Srbi u Italiji
 | ||||||||||
| ||||||||||
| Ukupna populacija | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 70.000 [1] | ||||||||||
| Regioni sa značajnom populacijom | ||||||||||
| Rim, Trst, Arzinjano, Vičenca, Milano i Bari | ||||||||||
| Jezici | ||||||||||
| italijanski i srpski | ||||||||||
| Religija | ||||||||||
| pravoslavlje i katolicizam | ||||||||||
| Srodne etničke grupe | ||||||||||
| Srpska dijaspora | ||||||||||
.jpg)
.jpg)
| Ovaj članak je deo serije o Srbima |
| Srbi |
|---|
 |
Srbi u Italiji su građani Italije srpskog porekla ili ljudi rođeni u Srbiji koji žive i rade u Italiji.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Srpska naselja na jugu Italije[uredi | uredi izvor]
Po najstarijim zapisima, Srbi iz Crne Gore, Dalmacije i ostalih srpskih zemalja, su posle Kosovske bitke u 14. veku, bežeći pred najezdom Turaka, sa nešto Arbanasa, predvođeni Skenderbegom, našli utočište u pokrajini Molize, u Južnoj Italiji. Takođe, Srbi su živeli i u Abrucu, Avelinu, Apuliji i Kalabriji. U pokrajini Molize, bilo je devet srpskih naselja: Cerifelo (više ne postoji), Palata, Tavena, Akvaviva, San Feliče, Montemiro, San Đakomo, Ripalda i San Bjaze. Do 19. veka stanovnici samo tri naselja, Akvaviva, San Feliče i Montemiro, su uspela da savladaju sve izazove i prepreke vremena, da zadrže svest da su Srbi, i da sačuvaju srpski jezik i običaje kao što je "nalaganje božijeg badnjaka kao zavjet". U ostalih šest naselja su izgubili srpski jezik, savladali jezik svoje nove domovine Italije, ali bez obzira na to imali su u glavi svoje srpsko poreklo. San Đakomo je još i u 19. veku slavio dan dolaska Srba u ove krajeve. A zapisano je da su San Bjaze preplavili srpski kolonisti, koje su naselili obećanjima da će pedeset godina biti oslobođeni poreza. 1497. godine je italijanski pesnik Ruđeri de Pacienca di Nardo, pisao o grupi srpskih izbeglica koji su napustili Srpsku despotovinu i naselili se u selu Đola del Kole, blizu Barija. On je opisao kako oni pevaju pesme i igraju kolo u čast kraljice Napuljske kraljevine, Izabele del Balco.
Srbi u Trstu[uredi | uredi izvor]
Prvi pisani podaci o Srbima u Trstu potiču iz prve polovine 18. veka. Trst je privlačio Srbe kao luka koja je u okviru Habzburške minarhije proglašena za slobodnu i time pružao velike mogućnosti za bavljenje zanatstvom, trgovinom i moreplovstvom. Srpski doseljenici većinom su se doselili iz Bosne, Hercegovine, Dalmacije i Boke Kotorske. Dekretom carice Marije Terezije proglašene su verske slobode u gradu, pa su lokalni Srbi i Grci 1751. godine sagradili zajedničku crkvu posvećenu Svetom Spiridonu. Najuticajnije srpske trgovačke porodice toga vremena su bile Kurtović, Gopčević, Vojnović, Miletić, Riznići, Opuići, Vučetići, Kovačevići, Teodorovići, Frušići, Popovići, Kvekići. 1766. godine u Trstu je živelo 50 Srba, dok je 1780. godine bilo već 200. Mnoge od ovih porodica sagradili su svoje palate koje i dan danas krase ulice Trsta.[2] Njegoševo delo Šćepan Mali je štampano u Trstu u štampariji Andrije Stojkovića i to novim Vukovim pravopisom. [3]
Srpske vojske u Italiji[uredi | uredi izvor]
Vicko Zmajević, nadbiskup barski i Primas Srbije i kasniji nadbiksup zadarski 1736. godine piše o Stefanu Boroviću, kapelanu srpskih vojnika u Italiji, koji su prešli u taj kraj na početku rata u Lombardiji [4]. Nakon ujedinjenja Srbije i Crne Gore 1918. u Gaeti je bila smeštena emigrantska crnogorska vojska koja je bila lojalna kralju Nikoli.
