Jezero Veliko blato

Veliko blato
Veliko blato
Koordinate	44° 51′ 46″ S; 20° 29′ 41″ I / 44.8627778° S; 20.49472220000007° I 44° 51′ 46″ S; 20° 29′ 41″ I / 44.8627778° S; 20.49472220000007° I
Tip	prirodno jezero
Zemlje basena	Srbija
	Veliko blato

Jezero Veliko blato je prirodno jezero u Beogradu. Nalazi se u naselju Krnjača u opštini Palilula, blizu Zrenjaninskog puta i Pančevačkog mosta, na oko 8,5 km od centra Beograda.^[1] Jezero Veliko blato je zaštićeno prirodno dobro grada Beograda.^[2]

Karakteristike jezera i njegove okoline[uredi | uredi izvor]

Jezero je okruženo poljoprivrednim površinama i šumom, a jednim delom njegove obale izlazi na ilegalno naselje. Sa severne strane jezera nalazi se ribnjak Mika Alas, a pored njega i deo ribnjaka namenjen za sportski ribolov. Jezero je smešteno u pojasu trske i vlažnih livada, a celo područje odlikuje se bogatom florom i faunim. Pored retkih i ugroženih vrsta biljaka, okolina jezera je stanište mnogih vrsta ptica. Stanište jezera broji preko 15 vrsta riba (amur, štuka, šaran i ostale), 190 vrsta biljaka, 120 ptica i dve vrste orhideje koje su pod zaštitom - barski veliki kanućak (lat. Orchis palustris) i barska kaluždarka (lat. Epipactis palustris).^[3]

Živi svet[uredi | uredi izvor]

Biljke[uredi | uredi izvor]

U jezeru i oko njega živi 191 biljna vrsta, od kojih je 14 zaštićeno. Od 1865. godine, kada je Josif Pančić pronašao prvi primerak, na teritoriji grada Beograda registrovano je 30 vrsta orhideja. Dve od njih se nalaze samo u Velikom Blatu. Jedna od njih je močvarna češnjaka (Epipactis palustris), sa oko 200 pojedinačnih biljaka. Raste samo do 20 m (66 ft) iz kanala koji okružuje jezero. Otkriven je u blizini jezera 2012. godine. Drugi, sa samo 50-ak primeraka, je Anacamptis palustris. Raste između travnjaka gde je voda iskopala sitne kanale. Prvi put je primećen u Beogradu 1896. godine na Velikom ratnom ostrvu, ali tamo više nikada nije viđen. Na području Makiša ponovo je otkriven 1955. godine, ali je do 2001. godine i nestao.^[4]^[5]^[6]

Životinje[uredi | uredi izvor]

Jedna vrsta ribe, čikov, je zaštićena. Ostale od 15 vrsta riba su šaran, štuka, som, smuđ i beli tolstolobik, mada su uvedeni kasnije. Postoji i 9 vrsta vodozemaca i 4 vrste gmizavaca. Jezero je pogodno za tritone, žabe, guštere, belouške i rečne zmije.^[7]

Veliko Blato naseljava 120 vrsta ptica. Postoji mešovita kolonija vrsta čaplji koju čine male čaplje, žute čaplje, sive čaplje, noćne čaplje i crvene čaplje . Kolonija je otkrivena tek u junu 2013. godine i jedina je gnezdeća kolonija čaplji na urbanoj teritoriji Beograda, sa nekoliko desetina gnezdećih parova. Ostale ptice uključuju evroazijsku lisku, velikog vranca, malog vranca, sinjeg galeba, rečnog galeba, ronilačku patku, riđoglavu patku, patku gluvaru i ćubastu patku. Najveći evropski orao, orao belorepan, gnezdi se u ostalim delovima Beograda (Veliko ratno ostrvo, Ada Huja), ali se hrani u okolini. Jezero je međunarodno važno područje za zaštitu ptica.^[8]^[9]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Udaljenost jezera Veliko blato od centra Beograda
^ Jezero Veliko blato postaje zaštićeno stanište
^ Leba obala Dunava - divlje orhideje pod zaštitom
^ Branka Vasiljević (15. 5. 2016). „Jedinstvene divlje orhideje u Velikkom blatu Palilule” (na jeziku: srpski). Politika. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ Beta (29. 6. 2013), „Uskoro zaštita staništa orhideja u Beogradu”, Politika (na jeziku: srpski) CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ Branka Vasiljević (avgust 2012), „Retka orhideja u Krnjači”, Politika (na jeziku: srpski) CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ Branka Vasiljević (15. 5. 2016). „Jedinstvene divlje orhideje u Velikkom blatu Palilule” (na jeziku: srpski). Politika. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ Branka Vasiljević (15. 5. 2016). „Jedinstvene divlje orhideje u Velikkom blatu Palilule” (na jeziku: srpski). Politika. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ Beta (29. 6. 2013), „Uskoro zaštita staništa orhideja u Beogradu”, Politika (na jeziku: srpski) CS1 održavanje: Format datuma (veza)

Literatura[uredi | uredi izvor]

