Manama
| Manama | |
|---|---|
 Ostrvo Muharak i Manama | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Bahrein |
| Guvernija | Prestonička guvernija |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2010. | 329.510 [1][2] |
| — gustina | 10.983,67 st./km2 |
| Aglomeracija | 329.510 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 26° 14′ 10″ S; 50° 34′ 59″ I / 26.236111° S; 50.583056° I |
| Aps. visina | 1 m |
| Površina | 30 km2 |
  Manama Manama na karti Bahreina | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Humod ibn Abdulah ibn Hamad el Halifa |
| Veb-sajt | |
| capital.gov.bh | |
.jpeg)
Manama (arap. المنامة, El Manama) je glavni grad Bahreina. Grad se nalazi u Persijskom zalivu u severoistočnom delu ostrva Bahrein. To je najveći grad Bahreina, u kom živi 157.474 ljudi, što je četvrtina stanovništva zemlje. U krugu od 15 km oko grada nalazi se više naselja, koja sva zajedno sa Manamom imaju 329.510 stanovnika.
Iako se čini da su sadašnji gradovi blizanci Manama i Muharak osnovani istovremeno tokom 1800-ih,[3] Muharak je postao istaknut zbog svoje odbrambene lokacije i stoga je bio glavni grad Bahreina do 1923. Manama je postala trgovačka prestonica i bila je kapija ka glavnom ostrvu Bahreina.[4] U 20. veku, naftno bogatstvo Bahreina je pomoglo da se podstakne brz rast, a 1990-ih godina usaglašeni napori za diverzifikaciju doveli su do ekspanzije u drugim industrijama i pomogli da se Manama transformiše u važno finansijsko središte na Bliskom istoku. Manama je proglašena prestonicom arapske kulture 2012. od strane Arapske lige, a beta globalnim gradom od strane Mreže za istraživanje globalizacije i svetskih gradova 2018.[5][6]
Geografija[uredi | uredi izvor]
![[ikona]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small} | Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Klima[uredi | uredi izvor]
| Klima Manama (Bahreinski međunarodni aerodrom) 1961–1990, ekstremi 1902–sadašnjost | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 29,7 (85,5) |
34,7 (94,5) |
38,1 (100,6) |
41,3 (106,3) |
46,7 (116,1) |
47,3 (117,1) |
47,5 (117,5) |
45,6 (114,1) |
45,5 (113,9) |
42,8 (109) |
37,2 (99) |
30,6 (87,1) |
47,5 (117,5) |
| Maksimum, °C (°F) | 20,0 (68) |
21,2 (70,2) |
24,7 (76,5) |
29,2 (84,6) |
34,1 (93,4) |
36,4 (97,5) |
37,9 (100,2) |
38,0 (100,4) |
36,5 (97,7) |
33,1 (91,6) |
27,8 (82) |
22,3 (72,1) |
30,1 (86,2) |
| Prosek, °C (°F) | 17,2 (63) |
18,0 (64,4) |
21,2 (70,2) |
25,3 (77,5) |
30,0 (86) |
32,6 (90,7) |
34,1 (93,4) |
34,2 (93,6) |
32,5 (90,5) |
29,3 (84,7) |
24,5 (76,1) |
19,3 (66,7) |
26,5 (79,7) |
| Minimum, °C (°F) | 14,1 (57,4) |
14,9 (58,8) |
17,8 (64) |
21,5 (70,7) |
26,0 (78,8) |
28,8 (83,8) |
30,4 (86,7) |
30,5 (86,9) |
28,6 (83,5) |
25,5 (77,9) |
21,2 (70,2) |
16,2 (61,2) |
23,0 (73,4) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 2,7 (36,9) |
7,9 (46,2) |
10,9 (51,6) |
10,8 (51,4) |
18,7 (65,7) |
18,4 (65,1) |
25,3 (77,5) |
21,8 (71,2) |
18,9 (66) |
18,8 (65,8) |
11,7 (53,1) |
6,4 (43,5) |
2,7 (36,9) |
| Količina padavina, mm (in) | 14,6 (0,575) |
16,0 (0,63) |
13,9 (0,547) |
10,0 (0,394) |
1,1 (0,043) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0,5 (0,02) |
3,8 (0,15) |
10,9 (0,429) |
70,8 (2,787) |
| Dani sa padavinama (≥ 1.0 mm) | 2,0 | 1,9 | 1,9 | 1,4 | 0,2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0,1 | 0,7 | 1,7 | 9,9 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 226,3 | 221,2 | 238,7 | 255,0 | 306,9 | 339,0 | 331,7 | 331,7 | 312,0 | 303,8 | 261,0 | 226,3 | 3.353,6 |
| Izvor #1: NOAA,[7] Meteo Climat (record highs and lows)[8] | |||||||||||||
| Izvor #2: Ministry of Transportation (Bahrain)[9] | |||||||||||||
Istorija[uredi | uredi izvor]
Naziv grada se prvi put javlja u islamskim spisima iz 1345. godine. Portugalci ga osvajaju 1521, a Persijanci preuzimaju vlast 1602. godine. Do 1783, sa manjim prekidima, gradom vlada dinastija El Halifa. Godine 1958, postaje slobodna luka, a 1971. glavni grad nezavisnog Bahreina.
