Landol

Landol
OŠ „Ilija Milosavljević Kolarac”
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Podunavski
Grad	Smederevo
Stanovništvo
— 2011.	1141
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 36′ 01″ S; 20° 53′ 07″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	147 m
Landol Landol na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	026
Registarska oznaka	SD

Landol je naseljeno mesto grada Smedereva u Podunavskom okrugu. Prema popisu iz 2011. u Landolu je bilo 1141 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 1068 stanovnika).

Istorija

Selo sa nalazi severno od Kolara. Ima tragova na osnovi kojih se može pretpostaviti da je Landol starije naselje. Severno od današnjeg sela je Selište gde je po predanju, ranije bilo ovo selo. U blizini je i Crkveno Brdo za koje se misli da je tu nekada postojala crkva. Ali kada je Landol osnovan ne može se tačno utvrditi. Predanje veli da je selo zasnovano za vreme Turaka, da je prvobitno bilo u Selištu, odakle je posle odlaska Turaka premešteno na današnje mesto.

Selo se po prvi put pominje u turskim spisima. U Smederevskom defteru od 1560. godine zabeleženo je selo Landol sa 25 muslimanskih i 10 hrišćanskih kuća, ali je sasvim izvesno da je selo postojalo i znatno ranije, još u vreme srednjovekovne države Brankovića. Zabeleženo je i to da su meštani Landola imali obavezu da hrane poštanske konje u turskim menzilhanama, koje su bile postavljene duž tadašnje glavne saobraćajnice, poznatog Carigradskog druma. Posle Svištovskog mira 1791. godine, nastali su snošljivi uslovi u Beogradskom pašaluku, pa je došlo i do veće migracije stanovnika. Stanovništvo se pomera na bolja i pogodnija mesta iz gudura i jaruga i izlazi na povoljnije, otvorene i sunčanije položaje. Selo je dobilo ime po tome što je u tursko vreme mnogo sejan lan u dolinama, pa je spajanjem reči lan i dol nastalo ime Landol. Najznamenitija istorijska ličnost iz Landola je Knez Jovan Dabrović. Do 1890. godine deca su pohađala školu u Kolarima, a kada je selo dobilo opštinsku zgradu za školu, za učitelja je postavljen Radomir Todorović. Danas škola u Landolu nosi naziv Ilija Milosavljević Kolarac u kojoj deca pohađaju od prvog do četvrtog razreda, a nakon toga u školi u Kolarima.

U aračkim spiskovima iz 1818. godine, u kome se takođe spominje selo Landol, imao je 30 kuća, a 1822. godine 32 kuće. Godine 1846. Landol je imao 51 kuću, a po popisu iz 1921. imao je 182 kuće sa 994 stanovnika

Predanje veli da su na mestu današnjeg Landola bila laništa i duvaništa kolarskih Turaka i da su oni prvih nekoliko porodica tu naselili.

Najstariji su doseljenici Dabrovići (danas sa raznim prezimenima) čiji se predak Vitor doselio iz Arnautpopovca (mlavski požarevački). Došao je, vele, najpre u Kolare, odakle ga Turci pošalju ovamo na svoja laništa, gde se naselili i podigne kolibu. Za njim su došli Petrojevići, Jeremići, Jeremići-Vukašinovići, starinom iz Herzegovine. Iz Hercegovine su došli u Brusnicu (takovski rudnički), odakle su, pošto su bobili neke Turke, morali bežati. Sklonili su se najpre u Umčare, zatim u Kolare. Ali kako su ih Turci, čije su rođake pobili, gonili i po slavi hteli pronaći, to oni po svetu kolarskih Turaka promene slavu i odu na njihova laništa. Ostale su porodice došle docnije i to od Vidina, Vučitrna i Bitolja, Zatim iz okolnih sela sela, pa iz okoline Niša, od Tetova itd.

