Ivan Negrišorac

Prof. dr Dragan Stanić
Druga imena	Ivan Negrišorac
Datum rođenja	(1956-05-31)31. maj 1956.
Mesto rođenja	Trstenik, SR Srbija
Prebivalište	Novi Sad
Obrazovanje	Filološki fakultet
Univerzitet	Univerzitet u Beogradu
Zanimanje	predsednik Matice srpske
Mandat	2012–trenutno
Prethodnik	Čedomir Popov

Dragan Stanić (pseudonim: Ivan Negrišorac; Trstenik, 31. maj 1956) srpski je pesnik, književni kritičar, dramaturg, istoričar književnosti, univerzitetski profesor i predsednik Matice srpske.

Biografija

Školovanje

Osnovnu školu završio je 1970. u Sirigu, a gimnaziju 1974. u Novom Sadu. Posle završetka studija književnosti na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu 1979. temom „Neoavangarda i srpsko pesništvo (1968–1988)”. Magistrirao je 1991. i doktorirao 2003. godine na Filološkom fakultetu u Beogradu radom „Lirika Jovana Dučića: semantička analiza”.

Karijera

Školsku 1984/85. proveo kao lektor za srpski jezik na Mičigenskom univerzitetu u En Arboru (SAD). Radio je kao dramaturg u Dramskom programu Radio Novog Sada (1986–1988), kao asistent na Filozofskom fakultetu u Nišu (1988–1995) i Filozofskom fakultetu u Novom Sadu (1997–2004), gde je biran u svim zvanjima od asistenta do redovnog profesora. Živi u Novom Sadu i kao redovni profesor na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu predaje teoriju književnosti i kreativno pisanje poezije (od 2004).

Bio je sekretar Matice srpske (1995–2004), glavni i odgovorni urednik Letopisa Matice srpske (2004–2012), a sad je predsednik Uređivačkog odbora Srpske enciklopedije (od 2008) i predsednik Matice srpske (od 2012) u trećem mandatu.

Ostalo

Član saradnik Matice srpske je od 1983. i stalni član-saradnik od 1991. Član je Društva književnika Vojvodine od 1983, Društva novosadskih književnika od 2018. i počasni član Društva slovačkih pisaca od 2017. godine. Januara 2022. izabran je za inostranog člana Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske.

Bio je član uredništva ili glavni urednik u časopisima Književni bilten / To jest, Pismo, Sv. Dunav i Rad Matice srpske. Od 2017. uređuje Literary Links, časopis za srpsku književnost i kulturu koji izlazi na engleskom jeziku. Kao glavni i odgovorni urednik Letopisa Matice srpske dobio je Povelju za doprinos objedinjavanju svesrpskog kulturnog prostora na međunarodnoj kulturnoj manifestaciji „Sokolica” (Zvečan 2005), a na manifestaciji „Dani Kornela Sentelekija” Nagradu „Bazsalikom / Bosiljak” za negovanje srpsko-mađarskih odnosa (Sivac 2011).

Govori engleski i ruski, a služi se nemačkim, francuskim, slovenačkim i makedonskim jezikom.

Naučno-istraživački rad

U oblasti nauke o književnosti njegova istraživanja su usmerena ka teorijskim i književnoistorijskim aspektima srpske književnosti 20. veka, ali i ka kulturološkim aspektima srpske književnosti dalje prošlosti, a najviše 19. veka. Izuzetno aktivan u oblasti književnokritičke delatnosti još od 1979. godine, on je sve do današnjih dana pratio najviše pesničku, ali i pripovedačku i romanesknu produkciju. Najznačajniji njegovi istraživački rezultati su: izučavanje pesništva srpske moderne, a posebno opusa Jovana Dučića (uz to i Disa, Pandurovića i dr); specifičnosti srpske kulture kao celine, a posebno kriza kulturnog i nacionalnog identiteta koja se pojavljuje kod Crnogoraca (Njegoš, M. Bećković, M. Đilas, D. Brajković, S. Radulović i dr.); sistematsko proučavanje poetike i stvaralaštva najznačajnijih pesnika srpske neoavangarde (M. Todorović, V. Rešin Tucić, V. Despotov, M. Petrović, J. Šalgo i dr.); pesnici istorijske avangarde i njihove autorske specifičnosti (R. Petrović, M. Nastasijević, R. Drainac, M. Ristić, M. de Buli, A. Ilić i dr.); priroda srpskog stiha i rasprave o versifikaciji (Vuk, L. Milovanov, deseterac, deveterac i dr.); poetika i stvaralački dometi značajnih srpskih pisaca druge polovine 20. veka (M. Selimović, M. Pavlović, B. Petrović, A. Tišma, D. Mihailović, M. Danojlić, M. Pavić, M. Kapor, R. P. Nogo, M. Maksimović, D. Novaković, Đ. Sladoje i dr.). Svoj predmet izučavanja on konstituiše unutar arhetipskih tokova i čvrstih tematskih vertikala koje u novim istorijskim okolnostima menjaju pojavne oblike, ali zadržavaju temeljnu i trajnu funkciju bez koje se ne može razumeti suštinska priroda srpske književnosti i kulture.

