Crkva Svetog Nikole u Surduku

Crkva Sv. Nikole u Surduku
Crkva Sv. Nikole u Surduku
	Crkva Svetoga Nikole u Surduku
Opšte informacije
Mesto	Surduk
Opština	Stara Pazova
Država	Srbija
Vrsta spomenika	Kulturna baština
Vreme nastanka	1816.
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture od izuzetnog značaja
Vlasnik	Srbija
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica
	zavodsm.rs

Crkva Sv. Nikole u Surduku je sazidana u klasičnom jednobrodnom stilu toga vremena 1816. godine zahvaljujući zalaganju prote Vasilija Nikolajević. Posvećena je Sv. Nikoli, nalazi se u mestu Surduk. Uvrštena je u listu zaštićenih spomenika kulture Republike Srbije (ID br. SK 1573).^[1]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Prva pravoslavna bogomolja u Surduku bila je od pletera, sa ikonostasom koji su oslikali zografi umetnici, a podignuta je bila 1746. godine. Sadašnji hram Svetog oca Nikolaja nalazi se u ulici Brđanska br. 4 u Surduku. Sagrađen je 1816. godine, zahvaljujući zalaganju prote Vasilija Nikolajević, koji je priložio mermer za zapadna vrata. Iste godine, mermer za južni i severni ulaz pribavili su trgovac Petar Vujević i Jovan Savić. Časnu trpezu poklonila je Marija Vujević supruga Petra Vujevića 1818. godine.^[2]

Crkva u Surduku je jednobrodna građevina sa polukružnom oltarskom apsidom na istočnoj strani i zvonikom iznad zapadnog dela. Poznati karlovački drvorezac Marko Vujatović je za ovu svetinju, od 1816. godine izradio pevnice, dveri i stolove, dok je ikonostas izveo 1822. godine. Na klasicističkoj oltarskoj pregradi, nepoznati autori su na daskama naslikali 39 ikona. U raskošnom arhijerejskom tronu izložena je i stara zografska ikona Svetog Nikole, u kojoj je, po predanju, pohranjena i čestica moštiju ovog sveca. Od starina, ovde se čuvaju moskovski oktoih iz 1712. godine. Psaltir iz 1766. godine, irmologija iz 1759. godien, dvanaest mineja iz 1848. godine i druge bogoslužbene knjige. U hramu i oko njega nema grobnih mesta, dok je pred samom portom postavljen spomenik stradalcima iz Drugog svetskog rata. Rešenjem zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica 29. janua 1977. godine crkva Svetog Nikole je proglašena za spomenik kulture.^[3]

Opšte informacije[uredi | uredi izvor]

U osnovi objekta se pojavljuju tri ulaza: zapadni kao glavni na pristupnoj fasadi, južni i severni. Portali su locirani u osovine zapadnog pročelja, odnosno segmentnih niša sa fasadama. Prozorsko otvori su polukružno završeni i pojavljuju se u osovinama pilastima naglašenih polja južne i severne fasade. U zoni zvonika na ovim fasadama se pojavljuju prozorske niše. U oltarskom prostoru smeštena su tri prozorska otvora istih dimenziaj i oblika. Nad zapadnim delom objekta uzdiže se dvospratni zvonik, koji se završava bakarnom kapom. Kapa zvonika rešena je kao modifikovani četvoroslivni krov sa nadvišenom „jabukom“ i piramidalnim završetkom. U podnožju kape zvonika, u osnovama sve četiri strane, smešteni su ciferplati sa lučno naglašenim nadvojem. Prvi sprat zvonika na zapadnoj fasadi ima prozorski otvor u vidu okulusa. Drugi sprat zvonika je rešen sa četiripolukružno završena otvora sa drvenim šalonama. Fasade objekta karakteriše bogato naglašena bvertikalna profilicija izvedena u duhu klasicizma. Južnu i severnu fasadu čine četiri presvedene niše sa udvojenim pilastrima. Niše u zoni zvonika i pevnica su rešene stepenastim povlačenjem fasade u zoni pilastera i polukružnog nadvoja. Dva središnja polja na ovim fasadama izvedena su segmentnim povlačenjem zida i kasetiranom obradom zasvedenog dela niše.

