Topola užasa
Topola užasa je naziv za drvo topole, koje se nalazilo u selu Donja Gradina, u sastavu ustaškog logora Donja Gradina, gde su ustaše vršile masovne pokolje Srba, Jevreja, Roma i ostalih logoraša.
Ovo sasušeno drvo predstavlja jedan od najstrašnijih simbola Donje Gradine i Jasenovca. Pod topolom i na njoj logoraši su mučeni i ubijani na najsvirepije načine[1], zbog čega su logoraši to drvo nazvali stablo mučenja.
Godine 1958, na krošnji drveta i po njegovom moćnom deblu prečnika 2,10 m, nađeni su lanci i posebno kovani klinovi za mučenje žrtava.[2]
| „ | Znamo i to da su oni koji su bili zakucavani ekserima za drveće ostavljani da umiru polako više dana. Prislonili bi ih uz čuvene „topole smrti“ pa su im kroz grudni koš i kroz noge zabijali klinove. Ti klinovi su bili vrlo grubi, verovatno su ih radili kovači. Ne znam šta su hteli postići tim načinom ubijanja. | ” |
| — Srboljub Živanović[3] | ||
Topola užasa se nalazi u JP Spomen-područje Donja Gradina u Opštini Kozarska Dubica.[4]
Potpuno istrulelo drvo srušilo se 1978, nakon čega su preduzete mere za očuvanje stabla u znak sećanja na zločine koji su pod njim vršeni.[4] Vlada Republike Srpske, odnosno Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske, je 2011. donijelo odluku o izgradnji staklene nadstrešnice koja će zaštititi drvo od propadanja.[4] Po ovom drvetu nazvan je i Spomenik Topola užasa, koji je podignut kod Narodne skupštine u Banjoj Luci.
Topola užasa u poeziji[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Pesnikinja Gordana Kukić iz Republike Srpske napisala je pesmu posvećenu jasenovačkim žrtvama pogubljenim na Topoli užasa.
Topola Bola
Nije ovo Topola Bola
Ovo su Vrata našeg raja
Kroz njih su naši preci prošli
Nakon poslednjeg izdisaja
Ćutim bezglasnog užasa muk
I vidim nevina lica
I uže uz koje Blijeskom puže
Tisuću zmija otrovnica
Kojoti gladni krvi traže
U noći dužoj od v`jeka
Naše se sjenke gube u tami
Ponovo muti se rijeka
Opet dželati dobro znani
U svome Olujnom dobu
Pod ovim Stablom nalaze hlada
Za svoju krvavu gozbu
A svakog ljeta Drvo iscvjeta
I oči vise sa grana
Iz svakog po jedno sunce grije
Sve dane naših dana
Ovo drvo zapis je patnje
To nije Topola Bola
To je čitanka našega juče
I stablo srpskog neprebola
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Javna ustanova spomen-područje Donja Gradina Kozarska Dubica – Donja Gradina[mrtva veza], Pristupljeno 9. 4. 2013.
- ^ „”Topola užasa“”. Spomen - područje Donja Gradina. 2010. Arhivirano iz originala 7. 4. 2012. g. Pristupljeno 26. 6. 2012.
- ^ Srboljub Živanović (15. decembar 2006). „dr Srboljub Živanović - Govoriti u ime onih čija je ćutnja večna (Razgovor sa dr. Srboljubom Živanovićem, članom Međunarodne komisije za istinu o Jasenovcu)”. Pravoslavlje. Pristupljeno 28. decembar 2010.
- ^ a b v „„Topola užasa“ uskoro pod nadstrešnicom”. Radio-televizija Republike Srpske. 9. 9. 2011. Pristupljeno 9. 9. 2011.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Politika: Topola užasa, 21.04.2008. (jezik: srpski)