Nagrade

Književne

• Nagrada „Goran” za mlade pesnike, za knjigu Trula jabuka, 1981.
• Nagrada Društva književnika Vojvodine za knjigu godine, za knjigu Abrakadabra, 1990.
• Nagrada „Đura Jakšić”, za knjigu Veznici, 1996.
• Unireksova nagrada, za dramski tekst Vidiš li svice na nebu?, 2006.
• Zmajeva nagrada, za knjigu Potajnik, 2007.
• Nagrada „Branko Ćopić”, za knjigu Svetilnik, 2010.
• Nagrada „Drainac”, za knjigu Svetilnik, 2011.
• Nagrada „Žička hrisovulja”, za knjigu Svetilnik, 2011.
• Nagrada „Gračanička povelja”, za knjigu Svetilnik, 2012.
• Nagrade „Meša Selimović”, za knjigu Kamena čtenija, 2013.
• Nagrada „Pečat vremena”, za knjigu Kamena čtenija, 2014.
• Nagrada „Pečat varoši sremskokarlovačke”, za knjigu Kamena čtenija, 2014.
• Velika bazjaška povelja, za knjigu Kamena čtenija, 2014.
• Nagrada „Povelja Morave”, za knjigu Kamena čtenija, 2015.
• Nagrada „Despotica Angelina Branković”, za knjigu Izložba oblaka, 2018.
• Nagrada „Zlatni krst kneza Lazara”, za knjigu Izložba oblaka, 2018.
• Nagrada „Slobodan Kostić”, za knjigu Istraga predaka: Iskušenja kolektivnog i individualnog opstanka, 2019.
• Specijalna nagrada Sajma knjiga u Višegradu, za knjigu Istraga predaka: Iskušenja kolektivnog i individualnog opstanka, 2019.
• Nagrada „Lenkin prsten”, za knjigu Ogledala Oka Nedremana, 2019.
• Nagrada „Venac Laze Kostića”, za pesmu „Lenkin prsten”, 2020.
• Nagrada „Stevan Pešić”, za knjigu Ogledala Oka Nedremana, 2020.
• Nagrada „Aleksa Šantić”, za knjigu Ogledala Oka Nedremana, 2021.
• Nagrada „Odzivi Filipu Višnjiću”, za rodoljubivo pesništvo, 2022.

Povodom Nagrade „Žička hrisovulja” Dragan Hamović je priredio zbornik kritičkih radova Ivan Negrišorac, pesnik (Kraljevo 2012).

Druge nagrade

• Orden Svetog cara Konstantina, 2013.
• Vukova nagrada Kulturno-prosvetne zajednice Srbije, 2014.
• Priznanje „Bela golubica” Teslinog globalnog foruma, 2016.
• Orden Konstantina Filosofa Slovenske unije iz Češke, 2018.
• Orden Svetog despota Stefana Lazarevića, 2019.
• Nagrada AP Vojvodine „Mihajlo Pupin”, 2020.
• Zlatna medalja za zasluge Republike Srbije, 2021.
• Medalja kulture za životno delo, 2023.

Dela

Ivan Negrišorac, Kamena čtenija (2013).

Ivan Negrišorac, Ogledala Oka Nedremana (2019).

