Masakr u Kravici

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ne poistovećivati sa Masakrom u Kravici (1944).
Kravica na karti Bosne i Hercegovine
Kravica
Kravica

Masakr u Kravici je naziv za masovno ubistvo 49 stanovnika srpskog sela Kravica blizu Bratunca.[1]

Pozadina[uredi | uredi izvor]

Početkom 1990-ih selo je brojalo oko 350 žitelja. Kravica sa okolinom je tokom Drugog svetskog rata desetkovana od strane muslimana, i preko 500 ljudi je ubijeno. Zbog toga je ovo selo od Drugog svetskog rata bilo poznato po tome da tu "muslimanska noga nije kročila". Tokom leta 1992. Srbi i Muslimani su se borili u oblasti Kravice i Ježestice. Borbe su se intenzivirale decembra 1992. i početkom januara 1993, kada su Muslimani napali Srbe uglavnom u pravcu Kravice i Ježestice. Ujutro 7. januara 1993. na pravoslavni Božić, Muslimani su napali Kravicu, Ježesticu i Šiljkoviće. Detalje napada su isplanirali Hamed Salihović i Ramiz Bećirović.[2]

Masakr na Božić 7. januara 1993.[uredi | uredi izvor]

Drugi po redu pokolj u Kravici se desio na Božić 7. januara 1993. u srpskom selu Kravica nadomak Bratunca,[1][3] kada su muslimanske snage tadašnje ARBiH, predvođene Naserom Orićem napale selo koje je branila seoska straža.[2] U tom napadu učestvovali su četa Stari Grad, brigada Potočari, brigada Sućeska, brigada "3. maj" iz Kragljivode, Samostalni bataljon Osmače, četa Pusmulići samostalnog bataljona Srebrenica, 6. odred iz Kamenice, 114. istočnobosanska brigada, Samostalni bataljon Voljavica, Samostalni bataljon Biljeg i 1. ceranski odred.[4] Tokom napada snaga Nasera Orića u borbi, štiteći odstupnicu oko 1000 izbeglica iz Kravice, ali i stanovnika okolnih sela Šiljkovići, Ježeštica, Banjevići, poginulo je 49 ljudi[3] (po nekim podacima 46[1]), dok je nekoliko sela spaljeno do temelja.[5] Ubijeni su bili stanovnici sela, od kojih su neki upravo napuštali crkvu poslije božićne službe.[1]

Žrtve masakra su osim pripadnika seoske straže bili i deca i starci. Najmlađa žrtva, Vladimir Gajić, je imao samo četiri godine a Novica Bogićević četrnaest. Najstarija žrtva masakra bila je nepokretna starica Mara Božić, stara 89 godina koju su zlostavljali pa živu zapalili muslimanski vojnici a tada je ubijen i njen sin.[6] U svojoj kući su mučeni pa zapaljeni Negosav (80) i njegova nepokretna supruga Krstina Erić (81)[6]. Starica Ljubica Obačkić (75) ubijena je dok se vraćala sa jutarnje liturgije u seoskoj crkvi a patolog dr Zoran Stanković je u njenom slučaju konstatovao povrede poput prostrelne rane na desnoj strani nedara, kao i prelom u središnjem čeonom predelu što govori o tragovima mučenja.[7] Nepokretnu Tankosavu Stevanović (55) su muslimanski vojnici zarobili i zlostavljali pa okrutno ubili hladnim oružjem a patolog je konstatovao najmanje 15 ubodnih rana.[8] U svojoj kući je zlostavljana i Nevenka Đukanović (45) kojoj su prema nekim pričama Orićevi vojnici odsekli glavu, međutim, ni njeno kao ni telo njene rođake Vidosave Trišić još nisu nađeni i one se vode kao nestala lica.[9] Telo Radmile Lukić nađeno je sa više ubodnih i prostrelnih rana u dvorištu, a među žrtvama su bili i Vladimir Stojanović od 78, Drago Lazić od 80, Vaso Nikolić od 75, Risto Popović 73, Milo Jokić od 66, Boško Đukanović 65, Vaso Nikolić od 65 godina.[8] Ranjenih je bilo 82 dok je tokom celog rata Kravica izgubila 158 meštana. Spaljeno je 690 kuća i pomoćnih objekata, crkva Svetih apostola Petra i Pavla je sravnjena sa zemljom a groblja su uništena i grobovi prekopani. Pre paljevine je izvršena opšta pljačka od strane više hiljada civila koji su zajedno sa vojnicima Armije RBiH učestvovali u napadu.[10] Izbeglice su po najvećoj zimi i dubokom snegu pregazile reku Drinu i prešle u Srbiju.[traži se izvor]

