Centar vojnih škola VRS „General Rajko Balać”
| Centar vojnih škola VRS „General Rajko Balać” | |
|---|---|
 Grb centra | |
| Postojanje | 1993–2005. |
| Formacija | bataljon |
| Jačina | 300[1] prosečno: 300 |
| Deo | Vojske Republike Srpske |
| Angažovanje | |
| Odlikovanja |  |
| Komandanti | |
| Komandant | Slavko Lisica |
| Komandant 2 | Rajko Balać |
| Komandant 3 | Grujo Borić |
Centar vojnih škola Vojske Republike Srpske (VRS) formiran je Naredbom Glavnog štaba VRS od 12. jula 1993. godine, a na osnovu tačke 6. Odluke Predsedništva Republike Srpske o formiranju, organizaciji, formaciji i komandovanju Vojskom Republike Srpske (broj 01-58/92).[2]
Zadatak da formira Centar dobio je general Slavko Lisica, tada sa velikim ugledom u vojsci i narodu. On je već imao značajno iskustvo formirajući borbene i taktičke grupe u Kninskoj Krajini i Vojsci Republike Srpske. Pre rata je i sam bio nastavnik u Školskom centru oklopno-mehanizovanih jedinica Jugoslovenske narodne armije (ŠC OMJ JNA) „Petar Drapšin“.
General Lisica je iskoristio mogućnost da bira „tim“ i vrlo brzo je oko sebe okupio deo starešina koje su radile u bivšem Školskom centru oklopno-mehanizovanih jedinica Jugoslovenske narodne armije, kao i pripadnike drugih školskih centara, za koje je imao podatke da su u VRS. Materijalna baza i prostor koju je imao Školski centar oklopno-mehanizovanih jedinica JNA „Petar Drapšin“, a koji se nalazio u kasarni “Vrbas“ u Banja Luci, iskorišten je za potrebe novog Centra.
Već u avgustu mesecu sa školovanjem je počela prva klasa oficira u Oficirskoj školi.
Osnovni cilj formiranja Centra jeste bila popuna starešinskim kadrom jedinica jer se već na početku osetio nedostatak kvalitetnog komandirskog kadra. Jedan broj starešina je bio izbačen iz stroja zbog ranjavanja, već je bilo i poginulih, a deo se nije baš najbolje snašao u uslovima rata, što je zahtevalo traženje rešenja koja će ovaj problem rešiti.
Izbor kandidata za slušaoce u jednogodišnjoj Oficirskoj školi je bio dosta strog i tražilo se da kandidat ima najmanje završenu srednju školu i da ima iskustvo na komandirskim dužnostima u ratu, izuzetno, da je provereni borac, sa svim karakteristikama koje krase vrsnog vojnika. Školovanje je vršeno za potrebe rodova: pešadije, oklopno-mehanizovanih jedinica (OMJ), artiljerije, artiljerijsko-raketnih jedinica protivvazdušne odbrane (ARJ PVO), inženjerije, veze i tehničke službe. U vremenu od 8. avgusta 1993. godine do 26. jula 1997. godine školovanje su završile, četiri klase sa ukupno 674 oficira.
Za šestomesečnu podoficirsku školu su takođe važili oštri kriterijumi, jer su se i oni pripremali za komandirske dužnosti u ratu. Školovani su za iste rodove kao i oficiri. U periodu od 2. avgusta 1993. godine do 26. jula 1997. godine školovanje je završilo, sedam klasa sa ukupno 750 podoficira.
Školovanje kadra je bilo za potrebe Vojske Republike Srpske i za potrebe Srpske Vojske Krajine.[3]
CVŠ u ratu[uredi | uredi izvor]
Zbog potreba fronta Glavni štab je doneo odluku da CVŠ bude operativna rezerva Glavnom štabu VRS. U više navrata je bilo potrebe da pripadnici Centra intervenišu na frontu i pomognu u odbrani ugrožene teritorije. Tamo gde su bili, junački su se borili i dokazali da nisu slučajno odabrani da se školuju u ratnom vihoru. Po predlogu komandanta Centra, generala Slavka Lisice, formiran je udarni betaljon koji je upotrebljen oktobra i novembra 1994. godine, na prostorima Grmeča.