Knjige poezije

• Trula jabuka, Goranovo proljeće, Zagreb 1981.
• Rakljar. Želudac, Prosveta, Beograd 1983.
• Zemljopis, Matica srpska, Novi Sad 1986.
• Toplo, hladno, Prosveta, Beograd 1990.
• Abrakadabra, Matica srpska, Novi Sad 1990.
• Hop, Književna opština Vršac, Vršac 1993.
• Veznici, Vreme knjige, Beograd 1995.
• Prilozi, izabrane i nove pesme, Orpheus, Novi Sad 2002.
• Potajnik, IP Filip Višnjić, Beograd 2007.
• Svetilnik, Orpheus, Novi Sad 2010.
• Kamena čtenija, Orpheus, Novi Sad 2013.
• Čtenija, izabrane pesme, Književna zadruga Srpskog narodnog vijeća, Podgorica 2015.
• Matični mleč, Orpheus, Novi Sad 2016.
• Izložba oblaka, izabrane i nove pesme, Fondacija Grupa sever, Novi Sad 2017.
• Ogledala Oka Nedremana, Laguna, Beograd 2019.

Pesme su mu prevođene na engleski, ruski, nemački, francuski, mađarski, rumunski, slovenački, slovački, rusinski, makedonski, češki, grčki, jermenski, turski, kineski jezik. Na rumunskom jeziku, u prevodu Jovana Radina, Slavomira Gvozdenovića i Lučijana Aleksijua, izašla mu je knjiga izabranih pesama Conjucţii (Temišvar 2014); u prevodu Martina Prebuđile na slovačkom se pojavila knjiga Výstava oblakov (Bratislava – Bački Petrovac 2017); na ruskom u prevodu N. G. Jakovljeve i A. P. Rostokine Soюzы i inыe prostranstva (Moskva 2017); a na grčkom u prevodu Ismene Radulović knjiga Προσευχή για την χαρά τηζ ποιητικήζ τρέλας (Solun 2018).

Roman

• Anđeli umiru, Stubovi kulture, Beograd 1998.

Radio drame

• Fredi umire, 1989.
• Kuc-kuc, 1990.

Pozorišne drame

• Istraga je u toku, zar ne?, 2000.
• Vidiš li svice na nebu?, 2006.

Ivan Negrišorac, Njegoševski pokret otpora (2020).

Kritičke studije

• Legitimacija za beskućnike. Srpska neoavangardna poezija: Poetički identitet i razlike, Kulturni centar Novog Sada, Novi Sad 1996.
• Lirska aura Jovana Dučića, Zavod za udžbenike, Beograd 2009.
• Istraga predaka: Iskušenja kolektivnog i individualnog opstanka, Književna zadruga Srpskog narodnog vijeća – Fondacija Grupa sever, Podgorica – Novi Sad 2018.
• Njegoševski pokret otpora, Književna zadruga Srpskog narodnog vijeća – Fondacija Grupa sever, Podgorica – Novi Sad 2020.

Priređivački rad

Priredio je dvadesetak knjiga, između ostalih izabrane pesme Jovana Dučića Pet krugova (1993, 2001) i Lirski krugovi (1998), roman Dobrice Ćosića Koreni (2004), zbornik radova o recepciji Pavićevog književnog dela u svetu Milorad Pavić: Stanovnik svetske književnosti (2018) i Srpska književnost muslimanskog kulturnog koda (2020). Sa J. Delićem, S. Šljukićem, S. Vladušićem i D. Hamovićem priredio zbornik Srpski kulturni prostor: ustrojstvo, problemi, vrednosti (2020), a sa Đ. Đurićem zbornike Tako, a ne inače: Spomenica o 150-godišnjici preseljenja Matice srpske iz Pešte u Novi Sad (2016) i Kosovo i Metohija: Juče, danas, sutra (2018). Sa S. Gordićem priredio je zbornike radova o poeziji Aleka Vukadinovića (1996), Jovana Hristića (1997), Dare Sekulić (1998), Duška Novakovića (1999), Srbe Mitrovića (2000), Miroslava Maksimovića (2001), Živorada Nedeljkovića (2003), Zlate Kocić (2006), Nikole Vujčića (2008), Miroslava Cere Mihailovića (2011), kao i zbornik Razgovor o tajnama Boška Petrovića (2004). Sa S.Koljevićem i J. Delićem priredio je zbornik Povratak miru Aleksandra Tišme (2005); a sa Đ. Despićem zbornike o poeziji Dragana Jovanovića Danilova (2015), Nebojše Devetaka (2017) i Slobodana Zubanovića (2018).