1. hercegovačka motorizovana brigada (Trebinje)
| 1. hercegovačka motorizovana pešadijska brigada (Trebinje) | |
|---|---|
| Postojanje | 1992—1995. Mesto formiranja: Trebinje |
| Formacija | brigada |
| Jačina | 6.000[1] prosečno: 4.000[1] |
| Deo | Vojske Republike Srpske |
| Angažovanje | |
| Odlikovanja | Medalja Petra Mrkonjića |
| Komandanti | |
| Komandant | Obrad Vičić (1992) |
| Komandant 2 | Ratko Stanić (1992) |
| Komandant 3 | Miladin Prstojević (1992) |
| Komandant 4 | Bogdan Kovač (1992-95) |
Prva hercegovačka motorizovana pešadijska brigada (Trebinje) je bila jedinica Hercegovačkog korpusa Vojske Republike Srpske. Brigada je osnovana 28. juna 1992. u Trebinju. Brigada je naslednica 472. motorizovane brigade Podgoričkog korpusa 2. operativne grupe Jugoslovenske narodne armije. Trebinjska brigada je tokom rata imala 258 poginulih boraca.[1]
Organizacija[uredi | uredi izvor]
Okosnicu brigade su činili šest pešadijskih motorizovanih bataljona,pozadinski bataljon, topovski artiljerijski divizion 130 mm, artiljerijski divizion 105 mm i mešoviti protivoklopni artiljerijski divizion. Brigada je još imala prištapske jedinice, četu vojne policije, izviđačku četu i jedinice za podršku.
Brigada je bila popunjena rezervnim oficirima, podoficirima i vojnim obaveznicima.
Ratni put[uredi | uredi izvor]
1992.[uredi | uredi izvor]
Tokom aprila i maja, Trebinjska brigada, još uvek kao 472. brigada JNA, vodila je žestoke borbe za neretljansku dolinu sa hrvatskim i bošnjačkim snagama. Usled povlačenja jedinica JNA iz Srbije i Crne Gore 19. maja i jakih neprijateljskih napada, brigada gubi kontrolu nad dolinom Neretve, selima Slano i Ravno. Nova linija odbrane prostirala se na preko 60 km, a Bobanska površ sa dvadesetak srpskih sela ostaje nebranjena. Tokom oktobra, usled povlačenja Vojske Jugoslavije sa Konavla, brigada formira dodatni bataljon od boraca iz radne obaveze i policijskog sastava, ali hrvatske snage razbijaju bataljon i, okružujući treći motorizovani bataljon, zauzimaju stratešku kotu Vlaštice čime se okončavaju veće borbe na trebinjskom ratištu 1992.
Uprkos gubitku važnih kota i objekata, Trebinjska brigada je tokom druge polovine 1992. uspela da utvrdi liniju odbrane i odbrani grad Trebinje. Prema analizi Dejvida C. Izbija (David C. Isby), analitičara Cije, borci brigade su se žilavo branili i odbranili[2]:
The fact that a single VRS brigade stretched over 40 kilometers of front held off repeated HV attacks from July to September - while nearly breaking the HV front during August - speaks volumes about the tenacity of the Serb defense.
Činjenica da je jedna VRS brigada, rastegnuta na frontu od preko 40 kilometara, osujetila stalne napade HV od jula do septembra - usput zamalo probijajući front HV tokom avgusta - dovoljno govori o istrajnosti srpske odbrane.
1993—1994.[uredi | uredi izvor]
Od završetka borbi protiv hrvatsko-muslimanskih snaga u novembru prethodne godine, pa do napada na hrvatske položaje u avgustu 1995, brigada je provela vreme u borbama slabijeg intenziteta. Tokom ratnih dejstava na drugim ratištima, brigada je slala borbene grupe, i to u oblasti: Osanica kod Foče, Goražde, Nišićka visoravan, Treskavica, Kalinovik i Ulog, Seljani, Borašnica i Boračko jezero, Grahovo i Glamoč.
1995.[uredi | uredi izvor]
Nakon sloma Republike Srpske Krajine u hrvatskoj operaciji Oluja početkom avgusta 1995, u Trebinju je među stanovništvom zavladala panika. Narod je verovao u prodaju Trebinja u diplomatskim pregovorima, a kolone vozila su počele da guše puteve ka Bileći i Crnoj Gori.[3] Želeći da spreči prelivanje hrvatskog napada na Trebinje, komanda Hercegovačkog korpusa planira napad na zauzeti deo predratne trebinjske opštine i to na pravcima Poljice - Rapti - Baljivac - Bobanska površ, Hum - Zavala - Zaplanik i Ljubovo - Slivnica - Glavska. Napad je počeo 12. avgusta, a završio se 30. avgusta. Snage trebinjske brigada su bile ojačane sa nekoliko stotina boraca iz Sarajevsko-romanijskog korpusa, ali je napad propao. Tokom borbi poginulo je 19 boraca Trebinjske brigade, 6 na Lipcu 12. avgusta, 7 u Poljicu i 6 na Dživarskom 30. avgusta, dok je 57 ranjeno.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Hercegovački korpus 2017, str. 197.
- ^ Balkan Battlegrounds 2003, str. 365.
- ^ a b Hercegovački korpus 2017, str. 196.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Grupa autora. Hercegovački korpus. Bileća: SPKD ”Prosvjeta”, 2017.
- Central Intelligence Agency, Office of Russian and European Analysis (2002). Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990–1995. 2. Washington, D.C.: Central Intelligence Agency. ISBN 978-0-16-066472-4.
