Kumarevo (Leskovac)
Kumarevo | |
|---|---|
 Centar sela | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Jablanički |
| Grad | Leskovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  799 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 01′ 19″ S; 21° 59′ 30″ I / 43.021833° S; 21.991666° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 219 m |
.svg)  Kumarevo Kumarevo na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 016 |
| Registarska oznaka | LE |
Kumarevo je naseljeno mesto grada Leskovca u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 799 stanovnika.
Smešteno u kotlini Južne Morave, na oko kilometar od samog korita, atar sela je veoma plodan, pa je jedna od glavnih privrednih grana poljoprivreda, a najviše se gaji povrće. U selu postoje i dve fabrike za izradu plastičnih vreća, kao i fabrika nameštaja i kartonaža.
U Kumarevu se nalazi crkva Svete Petke, tačnije dve crkve - jedna starija, koja potiče još iz srednjeg veka, i jedna nova, izgrađena 1933. godine. Obe crkve posvećene su Svetoj Petki, zaštitnici sela. U novije vreme izgrađena je još jedna manja crkva u blizini ovih dvaju crkava, a izgradila ju je porodica iz Kumareva, koja je njenu portu odabrala kao mesto za svoje grobove.
Selo je prema nekim podacima nastalo sredinom 18. veka, doseljavanjem izbeglica iz sela Gornja Slatina,[1] dok je prema drugim izvorima znatno starije i potiče još iz vremena kad je izgrađena stara crkva Svete Petke.
Etimologija[uredi | uredi izvor]
Prema legendi, Kumarevo je svoje ime dobilo po tome što su ljudi donosili svoju novorođenčad u kumarevsku crkvu na krštavanje iz udaljenih sela, i to često bez kuma, pa bi, po savetu sveštenika, koji je obavljao čin i ritual krštenja, uzimali nekog iz sela da bude kum njihovoj bebi. Tako je Kumarevo postalo selo kumova, pa je tako i dobilo ime Kumovo selo — Kumarevo.
Kumarevska crkva je pak po svom postanku znatno mlađeg datuma, pa postoji malo verovatnoće da je njena blizina selu i obred krštavanja dece vršen u njoj, bio povod ili razlog da selo dobije ime koje danas nosi. Prema podacima o podizanju crkve, ona se iz Gornje Slatine preselila u Kumarevo tokom 15. veka, pošto ju je tamo neki Turčin oskrnavio.[1]
Položaj[uredi | uredi izvor]
Selo Kumarevo nalazi se na oko 4 kilometra istočno od Leskovca, u aluvijalnoj ravni Južne Morave. Neposredno sa severoistočne strane teren je nizak i još uvek, i po postojećim vodama i po konfiguraciji terena, ubedljivo pokazuje da je tu u nedalekoj prošlosti tekla sama Južna Morava ili neki njen rukavac. Kao i mnoga druga sela u Leskovačkom polju, i Kumarevo ima gotovo u sredini sela prostran prazan prostor oblika četvorougla, na čijem je severnom kraju betonom obrađen kultni hrast, pod kojim je bio krst, a neposredno do ovog kultnog mesta nalazi se dosta prostrano dvorište kumarevske osnovne škole. Kuće su poređane oko ovog praznog prostora i niz nekoliko seoskih sokaka, a najviše uz put koji ide iz Leskovca sredinom sela i nastavlja dalje za Jelašnicu. Po tipu ovo selo spada u zbijeni tip sela.[1]
Geografija[uredi | uredi izvor]
Hidrografija[uredi | uredi izvor]
Kumarevo leži u sredini aluvijalne ravni reke Južne Morave, a samo korito reke je udaljeno oko jedan kilometar istočno od sela. Tragovi njenih obala na zapadu uočavaju se na samo na lokalitetu Orizište u susednom selu Bratmilovcu, već i na samoj istočnoj periferiji Kumareva. Sem toga, Morava je ostavila svoj trag u severoistočnom delu atara Kumareva, u takozvanom Crnom viru, koji jednim gornjim delom pripada susednoj Velikoj Biljanici, a drugim, donjim, Kumarevu. Iz ovog vira otiče tanak mlaz vode, a nekada je to bio duboki kanal pun riba i jegulja, koje su živele u kanalu, a potom odlazile koritom Južne Morave u mora radi mrešćenja. Postoji legenda o nastanku imena vira koja navodi da je u Crnom viru živeo beli divlji bivo. Dešavalo se da se seoski bivoli pobodu sa ovim belim bivolom, pa je jednom seoski bivo probo belog bivola koji je, smrtno ranjen, zaronio u vir od čije je krvi voda pocrnela i nikada se više nije pojavio, a voda je do danas ostala crna.