U februaru 1993. Vojska Republike Srpske je započela kontraofanzivu i nakon 70 dana ponovo zauzela Kravicu. Tek tada su meštani sela Kravice na bratunačkom groblju mogli da sahrane svoje mrtve.[11]

Predsednik Srbije, Boris Tadić je 2006. godine prisustvovao pomenu kravičkim žrtvama.[12]

Suđenje[uredi | uredi izvor]

Detalje napada na Kravicu su planirali Hamed Salihović i Ramiz Bećirović.[10] Napad su izvele jedinice Armije Bosne i Hercegovine sa područja Srebrenice i okolnih sela.[13]

Do sada je za učestvovanje u ovom masakru suđeno Naseru Oriću, ali ne za masakr stanovnika Kravice, pošto je tužilaštvo smatralo da za to nema osnova jer su u Kravici poginuli uglavnom vojnici, a ne civili. Naser Orić je bio komandant jedinica Armije Bosne i Hercegovine na teritoriji Srebrenice tokom rata u Bosni i Hercegovini i po sopstvenom priznanju datom tokom kasnijeg suđenja pred Haškim tribunalom, učestvovao je u napadu na Kravicu. On je 28. marta 2003. optužen od strane tužioca Haškog tribunala, Karle del Ponte po više osnova uključujući i prekomerno uništavanje imovine u vlasništvu stanovnika sela (među kojima je i Kravica) uglavnom naseljenih Srbima. Pripadnici SFOR-a su ga uhapsili 10. aprila 2003. godine.[14]

Prema prvostepenoj presudi od 30. juna 2006. godine je kriv (po komandnoj odgovornosti) i osuđen na dve godine zatvora zato što "nije preduzeo mere da spreči ubistva i okrutan tretman prema grupi Srba iz BiH" koji su bili pritvoreni u zgradi policijske stanice u Srebrenici 27. decembra 1992 — 20. marta 1993. godine.[15] Sudsko veće Haškog tribunala je u presudi konstatovalo da je u Kravici, ali i u obližnjim selima Ježestica i Šiljkovići, uništen i spaljen veliki broj kuća i ostalih građevinskih objekata, međutim na osnovu pruženih dokaza nije moglo da zaključi da se sva ova uništavanja mogu pripisati isključivo muslimanima.[16] Sudsko veće je konstatovalo je da je ogroman broj civila muslimana (uglavnom izbeglica) bio prisutan pre, tokom i posle napada na Kravicu i da nije bilo moguće kontrolisati ih i sprečiti da izvrše uništavanje imovine stanovnika sela Kravica i Ježestica.[17]

Pred Haškim sudom, Orić je oslobođen od svih navoda koji su ga u optužnici teretili za zločine počinjene na području Srebrenice i okolnih sela u periodu decembra 1992. — marta 1993. godine; odluku je 3. jula 2008. godine donelo Apelaciono veće Tribunala.[18]

Ko na Božić u Kravicu dođe[uredi | uredi izvor]

Prilikom masakra nad Srbima u Kravici, jedan od pripadnika jedinice Nasera Orića po imenu Rizo, koji je učestvovao u masakru nad Srbima, je napisao pjesmu o tome, gde se na najpodmukliji način vređaju srpske žrtve. Inače ova pesma je veoma popularna kod srebreničkih muslimana, pa se može čuti javno na veseljima i svadbama.[19]

Dokumentacija zločina[uredi | uredi izvor]