U 1995. godini bilo je mnogo više potreba za angažovanje ove jedinice. Odlukom komandanta Glavnog štaba VRS, udarni bataljon CVŠ je upotrebljavan krajem maja na prostoru Grmeča, početkom septembra na planini Vitorog kod Šipova i polovinom septembra u odsudnim borbama u odbrani Dubice i Gradine kao i platoa Manjače. Komandant Glavnog štaba VRS je, govoreći o angažovanju Udarnog bataljona Centra vojnih škola, istakao: „Tamo gde je bataljon CVŠ, za nas je siguran prostor i o njemu više ne brinemo“.
U krvavim borbama život su izgubila i 24 pripadnika CVŠ a među njima je i komandant Centra, pukovnik Rajko Balać[4] (4. novembra 1994. godine), koji je samo nekoliko meseci po prijemu dužnosti zajedno sa svojim pitomcima krenuo da životom zaštiti srpsku teritoriju. Za junačko držanje, posthumno, komandant je unapređen u čin generala i odlikovan Ordenom Nemanjića, a Centar je po svom komandatu dobio ime CVŠ VRS „Rajko Balać“.[2]
Za zasluge u ratu Centru je dodeljeno najveće priznanje koje jedinica može dobiti, Orden Nemanjića.
Mirnodopski period[uredi | uredi izvor]
U mirnodopskom delu razvoja Centra bio je veliki broj reformi koje su se brzo smenjivale, što je svakako uticalo na kvalitet rešenja. Većina njih je obavljena na zahtev stranih snaga a u svrhu smanjenja VRS. Prebrzo se išlo u smanjenju VRS tako da se zbog brojnog stanja vojske gubila potreba za složenijim obučavanjem starešinskog kadra. Tako se odmah po završetku rata ugasilo školovanje oficira i prešlo se na školovanje rezervnih oficira i podoficira ali je i to u kasnijem periodu ugašeno. Iškolovana je u školskoj godini 1997/98. jedna klasa jednogodišnjeg školovanja sa 95 podoficira.
Težište je dato na školovanju rezervnih oficira u Školi rezervnih oficira (ŠRO), na kraćim i efikasnim komandnim kursevima, izučavanju stranih jezika, obuci deminera. Složenije školovanje oficira svih profila vršeno je u SR Jugoslaviji, odnosno Srbiji i Crnoj Gori. Tamo je vršena i obuka podoficira.
Reforme su bile provedene uz dosta problema, jer je deo starešina i radnika u vojsci ostao bez posla, a društvo nije imalo trenutna rešenja za zbrinjavanje istih.
Zbog smanjenja lokacija za potrebe vojske Centar je jula 2004. godine premešten u Zalužane pod imenom Centar za usavršavanje starešina VRS „Rajko Balać“.[3] Tokom svog postojanja u Centru je odškolovano 670 oficira i 750 podoficira, a krajem 2005. godine prestao je da postoji.[5]
Komandanti[uredi | uredi izvor]
U ratnom periodu (1992-1995. godine) komandanti Centra vojnih škola su bili generali: Slavko Lisica, Rajko Balać i Grujo Borić.
Posle rata Centrom su komandovali: generali Grujo Borić (1996) i Radomir Čavić (1996-1999), pukovnik Miko Škorić (1999-2004), potpukovnik Velibor Purković i pukovnik Dragiša Vulin, do ukidanja.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Građanski rat u Hrvatskoj 1991-1995. Zbornik radova 14. Beograd: Udruženje Srba u Hrvatskoj. 2018. str. 248. ISBN 978-86-89877-17-5.
- ^ a b Danko Borojević, Dragi Ivić (2014). Vojska Republike Srpske 12. maj 1992. - 31. decembar 2005. Beograd: Srpski Ratni Veterani opštine Čukarica. ISBN 978-86-918217-0-8.
- ^ a b v Danko Borojević, Dragi Ivić (2014). Vojska Republike Srpske 12. maj 1992. - 31. decembar 2005. Beograd: Srpski Ratni Veterani opštine Čukarica. ISBN 978-86-918217-0-8.
- ^ Srpska, RTRS, Radio Televizija Republike Srpske, Radio Television of Republic of. „Podsjećanje na 20 godina CVŠ "Rajko Balać"”. REPUBLIKA SRPSKA - RTRS. Arhivirano iz originala 4. 2. 2019. g. Pristupljeno 4. 2. 2019.
- ^ „Izuzetan značaj Centra vojnih škola”. mojKontakt portal. Arhivirano iz originala 4. 2. 2019. g. Pristupljeno 4. 2. 2019.