Predmoderna istorija[uredi | uredi izvor]
Postoje dokazi o ljudskom naselju na severnoj obali Bahreina koji datiraju iz bronzanog doba. Civilizacija Dilmun je naselila ovu oblast oko 3000. godine pre nove ere. Ova lokacija je služila kao ključno regionalno trgovačko središte između Mesopotamije, Magana i civilizacije doline Inda.[10][11] Otprilike 100.000 dilmunskih humki pronađeno je širom severnog i centralnog regiona zemlje, od kojih neke potiču od pre 5.000 godina. Uprkos otkriću humki, nema značajnih dokaza koji bi ukazivali na to da se u doba Dilmuna odvila znatna urbanizacija.[12] Smatra se da je većina stanovništva živela u ruralnim sredinama, kojih je bilo nekoliko hiljada. Dokaze o drevnom velikom ruralnom stanovništvu potvrdio je jedan od kapetana brodova Aleksandra Velikog, tokom putovanja u Persijskom zalivu. Ogroman sistem akvedukta u severnom Bahreinu pomogao je da se olakša drevna hortikultura i poljoprivreda.[13]
„Prestonica Aval... je dobro naseljen grad čija je okolina plodna i proizvodi kukuruz i urme u izobilju."
Komercijalna mreža Dilmuna trajala je skoro 2.000 godina, nakon čega su Asirci preuzeli kontrolu nad ostrvom 700. godine pre nove ere na više od jednog veka. Usledila je vavilonska i ahemenidska vlast, koja je kasnije ustupila mesto grčkom uticaju u vreme osvajanja Aleksandra Velikog.[14] U prvom veku nove ere, rimski pisac Plinije Stariji pisao je o Tilosu, helenskom nazivu Bahreina u klasičnom dobu, i njegovim biserima i poljima pamuka.[11] Ostrvo je došlo pod kontrolu Partskog i Sasanidskog carstva, do kada je nestorijansko hrišćanstvo počelo da se širi u Bahreinu. Do 410–420 nove ere, nestorijanska episkopija i manastir su osnovani u Al Dajru, na susednom ostrvu Muharak.[11][15] Nakon prelaska Bahreina na islam 628. godine nove ere, radovi na jednoj od najranijih džamija u regionu, Hamis džamiji, počeli su već u sedmom veku nove ere. Tokom tog vremena, Bahrein je bio angažovan u pomorskoj trgovini na velike udaljenosti, što je očigledno iz otkrića kineskih novčića koji datiraju između 600. i 1200. godine nove ere, u Manami.[11]
Godine 1330, pod dinastijom Jarvanida, ostrvo je postalo vazal Kraljevine Hormuz. Grad Manama se prvi put pominje po imenu u rukopisu iz 1345. godine.[11] Bahrein, posebno Manama i obližnje naselje Bilad Al Kadim, postao je centar šiitskog učenja i obuke za ulemu, što je ostao vekovima. Ulema je pomogla u finansiranju ekspedicija za biseriranje i finansiranju proizvodnje žitarica u ruralnim područjima oko grada. Godine 1521. Bahrein je pao u ruke Portugalskog carstva koje se širilo u Persijskom zalivu, pošto je već pobedilo Hormuze.[16] Portugalci su učvrstili svoju vlast na ostrvu izgradnjom Bahreinske tvrđave, na periferiji Maname.[17] Posle brojnih pobuna i širenja Safavidskog carstva u Persiji, Portugalci su proterani iz Bahreina i Safavidi su preuzeli kontrolu 1602. godine.[17]
Rana moderna istorija[uredi | uredi izvor]
Safavidi, koji su umanjili značaj Maname, izabravši su obližnji grad Bilad Al Kadim kao glavni grad provincije.[18] Grad je takođe bio sedište persijskog guvernera i šeika ostrva, al-Islama. Položaj šeika al-Islama bio je pod jurisdikcijom centralne vlade Safavida i kao takvi, kandidati su bivali pažljivo provereni od strane sudova u Isfahanu. Tokom Safavidske ere, ostrva su i dalje bila obrazovni centar dvanaestočlanog šiizma, proizvodeći sveštenike za službu u kontinentalnoj Persiji.[18] Pored toga, bogati poljoprivredni severni region Bahreina nastavio je da cveta zahvaljujući obilju farmi urminih palmi i voćnjaka. Portugalski putnik Pedro Teišeira napomenuo je ekstenzivnu kultivaciju useva poput ječma i pšenice. Otvaranje persijskih tržišta za izvoz iz Bahreina, posebno bisera, podstaklo je izvoznu ekonomiju ostrva. Godišnji prihod od izvezenih bahreinskih bisera iznosio je 600.000 dukata, što je bivalo prikupljeno korišćenjem oko 2.000 bisernih daua.[16] Još jedan faktor koji je doprineo poljoprivrednom bogatstvu Bahreina bila je migracija šiitskih kultivatora tokom otomanske okupacije Katifa i al-Hase, plašeći se verskog progona, 1537. godine.[18] Nakon 1736. godine, Nader Šah je izgradio utvrđenje na južnoj periferiji Maname (verovatno tvrđavu Divan).[19]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
| 1941. | 1950. | 1959. | 1965. | 1971. | 1981. | 2010. |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 27.835 | 39.648 | 61.726 | 79.098 | 88.785 | 121.986 | 329.510[1] |
Privreda[uredi | uredi izvor]
Ekonomija se, kao i u slučaju same države, zasniva na nafti, rafinerijama, brodogradnji, ribarenju i vađenju bisera.