Između maja 1992. i januara 1994, 192[20] srpska sela i zaseoka u širem regionu Srebrenice su opljačkana i spaljena, ubijeno je 1.300 meštana, a mnogo više je izbjeglo.[1] Tokom 1994. i 1995, komandant Srebrenice Naser Orić je pozivao strane reportere u svoj stan da bi im pokazivao video-kasete koje su prikazivale odsječene glave Srba, kuće u plamenu, i gomile leševa.[1] Zapadni mediji su skoro u potpunosti ignorisali masakr u Kravici u vrijeme kada se desio.[1] O zločinu u Kravici svedočila je i Fadila Mujić, jedna od „majki Srebrenice”.[21][22][23]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e Johnstone, Diana (2003). Fools' Crusade: Yugoslavia, Nato, and Western Delusions. New York: Monthly Review Press. ISBN 978-1583670842. 
  2. ^ a b ICTY 2006, str. 231–233.
  3. ^ a b „Tadić: Svet mora da zna za srpsku patnju”. Glas javnosti. 8. 1. 2006. Pristupljeno 9. 4. 2013. 
  4. ^ „Optužnica protiv Nasera Orića”. ICTY. Pristupljeno 27. 7. 2021. 
  5. ^ „Srpska sela oko Srebrenice petnaest godina kasnije”. Istorijski projekat Srebrenica. 9. 5. 2009. Arhivirano iz originala 4. 10. 2013. g. Pristupljeno 27. 7. 2021. 
  6. ^ a b „RADOJKA FILIPOVIĆ : U KRAVICI UBIJANI STARI I NEPOKRETNI”. YouTube. 5. 1. 2021. Pristupljeno 27. 7. 2021. 
  7. ^ „Izvjestaj dr. Stankovica o masakru u Kravici”. YouTube. Pristupljeno 27. 7. 2021. 
  8. ^ a b „KRAVICA: SEĆANJE NA BOŽIĆNI MASAKR - ŽRTVE IMALE OD 4 DO 89 GODINA”. Crni Bombarder. 3. 1. 2021. 
  9. ^ Barović, Đ. (24. 8. 2019). „Ispovest Radinke Vujadinović iz Srebrenice”. Pristupljeno 27. 7. 2021. 
  10. ^ a b Presuda Haškog tribunala na suđenju Naseru Oriću, tačka 663, str. 231-233, Pristupljeno 9. 4. 2013.
  11. ^ Zarić, Slađana (16. 1. 2017). „Skelani – smrt u begu ka Srbiji”. RTS. Pristupljeno 27. 7. 2021. 
  12. ^ „Tadić u Kravicama”. B92. 7. 01. 2006. Pristupljeno 27. 7. 2021. 
  13. ^ „Najveći zločin nad srpskim civilima u proteklom otadžbinskom ratu”. 
  14. ^ „Naser Orić, bivši zapovjednik Armije BiH u regionu Srebrenice, uhapšen i prebačen u Hag. 11/4/03 - 2003-04-11”. Glas Amerike. 11. 4. 2003. Pristupljeno 27. 7. 2021. 
  15. ^ ICTY/MKSJ: Oslobađajuća presuda za Nasera Orića Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. septembar 2019) (jezik: bošnjački)
  16. ^ Presuda Haškog tribunala na suđenju Naseru Oriću, tačka 671, Pristupljeno 9. 4. 2013.
  17. ^ Presuda Haškog tribunala na suđenju Naseru Oriću, tačka 684, Pristupljeno 9. 4. 2013.
  18. ^ „Ori%C4%87%20oslobo%C4%91en%20krivice”. B92. 3. 7. 2008. Pristupljeno 27. 7. 2021. 
  19. ^ Burzanović, Tihomir. „Smisao istrebljivanja Srba u Hercegovini na krsnu slavu – prije pedeset godina i danas”. Projekat Rastko. Pristupljeno 9. 4. 2013. 
  20. ^ Pašić, Petar (20. 5. 2005). „Srbi nisu počinili genocid”. Glas javnosti. Pristupljeno 1. 4. 2013. 
  21. ^ Stanišić, D. (3. 2. 2022). „Svedočenje „majke Srebrenice” o zločinima u Kravicama”. Politika. Pristupljeno 5. 2. 2022. 
  22. ^ „SRBI ZAROBLjENI U PAKLU BiH: Hvaljenje razbojništvom i pokoljem na Božić u Kravici – gdje mi to živimo?”. Večernje novosti. 4. 2. 2022. Pristupljeno 6. 2. 2022. 
  23. ^ „TUŽILAŠTVO DA ISPITA FADILU MUJIĆ ZBOG ZLOČINA U KRAVICI: “Majka Srebrenice” opravdava zločin iz 1993. i žali što i sama nije učestvovala”. Večernje novosti. 1. 2. 2022. Pristupljeno 8. 2. 2022. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Масакр_у_Кравици&oldid=27697931”