Do 1860. selo nije imalo školu, već su deca išla u Kolare. Godine 1890. škola je smeštena u zgradu opštinske sudnice, koja je služila do 1923. kada je podignuta nova škola. Selo nije imalo svoju crkvu, crkva u Kolarima bila je zajednička. Godine 1902. osnovana je Zemljoradnička Kreditna Zadruga.(podaci datiraju od 1718-1925. g)

Demografija

U naselju Landol živi 957 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,0 godina (43,5 kod muškaraca i 46,6 kod žena). U naselju ima 374 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,05.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1.163 1953. 1.224 1961. 1.185 1971. 972 1981. 1.006 1991. 954 919 2002. 1.068 1.103 2011. 1.141

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍
Srbi			1.041	97,47%
Crnogorci			16	1,49%
Makedonci			2	0,18%
Bugari			2	0,18%
Hrvati			1	0,09%
Rusi			1	0,09%
Albanci			1	0,09%
Jugosloveni			1	0,09%
nepoznato			2	0,18%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	3			1
80+	11			17
75—79	20			40
70—74	26			29
65—69	34			35
60—64	28			35
55—59	33			31
50—54	39			33
45—49	53			46
40—44	21			34
35—39	36			28
30—34	29			36
25—29	44			32
20—24	37			33
15—19	28			30
10—14	22			28
5—9	32			34
0—4	23			27
Prosek :	41,0			42,8

Domaćinstva

Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 227 247 268 240 259 268 323

Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek Broj domaćinstava 55 76 61 51 37 25 10 4 4 0 3,30

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	442	113	288	27	13	1
Ženski	460	71	286	94	9	0
UKUPNO	902	184	574	121	22	1

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	238	81	0	0	86
Ženski	129	55	0	0	17
UKUPNO	367	136	0	0	103
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	6	20	1	5
Ženski	2	3	23	2	4
UKUPNO	4	9	43	3	9
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	3	6	3	8
Ženski	0	3	2	5	6
UKUPNO	0	6	8	8	14
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	0	0	16
Ženski	2	0	0	5
UKUPNO	3	0	0	21

Porodice

Sa 258 domaćinstava i 1006 stanovnika spada u manja sela smederevske opštine. Mada je u društvenom sektoru zaposleno preko 150 meštana i to pretežno u smederevskoj industriji, selo je orijentisano na poljoprivrednoj proizvodnji. Godine 1844. Landol je imao 51 kuću sa 346 stanovnika. U naselju Landol danas živi 957 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,0 godina (43,5 kod muškaraca i 46,6 kod žena). U naselju ima 374 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,05.

Prezimena u selu Landol: Dobrovići (Stojadinovići, Kostadinovići, Nikolići, Vasići, Jovanovići, Markovići (26 k., Sv. Đurđic). Doselio im se praded iz okoline Požarevca iz nekog sela Arnautpopovca. Praded Vitor došao sa dva brata u Kolare, odakle ih Turci pošalju na svoja laništa. Po ovim laništima selo i dobilo ime. Petrovići (Jeremići, Vukašinovići (29 k., Sv. Đurđic). Starinom su iz Hercegovine, odakle su došli u Brusnicu (opština Gornji Milanovac) gde imaju familiju Poljavići. Slavili Sv. Arhanđela. Turci im došli na slavu i hteli da obečaste njihove žene. Zbog toga ih pobiju, krenu iz Brusnice i dođu u Umčare. Kako su ih Turci gonili i po slavi hteli da pronađu oni dođu dalje, dođu u Grocku pa u Kolare (opština Smederevo). Kolarski spahija ih primi, naredi da promene slavu i da im zemlje na svome laništu. (Lanište je stari naziv za selo Landol). Stojkići (Pavlovići, Đorđevići (10 k., Sv. Arhanđel). Familija su sa Švabićima iz Božurnja (Jasenica). Prebegli su preko u Vojvodinu i pri povratku Stojkići ostanu ovde, a Švabići se vrate u Božurnju. Dalje starina je nepoznata. Stanojevići, Stajići, Anđelkovići (4 k., Sv. Đurđic), Praded Stanoje pobegao od Turaka. Došao iz Erške (verovatno iz jugozapadne Srbije). Marinkovići, Živanovići (7 k., Sv. Nikola), Došli iz Grocke od Živanovića.

