14. hercegovačka laka pješadijska brigada
| 14. pešadijska brigada | |
|---|---|
| Postojanje | 1992—96. godina |
| Formacija | brigada |
| Jačina | 2.000[1] prosečno: 2.000 [1] |
| Deo | Vojska Republike Srpske |
| Angažovanje | |
14. hercegovačka laka pešadijska brigada bila je jedna od jedinica Hercegovačkog korpusa Vojske Republike Srpske. Brigada je zvanično osnovana u julu mesecu 1994. kada je i pridružena Hercegovačkom korpusu. Jedinica je nastala objedinjavanjem dotadašnje dve brigade Drinskog korpusa: 3. podrinjske brigade iz Čajniča i 4. podrinjske brigade iz Ruda. Najžešće borbe su vođene u pravcu Goražda pod kontrolom Armije Bosne i Hercegovine i prevoju Rogoj odnosno planini Treskavici. Sveukupno je tokom rata poginulo 141 boraca iz 14. hlpbr.[2]
Organizacija[uredi | uredi izvor]
Početkom prvih ratnih sukoba 1992. u Podrinju nastale su 3. i 4. podrinjska brigada naredom Glavnog Štaba VRS 3. jula. Sve do jula 1994. brigade su ratovale u sastavu Drinskog korpusa, kada su spojene u 14. hlpbr, koja je pretpočinjena Hercegovačkom korpusu.
Organizacija i ratni put 3. podrinjske brigade 1992–94.[uredi | uredi izvor]
Predratna opština Čajniče bila je u predvorje rata demografski jednako podeljena između Srba i Bošnjaka. Budući da JNA nije imala garnizon na tlu opštine Čajniče, prva godina rata je protekla u stalnim borbama sa Bošnjacima iz Podrinja. U julu 1992. formirana je 3. podrinjska laka pešadijska brigada s ljudstvom iz Čajniča i izbeglih Srba iz Goražda. Brigada je imala oko 900[3] boraca i bila je četnog sastava. Brigadom je komandovao pukovnik Rade Danilović, a u svom je sastavu imala 7 pešadijskih četa, 3 samostalna streljačka voda, mešoviti artiljerijski vod (baterija haubica 122 mm i baterija ZIS 76 mm), kao i tenkovski vod. Tokom 1993. brigada je bila pretpočinjena Taktičkoj grupi ”Foča” odnosno ”Drina”. Učestvovala je u operaciji Mač 93 u sastavu Drinskog korpusa u napadu na Goražde, a potom u još jednom napadu na Goražde naredne godine u operaciji Zvezda u sastavu Hercegovačkog korpusa.
Organizacija i ratni put 4. podrinjske brigade 1992–94.[uredi | uredi izvor]
Rat u dolinama Lima i Drine na tlu Ruda, postao je naročito težak za ratno rukovodstva Srba nakon povlačenja jedinica JNA iz Užičkog korpusa na proleće 1992. Rukovodstvo Ruda je u pomoć pozvalo dobrovoljce iz Srbije i druih opština, ali su se te jedinice pokazale uglavnom nepouzdane, učestvujući u pljački i ubistvima bošnjačkih civila i delom srpskog stanovništva. 4. podrinjska laka pešadijska brigada osnovana je u Rudu 3. jula 1992. Komandu nad brigadom preuzima kapetan Mihailo Petrić. Brigada je bila četnog sastava i osim 6 lakih pešadijskih četa (uključujući i jednu dobroboljačku četu), u sastavu je imala i vod vojne policije, izviđački vod i mešoviti artiljerijski vod. Jedinica je imala oko 1.000 boraca.
Početkom druge godine rata, brigada doživljava svoj najteži poraz. U dobro vođenom napadu ARBiH na položaje Ruđanske brigade kod ušća Lima u Drinu iz pravca Brodara od 20. do 22. januara, bošnjačke snage su razbile odbranu brigade, ubile 13 a ranile 25 boraca, i zaplenile haubicu 122 mm, više minobacača 82 mm i top B-1 76 mm.[4] Brigada je 1993. zajedno za Taktičkom grupom ”Višegrad” učestvovala u napadu na Goražde u operaciji Mač 93, kada je uspela da povrati sve teritorije predratne opštine Rudo. Nakon što je komandant Taktičke grupe ”Višegrad”, potpukovnik Rade Vučković, naredio dalji napad na Goražde, borci Ruđanske brigade ga ubijaju metkom iz vatrenog oružja.[5] Taktička grupa se raspada, komandant Mihailo Petrić napušta Ruđansku brigadu, a za novog komandanta je postavljen potpukovnik Slobodan Cerović. Novi komandant uvodi vojnu upravu u opštini i time uspostavlja red u funkcionisanju brigade. Na proleće 1994. Glavni štab VRS pokrenuo je operaciju Zvezda kako bi zauzeo grad Goražde. Mada je operacija bila uspešna, NATO i međunarodna zajednica su sprečili ulazak VRS u Goražde, ali su snage 4. podrinjske brigade zauzele odbrambene položaje na oko 5 km od grada, koje su držale do kraja rata.
Organizacija i ratni put 1994–95.[uredi | uredi izvor]
Ruđansko-čajnička brigada je dobila konačni oblik u julu 1994. godine i ustrojena je prema formaciji lake pešadijske brigade JNA.
- Komanda stana
- Izviđački vod
- Vod vojne policije
- Vod veze
- 1. laki pešadijski bataljon
- 2. laki pešadijski bataljon
- 3. laki pešadijski bataljon
- Mešovita artiljerijska grupa (baterija Ha 122 mm i 2 odeljenja MB 120 mm)
- Laki artiljerijsko-raketni vod PVO
- Tenkovski vod (T-34 i SO-76 mm)
- Protivoklopni vod (ZIS 76 mm)
Brigada je organizovala odbranu na dominatnim visovima duž desne obale reke Drine. Česte borbe je vodila sa snagama ARBiH iz Goražda, naročito u maju i junu mesecu 1995. Položaji su bili ojačani grupom od 70 boraca Fočanske brigade i grupom od 60 pripadnika MUP-a.[6]
Ratovanje van Ruda i Čajniča 1994–95.[uredi | uredi izvor]
Formiranje 14. hercegovačke brigade, pratilo je sužavanje fronta prema ARBiH što je omogućilo brigadi da upućuje borbene grupe van svoje zone odgovornosti. U januaru 1995. upućeno je 100 boraca u Glamoč, ali se borbena grupa vratila u jedinicu nakon 20 dana zbog loših vremenskih uslova, neučestvujući u borbenim dejstvima. Od novembra 1994. pa do kraja rata, više puta su slate grupe od 100 do 300 boraca na planinu Treskavicu radi ojačavanja i preuzimanja smene boraca 1. gardijske motorizovane brigade.[7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Hercegovački korpus 2017, str. 295,374.
- ^ Hercegovački korpus 2017, str. 298.
- ^ Hercegovački korpus 2017, str. 295.
- ^ Hercegovački korpus 2017, str. 292.
- ^ Hercegovački korpus 2017, str. 291.
- ^ Hercegovački korpus 2017, str. 300.
- ^ Hercegovački korpus 2017, str. 301.
Literatura[uredi | uredi izvor]
Grupa autora. Hercegovački korpus. Bileća: SPKD ”Prosvjeta”, 2017.
