Država Dejanovića
| Država Dejanovića | |||
|---|---|---|---|
 Srpske oblasti krajem 14. veka | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Evropa | ||
| Regija | Balkan | ||
| Prestonica | Velbužd | ||
| Društvo | |||
| Religija | pravoslavlje | ||
| Istorija | |||
| Istorijsko doba | srednji vek | ||
| — Osnivanje | 1371. | ||
| — Ukidanje | 1395. | ||
| Geografske i druge karakteristike | |||
| Stanovništvo | Srbi | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
| ||
| Ovaj članak je deo serije o istoriji Srbije, Bugarske i Republike Makedonije | ||||||||
|
||||||||
|
||||||||
Država Dejanovića je bila srednjovekovna srpska država, koja je postojala od 1371. do 1395. godine u jugoistočnim srpskim oblastima istočno od reke Vardara i oko gornjeg i srednjeg toka reke Strume.[1] Nastala je neposredno nakon Maričke bitke (1371) i smrti srpskog cara Stefana Uroša V (1355-1371), kada su carevi najbliži rođaci iz vlasteoskog roda Dejanovića preuzeli punu vlast u jugoistočnim oblastima dotadašnjeg Srpskog carstva, stvorivši time posebnu državnu oblast koja je opstala sve do turskog osvajanja 1395. godine.[2]
Postanak i razvoj[uredi | uredi izvor]
Braća Dejanovići, despot Jovan Dragaš i gospodin Konstantin, bili su sinovi tada već pokojnog srpskog sevastokratora, a potom i despota Dejana i njegove žene Teodore Nemanjić, koja je bila rođena sestra srpskog cara Stefana Dušana i tetka cara Stefana Uroša. Kao najbliži srodnici vladajuće srpske dinastije Nemanjića, stekli su prostrane posede na širem prostoru između Vardara i Strume, što im je omogućilo da na tom području nakon nestanka carske vlasti (1371) stvore posebnu državnu oblast, koja je obuhvatala gradove Velbužd, Veles, Melnik, Pernik, Petrič, Strumica i Štip.
Usled turske najezde, braća Dejanovići su morali da prihvate vazalske obaveze prema sultanu Muratu I (1359-1389). Nakon nekoliko godina, despot Dejan se povukao u manastir, prepustivši punu vlast bratu Konstantinu. Položaj države Dejanovića je vremenom postajao sve teži, pošto su Turci širili svoju vlast napredujući uz dolinu Vardara, a početkom 1392. godine u njihove ruke je palo i Skoplje,[3] čime se oblast Konstantina Dejanovića našla u turskom okruženju i sa zapadne strane. Iako je nastojao da ispunjava svoje vazalske obaveze prema turskom sultanu, Konstantinov položaj je postajao sve nepovoljniji. Država dejanovića postojala je sve do Konstantinove pogibije u boju na Rovinama u proleće 1395. godine,[4] nakon čega su čitavu njegovu oblast osvojili Turci.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Rajičić 1954, str. 227-243.
- ^ Blagojević & Medaković 2000, str. 231.
- ^ Mišić 2010, str. 263.
- ^ Ostrogorski 1969, str. 510.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Blagojević, Miloš (1983). „Pregled istorijske geografije srednjovekovne Srbije”. Zbornik Istorijskog muzeja Srbije. 20: 45—126.
- Blagojević, Miloš (1998). Srbija Nemanjića i Hilandar. Novi Sad: Društvo istoričara Južnobačkog i Sremskog okruga.
- Blagojević, Miloš (1989). Srbija u doba Nemanjića: Od kneževine do carstva 1168-1371. Beograd: Vajat.
- Blagojević, Miloš (1997). Državna uprava u srpskim srednjovekovnim zemljama. Beograd: Službeni list SRJ.
- Blagojević, Miloš; Medaković, Dejan (2000). Istorija srpske državnosti. 1. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Blagojević, Miloš (2007). „Zakon gospodina Konstantina i carice Jevdokije”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 44: 447—458.
- Blagojević, Miloš (2011). Srpska državnost u srednjem veku. Beograd: Srpska književna zadruga.
- Božanić, Snežana (2009). „Sporovi oko zemljišta i međa u oblasti Konstantina Dragaša”. Spomenica Istorijskog arhiva Srem. Beograd. 8: 117—127.
- Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2002). Rodoslovi srpskih dinastija. Novi Sad: Platoneum.
- Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2008) [2001]. Srpske dinastije (2. izd.). Beograd: Službeni glasnik.
- Đurić, Ivan (1984). Sumrak Vizantije: Vreme Jovana VIII Paleologa 1392-1448. Beograd: Narodna knjiga.
- Mišić, Siniša, ur. (2010). Leksikon gradova i trgova srednjovekovnih srpskih zemalja: Prema pisanim izvorima. Beograd: Zavod za udžbenike.
- Nicol, Donald M. (1993) [1972]. The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453 (2. izd.). Cambridge: Cambridge University Press.
- Ostrogorski, Georgije (1963). „Gospodin Konstantin Dragaš”. Zbornik Filozofskog fakulteta. Beograd. 7 (1): 287—294.
- Ostrogorski, Georgije (1965). Serska oblast posle Dušanove smrti. Beograd: Naučno delo.
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.
- Rajičić, Miodrag (1953). „Sevastokrator Dejan”. Istoriski glasnik. 6 (3-4): 17—28.
- Rajičić, Miodrag (1954). „Osnovno jezgro države Dejanovića: Prilozi našoj istoriskoj geografiji”. Istoriski časopis. 4issue=1952-1953: 227—243.
- Soulis, George Christos (1984). The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331-1355) and his successors. Washington: Dumbarton Oaks Library and Collection.
- Ćirković, Sima; Mihaljčić, Rade, ur. (1999). Leksikon srpskog srednjeg veka (The Lexicon of Serbian Middle Ages). Beograd: Knowledge.
- Ćirković, Sima (1995). Srbi u srednjem veku. Beograd: Idea.
- Ćirković, Sima (2004). Srbi među evropskim narodima. Beograd: Equilibrium.
- Ferjančić, Božidar (1970). „Sevastokratori i kesari u Srpskom carstvu”. Zbornik Filozofskog fakulteta. Beograd. 11 (1): 255—269.
- Ferjančić, Božidar (1960). Despoti u Vizantiji i južnoslovenskim zemljama (PDF). Beograd: Naučno delo.
- Fine, John Van Antwerp Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.