Zanimanja

Nekada su Landolci bili poznati kao odlični ratari i stočari, a u poslednje vreme sve više meštana se opredelilo za [[Voćarstvo|voćarstvo i vinogradarstvo]]. Prema poslednjim statističkim podacima od 980 hektara obradivog zemljišta preko 150 hektara je pod zasadima voćnjaka i vinograda. Pored ovoga značajne površine oranica zasađene su najkvalitetnijim sortama jagoda, koje Landolci iznose na tržište Beograda, Smedereva i obližnjih gradova. Računa se da u selu ima 100 automobila koji služe za prevoz robe na obližnje, pa čak i udaljenije pijace, u čemu veliku prednost za Landol predstavlja i blizina auto - puta [Beograd - Niš]. U poslednje tri decenije selo je zahvaljujući savremenoj poljoprivrednoj proizvodnji i povećanju dohotka stanovnika izmenilo svoj lik. Izgrađene su nove i prostrane kuće za stanovanje, uvedena je voda iz gradskog vodovoda i sanitarni uređaji, a takođe su izgrađene i nove savremene prostorije za uzgoj stoke.

Privreda

Stanovništvo Landola oduvek se bavilo raznovrsnom poljoprivrednom proizvodnjom, zemljoradnjom, stočarstvom, voćarstvom i vinogradarstvom. Najveći broj sadašnjih stanovnika doseljen je u XVIII veku. Tada je bilo dosta puste zemlje i svako je zauzimao koliko mu treba. Kako je oblast bila obrasla gustom hrastovom šumom, to je dosta obradive zemlje bilo dobijeno krčenjem šume. Glavni proizvodi bili su kukuruz i pšenica. Kukuruz je najviše sejan. Njime je hranjeno stanovništvo i stoka. Znatno su manje sejane ostale žitarice: ovas, ječam i raž. Iz protokola spahijskog prihoda za 1836.može se videti da su tadašnji stanovnici Landola imali: 1360 kola kukuruza, 1070 vreća pšenica, 200 oka ječma i 60 oka raži. Još je Pirh primetio da Srbiju sve više osvaja zemljoradnja, posebno tridesetih godina XIX veka, iako se bogatstvo zemlje merilo stočnim fondom. U XIX veku zemlja se obrađivala primitivno. Selo se ubrzo mehanizovalo, tek posle Prvog svetskog rata. Krajem XVIII i početkom XIX veka stočarstvo je bilo glavno zanimanje zbog obilja hrastovih šumi, pa su stanovnici Landola mnogo gajili svinje. Atar sela Landola prostirao se sve do Živkovca, gde su u potezu "Žirovljin" Landolci imali obore u kojima su gajili svinje. Današnje selo Vodanj sve do 1836.bilo je u sastavu sela Landol. Sedamdesetih godina dvadesetog veka u Landolu je izgrađeno nekoliko velikih objekata za tovljenje svinja. Posle Drugog srpskog ustanka, izvozom svinja u Austriju bavili su se Stojko Gašić, Jeremija Petronijević i Marko Dabrović iz Landola. Pored svinje gajene su ovce, goveda i konji. Živina je dosta gajena za domaću upotrebu. Kreditna zadruga Rajfazenovog tipa u Landolu osnovana je 1902. godine. Doseljavanjem braće Krstić u Landol, inače cincarskog porekla, u drugoj polovini prošlog veka, otvorene su kafana i dućan. Prvi dućan mešovite robe otvorio je Vlajko Kostić, a zatim Rajko Nešić. U popisu stanovništva iz 1863. Đurđe Nikolić ima mehanu vredsnoti 100 talira i mesečni prihod od mehanske radnje 25 talira.

Landol

Pečenjara u Selu Landol

Od 2014. godine, u selu Landol postoji i poljoprivredna apoteka, gde meštani ovog sela mogu naći sve neophodne stvari za poljoprivrednu proizvodnju.

Sport

O sportu u Landolu dosta je pisano. Pretresajući arhive, dođeno je do novih podataka. U streljačkom glasniku 5/7 god.XXIII od 10. jula 1911. i rubrici nove družine piše: U Ladnolu sreza podunavkog, okruga Smederevskog obrazovana je prvog avgusta prošle godine nova streljačka družina u kojoj je upisano 29 članova. U Upravu su izabrani: predsednik Živojin Nikolić, p.predsenik Gavrilo Jeremić, blagajnik Vlad.Đorđević, poslovođa Svet. Pavlović, članovi: Mlad. Marković, Dim. Jeremić i Mih. Stanojević.