Stanković, Stefan M (2005). Jezera Srbije - limnološka monografija. Beograd: Zavod za udžbenike. ISBN 978-86-17-12990-1.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] Udaljenost jezera Veliko blato od centra Beograda

[2] Jezero Veliko blato postaje zaštićeno stanište

[3] Leba obala Dunava - divlje orhideje pod zaštitom

[Politika-4] Branka Vasiljević (15. 5. 2016). „Jedinstvene divlje orhideje u Velikkom blatu Palilule” (na jeziku: srpski). Politika. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[beta-5] Beta (29. 6. 2013), „Uskoro zaštita staništa orhideja u Beogradu”, Politika (na jeziku: srpski) CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[6] Branka Vasiljević (avgust 2012), „Retka orhideja u Krnjači”, Politika (na jeziku: srpski) CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[Politika2-7] Branka Vasiljević (15. 5. 2016). „Jedinstvene divlje orhideje u Velikkom blatu Palilule” (na jeziku: srpski). Politika. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[Politika4-8] Branka Vasiljević (15. 5. 2016). „Jedinstvene divlje orhideje u Velikkom blatu Palilule” (na jeziku: srpski). Politika. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[beta3-9] Beta (29. 6. 2013), „Uskoro zaštita staništa orhideja u Beogradu”, Politika (na jeziku: srpski) CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

p r u Grad Beograd
Gradske opštine	Barajevo Voždovac Vračar Grocka Zvezdara Zemun Lazarevac Mladenovac Novi Beograd Obrenovac Palilula Rakovica Savski venac Sopot Stari grad Surčin Čukarica
Znamenja	Trg republike Pobednik Knez Mihailova Kalemegdan Trg Nikole Pašića Kuća cveća Kapije Beograda Slavija Studentski trg Avala Spomenik Neznanom junaku Avalski toranj Topčider Beogradska sinagoga Bajrakli džamija
Arhitektonski simboli	Zgrada NBS Kapetan-Mišino zdanje Hotel Moskva Dom Narodne skupštine Republike Srbije Palata SANU Hotel „Bristol” Palata Ministarstva finansija KJ Igumanovljeva palata Palata Albanija Zgrada BIGZ-a Palata Srbija Beograđanka Geneks kula Štark arena Most na Adi Poslovni centar „Ušće”
Dvorci i tvrđave	Dvorski kompleks Beli dvor Kraljevski dvor Gradski dvorovi Stari dvor Novi dvor Konak kneginje Ljubice Beogradska tvrđava Žrnov Zemunska tvrđava Kula Gardoš
Verski objekti	Hram Svetog Save Saborna crkva Stara crkva Svetog Marka Crkva Svetog Marka Manastir Fenek Manastir Svetog arhangela Gavrila Vaznesenjska crkva Crkva Svetog Aleksandra Nevskog
Manifestacije	Noćni život u Beogradu BEMUS Beogradski džez festival FEST Festival autorskog filma Beogradski festival igre Beogradski sajam knjiga Beogradski festival piva BITEF BELEF BELDOCS Martovski festival Guitar Art Festival Međunarodni salon stripa Radost Evrope Noć muzeja SOFEST Oktobarski salon
Biblioteke	Narodna biblioteka Srbije Biblioteka grada Beograda Biblioteka „Sveti Sava” Zemun Biblioteka „Milutin Bojić”
Pozorišta	Narodno pozorište u Beogradu Opera i teatar Madlenijanum Beogradska filharmonija Beogradsko dramsko pozorište Jugoslovensko dramsko pozorište Pozorište „Boško Buha” Beograd Atelje 212 Pozorište lutaka „Pinokio” DADOV KPGT
Muzeji	Narodni muzej Srbije Muzej afričke umetnosti Muzej primenjene umetnosti Muzej savremene umetnosti Vojni muzej Muzej grada Beograda Muzej pozorišne umetnosti Muzej vazduhoplovstva Muzej Jugoslavije Prirodnjački muzej Muzej Nikole Tesle Muzej Vuka i Dositeja Železnički muzej Srbije PTT muzej Muzej srpske književnosti Muzej knjige i putovanja Etnografski muzej Istorijski muzej Zavičajni muzej Zemuna Zavičajni muzej Žarkova Muzej žrtava genocida Pedagoški muzej Muzej Cepter
Obrazovanje	Srpska akademija nauka i umetnosti Univerzitet u Beogradu Univerzitet umetnosti u Beogradu Univerzitet Megatrend Univerzitet Union Kolarčeva zadužbina Šumatovačka - Centar za likovno obrazovanje
Saobraćaj	Aerodrom Nikola Tesla Beograd Beovoz Gradsko saobraćajno preduzeće Beograd Beogradska autobuska stanica Železničke stanice u Beogradu
Jezera	Ada Safari Veliki Galijaš Duboki Potok Markovačko jezero Jezero Očaga Pariguz Rabrovačko jezero Savsko jezero Jezero Trešnja Rakina bara Jezero Bela reka Topčiderska jezera Jezero Veliko blato