Nova doseljavanja[uredi | uredi izvor]
Od šezdesetih godina 20. veka, Srbi u manjem broju dolaze na rad u italijanske privredne centre. Kada je Italija 1987. godine donela Zakon br. 984, kojim se utvrđuju Pravila za prijem i tretman radnika iz zemalja van EU i kontrole aktivne imigracije, u Jugoslaviji je došlo do procene da u Italiji na "privremenom radu" ima oko 30 hiljada Jugoslovena. Najviše ih je bilo u pograničnoj zoni oko Slovenije (8.000) i Milanu (3.000). Prema procenama među njima je bilo 5 hiljada Srba, od kojih su većina bili sezonci i "radnici na crno", uglavnom iz istočnih i južnih delova Srbije. Savet Evrope je 1990. godine objavio da je u Italiji živelo 11.933 građana SFRJ.
Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Božidar Vuković, osnivač srpske štamparije u Veneciji
- Vicko Vuković, srpski štampar u Veneciji
- Sikst V, rimski papa
- Ivan de Rubertis, dopisni član Srpskog učenog društva
- Jovan Riznić, trgovac
- Spiridon Gopčević, brodovlasnik
- Spiridon Gopčević, istoričar, pustolov, astronom i pisac
- Milan Zloković, arhitekta
- Đorđe Zloković, arhitekta i građevinski inženjer
- Natalija Petrović Njegoš, princeza Crne Gore
- Siniša Mihajlović, bivši fudbaler i trener
- Rada Rajić Ristić, novinar, književnik i prevodilac
- Dejan Stanković, bivši fudbaler i trener
- Dragan Travica, odbojkaš
- Marko Stanojević, ragbista
- Aleksandra Aćimović Popović, glumica
- Rada Đerasimović, glumica
- Ivan Đerasimović, glumac
- Sara Jovanović, pevačica
- Alessandro Pastrovicchio, strip crtač
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Moliški Slavo-Srbi
- Slavomoliški govor
- Eparhija austrijsko-švajcarska
- Crkva Svetog Spiridona u Trstu
- Odnosi Srbije i Italije
- Srpski konzulat u Trstu
- Italijani u Srbiji
- Italijani u Republici Srpskoj
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Dijaspora može da promeni Srbiju politika.rs
- ^ Veličanstvene srpske palate najlepše u Trstu
- ^ Todorović, Miodrag (2020). Svetigora, novembarski broj - 287., Ljuba Nenadović o Njegošu i Crnogorcima. Cetinje: Svetigora. str. 31, 32.
- ^ Kraljević, Vinko (2015). Izabrana djela nadbiskupa Vicka Zmajevića, pismo 207. str. 147. i na ital. str. 444. Zagreb: Salesiana.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Durković-Jakšić, Ljubomir (1952). „Tršćanski Srbi i slovenska stremljenja u Trstu 1848-1850”. Istoriski glasnik. 5 (1-4): 87—120.
- Lazić, Miroslav A. (2022). Božidar Vuković: Između istorije i imaginacije. Beograd: Narodna biblioteka Srbije.
- Medaković, Dejan; Milošević, Đorđe (1987). Letopis Srba u Trstu. Beograd: Jugoslovenska revija.
- Puzović, Predrag (1996). „Eparhije Srpske pravoslavne crkve u rasejanju” (PDF). Bogoslovlje: Časopis Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. 40 (1-2): 87—96.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Svetionik - Srbi u Italiji
- Srpski književni glasnik Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. mart 2016), Naučni pregled, Tri rasprave o slovenskim kolonijama u Italiji, Sima Trojanović
- Kulturno pamćenje tršćanskih Srba, doktorska disertacija (2016)
- Riznica kulturnog blaga - Srbi u Trstu (TVB, 1984)
- Trst je naš („Politika”, 1. maj 2022)
 | ||
| Druge autohtone zemlje | | |
|---|---|---|
| Iseljeništvo | ||