Takođe, u selu Landol postoji i fudbalski teren. Na njemu igraju fudbaleri fudbalskog kluba "Landol". Klub je osnovan 1934. godine pod nazivom "Beli", a 1959. godine klub je promenio ime u "Landol".

Fudbalski teren u Landolu

Arheološki lokaliteti

Malo je naselja u Srbiji koja imaju tako veliki broj arheoloških lokaliteta kao Landol. Klenovac - lokalitet iz praistorije rimskog perioda i srednjevekovne Srbije. Okole - Lokalitet iz rimskog perioda. Landolski potok - lokalitet iz rimskog perioda. Arnautski obor - lokalitet iz praistorije rimskog perioda. Selište - lokalitet iz rimskog perioda iz srednjeg veka. Landolsko groblje - lokalitet iz perioda vizantije i srednjeg veka. Landol je poznati lokalitet u arheološkoj literaturi. Publikovano je dosta predmeta iz rimskog perioda i srednjovvekovni srpski nakit. Znatan broj predmeta krase zbirke mnogih kolekcionara. Iz praistorije su nađeni grnčarija i kameno oruđe. Naročito je pronađeno mnogo novca i predmeta iz rimskog perioda. Nađen je zlatan novac careva: Dioklecijana, Numerijana i Teodosija II, zatim srebrni i bronzani novac. Od predmeta je nađena bista cara Aleksandra Severa i dve bronzane figure Venere. Nađeno je mnogo fibula, ikona, ključeva i drugo. Srednji vek: nađeno je dosta novca Desota Đurđa Brankovića, kneza Lazara, despota Stefana Lazarevića, mnogo prstenja i drugog nakita i pafte iz XVI veka. Nađeno je i dosta grnčarije.

Prošlost

Prema istorijskim izvorima IV veku, u severnoj Srbiji živeli su pripadnici tračkog plemena Tribali. Sa ovih prostora Tribale su proterali Skordisci, Keltsko pleme. Skordisci su osnovali Beograd i nazvali ga Singidunum. Početkom prvog veka nove ere, Rimljani su uspostavili granicu duž desne obale Dunava. U Landolu na prostoru Okola po svoj prilici nalazila se rimska vojna postaja (kastrom). Početkom petog veka ratničko pleme Huni opustošili su rimsku provinciju Gornju Meziju, pa i ove prostore. Krajem šestog veka ovaj prostor pustoše Avari, a potom dolaze Sloveni. Po toponimima koji danas postoje, kao: Mlaka, Bare, Jasenje, Sadovi, Klenovac, Lipar, Ive, Smrdak, Ključ, Pašnjak, Žirovljin, ovde se doselilo slovensko pleme Bodrići u toku šestog i sedmog veka. Oblast je bila pod upravom Vizantije, a jedno vreme u devetom veku pod vlašću Bugarske. Severna Srbija je dobilu srpsku vlast za vreme kraljeva Milutina i Dragutina. Knez Lazar, despot Stefan, a naročito Brankovići, zidanje Smedereva od strane Despota Đurđa, čvrsto su držali svoju upravu u ovom delu Srbije. Posle pada Smedereva pod tursku vlast 1459. godine, ovim prostorima zavladili su Turci, ali postojanje Ladnola može pratiti kroz čitav period turske vladavine. U Ralji nalazimo veoma turskog i austrijskog novca. Požerevačkim mirom 1918. godine, ovi prostori su došli pod upravu Austrije, čija vladavina nije dugo trajala, jer Turci ponovo osvajaju ovu ovlast 1739. godine. Rat između Austrije i Turske kod nas je poznat kao Kočina krajina, 1787. godine. U tome ratu Srbija je pretrpela velika razaranja. Srpske odrede predvodio je veliki kapetan Koča Anđelković. U odredima Koče kapetana bilo je oko 60 boraca iz smederevske nahije. Iz Landola nemamo boraca, osim ako su bili u gročanskoj četi, koja je vodila borbu oko Kolara, ali spiskovi te čete ne postoje. U Kočinoj četi, između ostalog, su bili:

• br.67 Marko Sava iz Konjske (današnji Mihajlovac)
• br 268 Marko Stanojević iz Vrbovca
• 274 Bogosav Kernanović iz Petrijeva
• 361 Mirko Nikolić iz Konjske
• 546 Ivko Milosavljev iz Vučaka

Rat je završen 1791. godine Mirom u Svištavu.

