Vukanovo jevanđelje

Vukanovo jevanđelje
Vukanovo jevanđelje
Ruska narodna biblioteka u Sankt Peterburgu, Rusija
	Jedna strana iz Jevanđelja
Tip	Jevanđelistar
Datum nastanka	12. vek
Mesto nastanka	Raška
Pisari	Starac Simeon (veruje se da je pisalo 5 pisara)
Patron	Vukan Nemanjić (prema zapisu pisara)
Materijal	Pergament
Format	189 listova
Pismo	Ustavna ćirilica
Sadržaj	Bogoslužbena knjiga
Ranije posedovanje	Sveta Gora
Ostalo	Veruje se da je naručilac zapravo bio Stefan Nemanjić

Vukanovo jevanđelje je, uz Miroslavljevo jevanđelje, najznačajniji spomenik srpske pismenosti s kraja 12. veka. Rukopis je nastao u pećini, „kod grada Rasa“^[1], posljednjih godina 12. veka. Sadrži 189 pergamentnih listova, a pripada tipu „izbornih jevanđelja“ (aprakosa). Iako je naziv Vukanovo jevanđelje odomaćen, jevanđelistar je, po svemu sudeći, nastao po narudžbi Vukanovog brata, Stefana Nemanjića, još za života Stefana Nemanje. Prema zapisu starca Simeona, jednog od pisara jevanđelja, rukopis je rađen za „velikoslavnog župana Vuka(na)“. Međutim, Vukanovo ime pisano je po brisanom, radiranom mestu, pa se pretpostavka da je tu bio označen Stefan čini mogućom. U prilog te pretpostavke govori i nastavak zapisa u kom se govori o Vukanovoj pobedi nad Stefanom (1202. god.), „ali takvim tonom koji isključuje Vukana kao naručioca rukopisa“.

Paleografske i filološke analize ukazuju na to da su u radu na rukopisu učestvovala četiri, odnosno pet pisara (peti kao korektor). Dok prva tri pisara (među kojima je i glavni pisar, starac Simeon) pripadaju tradiciji raške pisarske škole, rukopis četvrtog pisara odaje tragove uticaja latinske kulture i obrazovanja, pa se kao i korektor, ovaj pisar smatra predstavnikom zetske pisarske škole.^[2]

Do sredine 19. veka rukopis se čuvao na Svetoj Gori, kada ga je Porfirije Uspenski, zajedno sa jednim listom Miroslavljevog jevanđelja odneo u Rusiju. Danas se nalazi u Publičkoj biblioteci u Sankt Peterburgu.^[3]

Strana iz Jevanđelja
Jedna od minijatura

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Tajne tvrđave Ras („Večernje novosti“, 18. septembar 2013)
^ „Vukanovo jevanđelje – Virtuelni muzej srpskog jezika” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-01-30.
^ volimo, Srbiju. „Srbiju volimo - Vukanovo jevanđelje, jedan od najstarijih srpskih rukopisa”. Srbiju volimo (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-01-30.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] Tajne tvrđave Ras („Večernje novosti“, 18. septembar 2013)

[2] „Vukanovo jevanđelje – Virtuelni muzej srpskog jezika” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-01-30.

[3] volimo, Srbiju. „Srbiju volimo - Vukanovo jevanđelje, jedan od najstarijih srpskih rukopisa”. Srbiju volimo (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-01-30.

[1]

[2]

[3]

p r u Srpski srednjovekovni rukopisi
Glagoljica	Marijinsko jevanđelje Grškovićev odlomak Asemanijevo jevanđelje Mihanovićev odlomak Zografsko jevanđelje Slovenski apokrifi Sinajski psaltir Sinajski molitvenik Kijevski misal Vinodolski zakonik Poljički statut Klocov zbornik Bojanski palimpsest Rilski glagoljski listići Minhenski jevanđelistar
Ćirilica	Dušanov zakonik Miroslavljevo jevanđelje Blagajska ploča Vukanovo jevanđelje Srebrenička povelja Povelja manastiru Svete Bogorodice na Mljetu Hilandarski listići Bratkov minej Zbornik popa Dragolja Bitoljski natpis Letopis popa Dukljanina Minhenski psaltir Nikoljsko jevanđelje Oktoih Ostromirovo jevanđelje Savina knjiga Čedadsko četvorojevanđelje Janjinska hronika Gračanička povelja Dečanska hrisovulja Svetostefanska hrisovulja Svetoarhanđelovska hrisovulja Danilov zbornik Suprasaljski zbornik Matičin apostol Eninski apostol Mletački zbornik Vrutočko četvorojevanđelje Daničićevo četvorojevanđelje Povelja Kulina bana Ploča velikog sudije Gradeše Natpis trebinjskog župana Grda Natpis popa Tjehodraga Ravanička povelja Temnićki natpis Humska ploča Hilandarska povelja Pahomijevi zapisi Žitije despota Stefana Lazarevića Pohvala knezu Lazaru Žitije Stefana Dečanskog Natpis na kosovskom kamenom stubu Novobrdski zakonik Zakonopravilo Zapis na Hilandarskoj zavesi Ispovedna molitva Slovo ljubve Stihovi Ravančanina I Stihovi Ravančanina II Tuga za mladencem Uglješom Hilandarski medicinski kodeks Bitoljski triod Dobromirovo jevanđelje Ohridski apostol Varaždinski apostol Šafarikov triod Bolonjski psaltir Dobrejšovo jevanđelje Radomirovo jevanđelje Dečanski psaltir Karpinsko jevanđelje Stanislavov prolog Beogradski parimejnik Karejski tipik Hilandarski tipik Studenički tipik Cetinjski letopis Erlangneski rukopis Gorički zbornik Radoslavljevo jevanđelje Hvalov zbornik Divoševo jevanđelje Svrljiški odlomci jevanđelja Čajničko jevanđelje Dovoljsko četvorojevanđelje‎ Manojlovo četvorojevanđelje‎ Kopitarevo četvorojevanđelje‎ Jevanđelje Nikole Stanjevića Šišatovački apostol Četvorojevanđelje manastira Slepče Berlinski zbornik
Drugi	Remsko jevanđelje