Pored Crnog vira, u blizini seoske crkve izvirala je i voda koja se pretvarala u baru i oticala livadama pored crkvene ograde. Kada su meštani pokušali da izvrše drenažu livada na ovom području, čisteći korito bare naišli su na vrelo. Voda je poput nekog maloj gejzira izvirala iz dubina, za koju neki navode da je sveta i lekovita.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Ne može se sa sigurnošću tvrditi kada je nastalo selo. Teren na kome se nalazi najniža terasa Južne Morave, a na njegovoj severoistočnoj strani i sada su bare u kojima voda ne presušuje. S obzirom na nizak teren, malo je verovatno da je selo postojalo u prošlosti u tom delu s obzirom da je reka često plavila ova područja. Prema nekim podacima, selo je nastalo u doba Kočine krajine, kada se stanovništvo, zajedno sa crkvom Svete Petke, preselilo iz Gornje Slatine u niže predele oko Južne Morave kako bi pobeglo od Turaka koji su, osvajajući njihovo selo, spalili manastir i povešali kaluđere. Prema tim podacima, Kumarevo je nastalo negde u drugoj polovini 18. veka.[1]
Austrijski diplomata Johan Georg fon Han putovao je ovim krajem tokom 19. veka i 1858. godine zabeležio da je Kumarevo, odnosno Kumareva tada imalo 20 kuća.[3]
Posle reforme tuskog carstva i ukidanja spahijskog sistema, selo je i dalje ostalo pod turskom vlašću. Njime su vladala dva gospodara, a za jednog od njih se zna da se zvao Šaban. Obojica su u selu imali svoje kule, od kojih je jedna bila na lokalitetu Kulište, dok se druga nalazila na mestu na kome se danas nalazi mahala Šopci.
Oslobođenjem Leskovca od Turaka, Kumarevo je sa svojih 25 kuća pripalo bogojevačkoj opštini i postalo jedan od četiri školska centra za osnovno obrazovanje u Leskovačkom polju i Babičkoj gori.[4]
Osnovna i to muška škola u Kumarevu je 1878. godine imala 40 polaznika.[5] Ta prva osnovna škola u ovom delu Leskovca bila je smeštena u crkvenom konaku koji je kasnije srušen. Po izveštaju iz 1879. to je mala škola smeštena u crkvenoj kući. Izdržava se prihodima crkve i dobrovoljnim prilozima, predavanje je „crkvensko” bez razreda. Učitelj je bio iz Leskovca, za godišnju platu od 1000 groša. Školu je 1879. godine pohađalo samo 25 đaka iz nekoliko sela.[6]
Demografija[uredi | uredi izvor]
U naselju Kumarevo živi 674 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,9 godina (38,7 kod muškaraca i 43,2 kod žena). U naselju ima 210 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,93. Od ukupnog broja punoletnih stanovnika 45 su sa visokom stručnom spremom, od kojih je: 1 doktor nauka, 9 lekara, 6 pravnika, 15 ekonomista, 16 prosvetnih radnika, 1 agronom, 2 oficira. Prvi doktor nauka iz ovog naselja je Prof. dr Bratislav (otac Mladen, majka Slobodanka) Pešić, doktor biotehničkih nauka.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika. Selo je infrastrukturno sređeno. Poseduje fudbalski klub sa dugačkom tradicijom, osnovnu školu, crkvu, teren za mali fudbal, dve fabrike za proizvodnju vreća i veziva, jednu fabriku za proizvodnju pločastog nameštaja i zanatsku radnju za proizvodnju kartonske ambalaže.