Galerija[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Surduku”. nasledje.gov.rs. Pristupljeno 2022-09-13.
^ „Hram Svetog oca Nikolaja — Surduk | Sakralni objekti | Turistička organizacija opštine Stara Pazova”. Pristupljeno 2022-09-13.
^ Zavod za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mediji vezani za članak Crkva Svetog Nikole u Surduku na Vikimedijinoj ostavi

[1] „Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Surduku”. nasledje.gov.rs. Pristupljeno 2022-09-13.

[2] „Hram Svetog oca Nikolaja — Surduk | Sakralni objekti | Turistička organizacija opštine Stara Pazova”. Pristupljeno 2022-09-13.

[3] Zavod za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica

[1]

[2]

[3]

p r u Nepokretna kulturna dobra u Sremskom upravnom okrugu
Inđija	Crkva Svetog Nikole (Stari Slankamen) Vojnograničarska zgrada u Krčedinu Ostaci Gornje i Donje tvrđave u Starom Slankamenu Srpska pravoslavna crkva Vavedenja u Beškoj Srpska pravoslavna crkva Vavedenja Bogorodice u Inđiji Rimokatolička crkva Svetog Petra u Inđiji Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Krčedinu Srpska pravoslavna crkva Svetog Save u Maradiku Rimokatolička crkva u Novom Slankamenu Rodna kuća Đorđa Natoševića Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Čortanovcima Kuća u Ul. Stjepana Radića 3 Kuća Vojnovića u Inđiji Srpska pravoslavna crkva Sretenja u Novim Karlovcima Spomenik streljanim meštanima sela Beške Spomenik palim borcima i žrtvama fašističkog terora u Čortanovcima Staro groblje u Krčedinu Spomen obeležje palim borcima i žrtvama fašističkog terora
Irig	Manastir Velika Remeta Manastir Vrdnik Manastir Grgeteg Manastir Jazak Manastir Mala Remeta Sretenjska crkva u Krušedolu Manastir Krušedol Manastir Novo Hopovo Manastir Staro Hopovo Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Irigu Vrdnička kula Srpska pravoslavna crkva Rođenja Svetog Jovana Krstitelja u Vrdniku Kuća u kojoj je živela Milica Stojadinović Srpkinja u Vrdniku Termocentrala rudnika uglja u Vrdniku Srpska pravoslavna crkva Uspenja Bogorodice u Irigu Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Jazaku Srpska pravoslavna crkva Svetog Teodora Tirona u Irigu Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Neradinu Vodenica u Rivici Srpska pravoslavna crkva Preobraženja u Šatrincima Kuća u Irigu Kuća narodnog heroja Anke Matić-Grozde Zgrada „Kasina” u Vrdniku Spomenik Sloboda
Pećinci	Kuća Radovana Rankovića u Sremskim Mihaljevcima Ambar sa kotobanjom u Sremskim Mihaljevcima Salaš Bugarskih Kuća Zorice Vidaković Zgrada Šumske sekcije Ambar u Deču Kuća Milene Mirosavljević
Ruma	Nadgrobni spomenici u porti Srpske pravoslavne crkve Sv. Vaznesenja u Rumi Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Vognju Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Dobrincima Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Donjim Petrovcima Vodenica u Donjim Petrovcima Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Kraljevcima Srpska pravoslavna crkva Svetog arhanđela Gavrila u Platičevu Srpska pravoslavna crkva Svetog Vaznesenja Gospodnjeg u Rumi Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Rumi Srpska pravoslavna crkva Sošestvija Svetog Duha u Rumi Rimokatolička crkva Uzdizanja Časnog Krsta u Rumi Zgrada muzeja u Rumi Fišerov salaš u Rumi Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Stejanovcima Rimokatolička crkva Svetog Klimenta u Hrtkovcima Kuća Ranislava Ivanovića Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Malim Radincima Rodna kuća narodnog heroja Stevana Petrovića-Brila
