Kraljevina Ilirija (1816—1849)
| Kraljevina Ilirija | |
|---|---|
| 1816.—1849. | |
 Kraljevina Ilirija, nakon izdvajanja Riječkog i Karlovačkog okruga (1822) | |
| Glavni grad | Ljubljana |
| Regija | srednja Evropa |
| Zemlja |  Austrijsko carstvo |
| Događaji | |
| Status | bivša teritorija |
| Vladavina | |
| • Oblik | kraljevina |
| Istorija | |
• Uspostavljeno | 1816. |
• Ukinuto | 1849. |
Kraljevina Ilirija je bila jedna od krunskih zemalja (krunovina) Austrijskog carstva. Postojala je od 1816. do 1849. godine i obuhvatala je delove današnje Slovenije, Hrvatske, Austrije i Italije. Glavni grad je bila Ljubljana. Formirana je nakon austrijske pobede nad Napoleonom, na severnom delu teritorije bivših Napoleonovih Ilirskih provincija. Prostorni opseg ove krunovine menjan je u više navrata (1822, 1825). Nakon ukidanja, 1849. godine, teritorija kraljevine je podeljena između Kranjske, Koruške i Austrijskog primorja.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
U avgustu 1813. godine, Austrijsko carstvo se pridružilo Ratu šeste koalicije protiv Francuskog carstva. Austrijske trupe, pod zapovedništvom generala Kristofa Latermana (nem. Christoph von Lattermann), izvršile su uspešan prodor prema francuskim Ilirskim provincijama, zauzevši tu teritoriju. Već u septembru 1813. godine, Laterman je imenovan za privremenog civilnog i vojnog guvernera Ilirije (nem. Illyrien), novostvorene austrijske teritorije pod privremenim režimom uprave, koji je potrajao sve do 1816. godine, kada je ozvaničeno stvaranje Kraljevine Ilirije kao punopravne austrijske krunovine.[2][3]
Austrijska je Ilirija u nekoliko navrata reorganizovana u administrativnom i teritorijalnom pogledu. Delila se na dva oblasna guvernerstva (nem. gubernie), sa sedištima u Ljubljani i Trstu, a svako se guvernerstvo dalje delilo na manje upravne okruge (nem. kreis), sa sedištima u Ljubljani, Novom Mestu, Postojini, Celovcu i Vilahu, odnosno Trstu, Pazinu, Gorici i (do 1822. godine) Rijeci i Karlovcu.
Srbi u austrijskoj Kraljevini Iliriji[uredi | uredi izvor]
U granicama austrijske Kraljevine Ilirije živele su i razne srpske zajednice, nastanjene u pojedinim austro-ilirskim gradovima, što se u prvom redu odnosilo na Srbe u Trstu, koji su u tom gradu imali brojnu i dobro organizovanu parohiju pri srpskoj pravoslavnoj Crkvi Svetog Spiridona. Manje srpske zajednice živele su i u nekim mestima Istre (prvenstveno Peroj i Pula), odnosno Kranjske (Ljubljana), kao i na području Bele krajine, gde su bili starosedeoci još od 16. veka. Isto se odnosilo i na srpske zajednice u okruzima Karlovačkom i Riječkom, koji su već 1822. izdvojeni iz sastava austrijske Ilirije.[4][5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
| Ovaj članak je deo serije o istoriji Slovenije, Hrvatske, Austrije i Italije | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
||||||||||||||
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Tejlor 2001.
- ^ Costa 1855, str. 5-7.
- ^ Haas 1963.
- ^ Durković-Jakšić 1952, str. 87-120.
- ^ Medaković & Milošević 1987.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Durković-Jakšić, Ljubomir (1952). „Tršćanski Srbi i slovenska stremljenja u Trstu 1848-1850”. Istoriski glasnik. 5 (1-4): 87—120.
- Medaković, Dejan; Milošević, Đorđe (1987). Letopis Srba u Trstu. Beograd: Jugoslovenska revija.
- Siemann, Wolfram (2019). Metternich: Strategist and Visionary. Cambridge: Harvard University Press.
- Tejlor, Alen (2001). Habzburška monarhija 1809-1918: Istorija Austrijske carevine i Austrougarske. Beograd: Clio.
- Haas, Arthur G. (1963). Metternich, Reorganization and Nationality, 1813-1818: A Story of Foresight and Frustration in the Rebuilding of the Austrian Empire. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.
- Costa, Heinrich (1855). „Biographie des k. k. Civil- und Militär- Gouverneurs Freiherrn von Lattermann”. Mittheilungen des historischen Vereins für Krain. 10: 5—7.
|