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Manamu opslužuje „Međunarodni aerodrom — Bahrein“ koji se nalazi na ostrvu El Muharak. U gradu se takođe nalazi i univerzitet osnovan 1986.
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 20. 3. 2012. g. Pristupljeno 5. 5. 2018.
- ^ Annual Population of Urban Agglomerations with 300,000 Inhabitants or More in 2014, by Country, 1950-2030 (thousands), World Urbanization Prospects, the 2014 revision Arhivirano 2015-02-18 na sajtu Wayback Machine, Population Division of the United Nations Department of Economic and Social Affairs. Note: List based on estimates for 2015, from 2014. Retrieved 11 February 2017.
- ^ Ben Hamouche 2008, str. 185.
- ^ Ben Hamouche 2008, str. 186.
- ^ Manama Capital of Arab Culture 2012
- ^ „Ministry of Culture: Manama as the Bahraini Capital of Arab Culture”. Arhivirano iz originala 11. 9. 2014. g. Pristupljeno 9. 10. 2014.
- ^ „Bahrain International Airport Climate Normals 1961–1990”. National Oceanic and Atmospheric Administration. Pristupljeno 5. 4. 2016.
- ^ „Station Bahrain” (na jeziku: French). Meteo Climat. Pristupljeno 14. 10. 2016.
- ^ „World Weather Information Service – Bahrain/Manama”. World Meteorological Organization. Pristupljeno 18. 9. 2012.
- ^ Al-Nabi 2012, str. 17.
- ^ a b v g d Dumper & Stanley 2007, str. 243.
- ^ Ben Hamouche 2008, str. 184.
- ^ a b Al-Nabi 2012, str. 19.
- ^ Rice 2005, str. 128.
- ^ Al A'ali, Mohammed (24. 8. 2013). „Protecting Bahrain's Christian heritage...”. Gulf Daily News. Arhivirano iz originala 25. 08. 2013. g. Pristupljeno 31. 8. 2013.
- ^ a b Dumper & Stanley 2007, str. 244.
- ^ a b Larsen 1983, str. 68.
- ^ a b v Fuccaro 2009, str. 18.
- ^ Fuccaro 2005, str. 42.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Palgrave, W.G, Personal Narrative of a Year's Journey through Central and Eastern Arabia (1862–1863), vol. II, Macmillan & Co., London, 1866.
- Room, Adrian (1997). Placenames of the world : origins and meanings of the names for over 5000 natural features, countries, capitals, territories, cities and historic sights. Jefferson, North Carolina: McFarland. ISBN 9780786418145.
- Fuccaro, Nelida (2005). Mapping the transnational community: Persians and the space of the city in Bahrain, c. 1869–1937. Routledge. ISBN 9780415331357.
- Ben Hamouche, Mustapha (2008). Manama: The Metamorphosis of an Arab Gulf City. Routledge. ISBN 9781134128211.
- Al-Nabi, Mohammed Noor (2012). The History of Land Use and Development in Bahrain (PDF). Information Affairs Authority. ISBN 9789995801298. Arhivirano iz originala (PDF) 01. 10. 2018. g. Pristupljeno 17. 06. 2019.
- Dumper, Michael; Stanley, Bruce E. (2007). Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 9781576079195.
- Rice, Michael (2005). Traces of Paradise: The Archaeology of Bahrain, 2500 BC to 300 AD. .B.Tauris. ISBN 9781860647420.
- Larsen, Curtis E. (1983). Life and Land Use on the Bahrain Islands: The Geoarchaeology of an Ancient Society. University of Chicago Press. ISBN 9780226469065.
- Fuccaro, Nelida (2009). Histories of City and State in the Persian Gulf: Manama Since 1800. Cambridge University Press. ISBN 9780521514354.
- Shirawi, May Al-Arrayed (1987). Education in Bahrain - 1919-1986, An Analytical Study of Problems and Progress (PDF). Durham University.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
