ekspres (jezik: srpski)
• Centar za kulturu Kovin (jezik: srpski)

• Turistička organizacija opštine Kovin
• Udruženje turističkih novinara Vojvodine, Kovin - Plamen grad
• Južnobanatski upravni okrug
• Plovidbene karte Dunava

Geografske reference

• Mapa i razdaljine do najbližih naselja
• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)