Sremska Mitrovica	Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Gavrila u Velikim Radincima Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Mihajla u Grgurevcima Srpska pravoslavna crkva Sv. Đorđa u Divošu Srpska pravoslavna crkva Sv. Trojice u Zasavici Srpska pravoslavna crkva Sv. Georgija u Jarku Srpska pravoslavna crkva Sv. Kuzmana i Damjana u Kuzminu Ambar u Kuzminu, Savska 94 Ambar u Kuzminu, Zmaj Jovina 57 Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Gavrila u Laćarku Ambar u Laćaraku Srpska pravoslavna crkva Sv. Georgija u Ležimiru Seoska kuća u Ležimiru Srpska pravoslavna crkva Sv. Georgija u Manđelosu Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Martincima Rimokatolička crkva Sv. Dimitrija u Sremskoj Mitrovici Pravoslavna crkva Svetog Dimitrija u Sremskoj Mitrovici Stara bolnica u Sremskoj Mitrovici Vojnograničarska zgrada u Sremskoj Mitrovici Žitni magacin na Savi-Vojarna Zgrada Glavne straže u Sremskoj Mitrovici Kuća u Lenjinovoj br. 51 u Sremskoj Mitrovici Rodna kuća Ilariona Ruvarca u Sremskoj Mitrovici Srpska pravoslavna crkva Sošestvija Sv. Duha u Šašincima Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Šuljmu Spomenik Petru Krančeviću Zgrada SUP-a u Sremskoj Mitrovici Sedište brigade Kuća u Ul. Vuka Karadžića 10 Ambar u Martincima Zgrada na Trgu narodnih heroja br. 4 u Sremskoj Mitrovici Zgrada galerije „Lazar Vozarević“ i dečje biblioteke Zgrada amaterskog pozorišta „Dobrica Milutinović“ Zgrada biblioteke „Grigorije Vozarević“ i radničkog univerziteta u Sr. Mitrovici Rodna kuća narodnog heroja Dobrosava Radosavljevića-Naroda Ambar u Zasavici Zgrada železničke stanice i spomenik oslobođenja Kuća Knežević Milana Kompleks školskih zgrada „Palestina” i zgrada „Gimnazije”
Stara Pazova	Seoska kuća u Vojci Srpska pravoslavna crkva Vavedenja u Golubincima Dvorac „Šlos“ u Golubincima Srpska pravoslavna crkva Blagovesti u Krnješevcima Rimokatolička crkva Svete Marije u Novim Banovcima Kuća u Novim Banovcima Evangelička crkva u Staroj Pazovi Zgrada štedionice veleposednika Nikole Petrovića Zgrada hotela „Srem” u Staroj Pazovi Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Starim Banovcima Kuća u Staroj Pazovi Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Surduku Rodna kuća narodnog heroja Vere Miščević Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Vojki Vodica-zavetna kapela posvećena Sv. Iliji Ambar sa kotobanjom u Golubincima, Šimanovački šor 21
Šid	Manastir Privina Glava Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Bačincima Berkasovo (tvrđava) Srpska pravoslavna crkva Svetih Petra i Pavla u Berkasovu Ambar u Gibarcu, Maršala Tita 7 Ambar u Gibarcu, Maršala Tita 42 Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Erdeviku Rimokatolička crkva Svetog Mihajla u Erdeviku Rimokatolička crkva Svetog Trojstva u Kukujevcima Seoska kuća u Ljubi Tvrđava Morović Rimokatolička crkva Svete Marije u Moroviću Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Šidu Ruski dvor u Šidu Kuća Save Šumanovića u Šidu Galerija slika „Sava Šumanović” Vajat u Šidu Rimokatolička crkva Svetog Ivana Nepomuka Srpska pravoslavna crkva Svetog Dimitrija u Ljubi Srpska pravoslavna crkva Svete Bogorodice u Moroviću Rimokatolička crkva Svete Katarine u Sotu Crkva Svetog arhanđela Gavrila u Molovinu Kuća u Batrovcima Ambar u Šidu, Ul. Moše Pijade 62 Ambar u Šidu, Ul. Zmaj Jovinoj 62 Štamparija socijalističke stranke u Šidu Ambar u Berkasovu