Iguman Makarije (Hilandarac)

Makarije
Datum rođenja	nepoznata vrednost
Datum smrti	1528.
Mesto smrti	Hilandar, Grčka

Otisak klišea iz jednog dela

Jeromonah Makarije je bio prvi srpski i južnoslovenski štampar. Bio je glavni majstor Štamparije Crnojevića na Cetinju.

Smatra se da se Makarije i ranije bavio štamparskim zanatom u Veneciji u štampariji Alda Manuzija. Uveo je u Štampariji Crnojevića tehnički postupak kod kojeg se naslovi pojedinih poglavlja režu iz jednog klišea (u jednom komadu). Zaslužan za štampanje knjige Oktoih - osmoglasnik u štampariji Crnojevića, godine 1494. Tu srbulju je imala u svom posedu Bogorodičina crkva u Sarajevu, a piše u njoj da je "pečatana po zapovesti Đurđa Crnojevića, pri mitropolitu Zetskom Vavili" 1493. godine.

Posle napuštanja Cetinja 1496. pod najezdom Turaka, Đurađ Crnojević sa porodicom, kaluđerima i 60 konjanika kreće prema Budvi i dalje ka Mlecima. Makarije odlazi u Vlašku i tamo postavlja temelje vlaškom štamparstvu u manastiru Delu. Tada je mitropolit Vlaške bio Srbin, Maksim Branković, što je pogodovalo otvaranju slovenske štamparije. Iz ovog perioda najpoznatija su dva njegova jevanđelja. Jedno iz 1510, sa predstavama, na početku teksta, crkvenih meloda koji sede pred ispred manastirske crkve Svetog Nikole. Drugo je štampano u manastiru Delu 1512, sa dosta skromnim grafičkim ukrasom.

Pred kraj života Makarije odlazi na Svetu goru i stupa u bratstvo manastira Hilandar, gde se 1526. pominje kao iguman. Pretpostavlja se da je pomogao i u formiranju Štamparije Hilandar. Poslednja vest o njemu datira iz 1526-1528, kada je napisao jedan manji geografski spis. Bista Jeromonaha Makarija danas se nalazi u krugu Zavoda za izradu novčanica, u sastavu Narodne Banke Srbije, Beograd.

Literatura

• Blagojević, Miloš; Spremić, Momčilo (1982). „Slom Crnojevića”. Istorija srpskog naroda. knj. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 414—430. 
• Kalić, Jovanka (2001). Srbi u poznom srednjem veku (2. izd.). Beograd: Istorijski institut. 
• Medaković, Dejan (1958). Grafika srpskih štampanih knjiga XV-XVII veka. Beograd: Naučno delo. 
• Medaković, Dejan (1993). „Stare srpske štamparije”. Istorija srpskog naroda. knj. 3, sv. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 425—440. 
• Plavšić, Lazar (1959). Srpske štamparije od kraja XV do sredine XIX veka. Beograd: Udruženje grafičkih preduzeća Jugoslavije.