Školstvo, prosveta i kultura

Škola u Landolu je osnovana 1891. godine, odlukom ministra prosvete škole. Za zgradu škole uzeta je opštinska sudnica, koja se nalazila severoistočno od sadašnje školske zgrade. Sastojala se iz tri prostorije. Zidana je čatmom. Drvena konstrukcija oblepljena je blatom od pleve i ilovače. Kroz sredinu zgrade bio je hodnik. Prostojija prema severu bila je nešto manja i služila je kao stan za učitelja. Prostorija prema jugu bila je nešto veća i služila je za učionicu. Na sredini hodnika bila je odžaklija, pa se učionica u zimskom periodu zagrevala loženjem vatre u odžakliji. Zgrada se nalazila u okviru sadašnjeg školskog dvorišta. Bila je pokrivena ćeramidom. Nova školska zgrada je sagrađena 1923. godine, ali stara školska zgrada nije bila porušena. Nova škola bila je zidana od čvrstog materijala - ciglom, a bila je pokrivena crepom. Predsednik školskog i građevinskog odbora za izgradnju škole bio je Blagoje Kostadinović. U školi su vili zastupljeni sledeći predmeti: nauka hrišćanstva, srpski jezik, slovenski jezik, račun, srpska istorija, zemljopis, lepo ponašanje, pevanje i gimnastika. Ocena iz vladanja bila je od "dobro" do "primerno". Izostanci su vođeni i upisivani u dnevnik (protokol). Škola je oduvek bila žarište kulture u selu, pa se sve kulturne ustanove u selu stvarane na inicijativu učitelja u selu. Osnovana je Narodna Knjižnica sa čitaonicom. Ona je osnovana 8.novembra 1929. godine. Članarina je iznosila 5 dinara godišnje. Takođe, osnovan je i KUD "Beli" koji je imao dramsku i recitatorsku sekciju. Priredbe su održavane u selu, kao i u susednim selima. Vođa ovog KUD-a bila je učiteljica Dara Jelisavčić. KUD je najčešće igrao "Sumnjivo lice", "Jazavac pred sudom", "Hajduk Stanko", "Koštanu" i mnoge druge. Sedamdesetih godina kulturnu aktivnost sela preuzima Aktiv seoske omladine. U selu je bio poznat naivni slikar Živorad Jeremić, a rezbarenjem se bavio Sveta Stevanović. Selo je imalo dobrih svirača i pevača. Najviše je bilo vrsnih frulaša, harmonikaša, pevača.

Selo danas

U toku 2002. godine, vršena je adaptacija krova na Domu kulture. Završen je čitav krov, a predstoje i drugi radovi. Na platou ispred Doma kulture, izgrađeni su tereni za razne sportove. U toku je izgradnja vodovodne mreže u selu koja se spaja sa gradskom mrežom. Ukupna dužina mreže je 11 kilometara. U Leštaru je u toku izgradnja plivačkog bazena, kao i bazena čija će se voda koristiti za potrebe poljoprivrede.

Korišćena Literatura

• Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavjeno (1927)„Napredak Pančevo,,
• „Letopis“: Podunavska mesta i običaji Marina (Beč 1999).
• Letopis period 1812 – 2009. Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju mesta u Južnoj Srbiji, mesta i običaji nastanak sela ko su bili Doseljenici čime se bavili meštani

• Napomena
  U uvodnom delu autor je dao kratak istorijski pregled ovog područja od praistorijskih vremena do stvaranje države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Najveći prilog u ovom delu čine ,»Letopisi« i trudio se da ne propusti nijednu važnu činjenicu u prošlosti opisivanih mesta.
• Stazama slobode kroz smederevski kraj - Radoslav Paunović
• Letopis podunavskih mesta period 1812 - 1935
• Stanovništvo uporedni pregled broja stanovnika
• Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavjeno (1927)„Napredak Pančevo,,
• Stazama slobode kroz Smederevsvki kej Radoslav Paunović, Smederevo, 1984.

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)