 |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 2 | ||
| 80+ | 4 | 6 | ||
| 75—79 | 12 | 21 | ||
| 70—74 | 19 | 28 | ||
| 65—69 | 26 | 37 | ||
| 60—64 | 26 | 23 | ||
| 55—59 | 26 | 17 | ||
| 50—54 | 32 | 34 | ||
| 45—49 | 36 | 32 | ||
| 40—44 | 28 | 24 | ||
| 35—39 | 23 | 22 | ||
| 30—34 | 34 | 24 | ||
| 25—29 | 26 | 34 | ||
| 20—24 | 29 | 34 | ||
| 15—19 | 25 | 13 | ||
| 10—14 | 20 | 14 | ||
| 5—9 | 28 | 19 | ||
| 0—4 | 29 | 18 | ||
| Prosek : | 38,7 | 43,2 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 346 | 63 | 258 | 20 | 5 | 0 |
| Ženski | 351 | 28 | 262 | 55 | 6 | 0 |
| UKUPNO | 697 | 91 | 520 | 75 | 11 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 195 | 89 | 0 | 0 | 47 |
| Ženski | 107 | 71 | 0 | 0 | 14 |
| UKUPNO | 302 | 160 | 0 | 0 | 61 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 2 | 4 | 14 | 1 | 7 |
| Ženski | 0 | 1 | 9 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 2 | 5 | 23 | 1 | 7 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 5 | 8 | 5 |
| Ženski | 0 | 2 | 1 | 5 | 3 |
| UKUPNO | 0 | 2 | 6 | 13 | 8 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 8 | 0 | 0 | 5 | |
| Ženski | 1 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 9 | 0 | 0 | 5 | |
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
Kroz selo prolazi lokalni put koji povezuje Kumarevo, a i susedno selo Jelašnicu, sa Leskovcem. Do sela se stiže lokalnim putem Leskovac—Orašac isključivanjem u selu Bratmilovcu. Pored ovog, selo je povezano i poljskim putevima sa susednim selima Navalinom, Manojlovcem, Malom Biljanicom i Bobištem.
-
Poljski put za Manojlovce -
Poljski put za Navalin -
Poljski put za Bobište -
Poljski put za Malu Biljanicu
Kultura[uredi | uredi izvor]
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
U početku je postojala škola smeštena u crkvenom konaku, koja je bila jedna od prvih u leskovačkom kraju. Ona je 1878. godine, dakle odmah nakon oslobođenja od Turaka, imala 40 polaznika — muške dece[6].[5] U selu danas postoji istureno odeljenje osnovne škole „Radoje Domanović” iz Manojlovca. Školska zgrada izgrađena je neposredno posle Drugog svetskog rata, međutim, zbog nedostataka sredstava za njeno održavanje škola je bila dotrajala i gotovo da nije bilo moguće održavanje nastave u istoj. Zbog toga je poslednjih godina izgrađena nova škola, savremenija, koju danas pohađaju osnovci iz Kumareva.[10]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Centar sela -
Seosko igralište -
Fabrika nameštaja -
Stari hrastovi u centru sela -
Stari hrast u centru sela -
Novi seoski krst -
Stari seoski krst -
Sistem za protivgradnu zaštitu smešten u ataru sela -
Plastenici u ataru sela -
Istureno odeljenje OŠ „Radoje Domanović” iz Manojlovca -
Istureno odeljenje OŠ „Radoje Domanović” iz Manojlovca -
Istureno odeljenje OŠ „Radoje Domanović” iz Manojlovca. -
Stara crkva Svete Petke -
Nova crkva Svete Petke -
Nova crkva Svete Petke -
-
Crkva Svetog Ilije
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Jovan V. Jovanović, Leskovačko polje i Babička gora - istorijsko-privredna i etnografsko-sociološka istraživanja, Leskovac, 1979, Narodni muzej
- ^ Crkva Svete Petke u Kumarevu i izvor svete vode
- ^ Sergije Dimitrijević, Građa za proučavanje Leskovca i okoline, Leskovac, 1954.
- ^ Vidosava Nikolić-Stojančević, Leskovac i oslobođeni predeli Srbije 1877-1878. godine, Leskovac, 1975.
- ^ a b Vl. Stojančević, Prilog poznavanju školskih prilika u leskovačkom kraju pred oslobođenje 1878. godine, Leskovački zbornik, tom V, Leskovac, Narodni muzej
- ^ a b "Prosvetni glasnik", Beograd 1880. godine
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
- ^ Slobodan Pavićević, Moja škola „Radoje Domanović”: Bošnjace, Vranje, Guska, Kragujevac, Manojlovce, Niš, Novi Beograd, Paraćin. Kragujevac, 1998.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Satelitska mapa (Wikimapia)
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
