Specijalni rezervat prirode Ritovi Donjeg Potisja
| Specijalni rezervat prirode Ritovi Donjeg Potisja | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Država | Srbija |
| Površina | 3.010,67 ha ha |
| Staratelj | Rezervati prirode Zrenjanin |
| Zvanični veb-sajt | |
Zaštićeno područje Specijalni rezervat prirode “Ritovi donjeg Potisja” proglašeno je zaštićenim područjem I kategorije od međunarodnog, nacionalnog i izuzetnog značaja.[1]
Zaštićeno područje SRP „Ritovi donjeg Potisja“ nalazi se u centralnom delu Vojvodine uz levu i desnu obalu Tise. Severna granica lokaliteta nalazi se oko 7,5 km južno od ustave na Tisi kod Novog Bečeja, a južna granica zaštićenog područja nalazi se oko 8 km severno od ušća Begeja u Tisu. Lokaliteti u okviru zaštićenog područja pripadaju Opštinama Titel, Žabalj, kao i Gradu Zrenjaninu, odnosno katastarskim opštinama Čurug, Taraš I, Žabalj, Mošorin, Srpski Aradac, Srpski Elemir, Slovački Aradac i Mužlja.SRP “Ritovi donjeg Potisja” nalazi se u centralnom delu Vojvodine, uz levu i desnu obali reke Tise, između ustave kod Novog Bečeja i uliva Begeja u Tisu. Specijalni rezervat prirode prostire se na površini od 3010,67 ha.
SRP “Ritovi donjeg Potisja” obuhvata 8 starih meandara i pojas plavnih šuma u forlandu Tise koji se nalazi u prostoru između Parka prirode “Stara Tisa” kod [Biserno ostrvo|[Bisernog ostrva]] i Specijalnog rezervata prirode “Titelski breg”. Smeštene su sa leve i desne strane današnjeg toka ove međunarodne reke i povezani kontinuiranim u velikoj meri očuvanim šumskim kompleksom.[2]
Osnovne karakteristike rezervata[uredi | uredi izvor]
- Očuvanost i raznovrsnost izvornih orografskih i hidrografskih oblika ritova kao što su: meandri, pliće i dublje depresije i bare u plavnom delu Tise.
- Očuvanost ekosistemske raznovrsnosti karakteristične za plavna područja velikih ravničarskih reka: ritske šume, bele vrbe i topole, zatim vlažne livade, zajednice pršljenčica, krocanja i talasinja, vodenog oraška, visoke zuke i dr.
- Očuvanost i reprezentativnost izvornih biljnih zajednica ritova:
- stare šume bele vrbe,
- crne i bele topole,
Mrtvaje donjeg Potisja su hranidbena baza roda i čaplji, teritorija orla belorepana, stanište šumskih vrsta ptica među kojima se ističu mali detlić i sivi voljić.
Vodena i okolna suvlja staništa naseljavaju retke vrste sisara među kojim se izdvaja vidra, koja je i strogo zaštićena vrsta.Zaštićenom području moguće je pristupiti regionalnim putem Novi Sad – Zrenjanin, asfaltnim putem od Mošorina ka nasipu na Tisi, kao i asfaltiranim nasipom iz pravca Čuruga ka Tisi. Pristup pojedinim lokalitetima je moguć uglavnom letnjim putevima starim tiskim nasipom koji okružuje meandare, novim nasipom izgrađenim nakon odsecanja meandara od korita Tise, kao i rekom Tisom međunarodnim plovnim putem.
Zaštićeno područje prostire se između 45º 16′ 58″ i 45º 30′ 57″ severne geografske širine i između 20º 06′ 58 i 20º 16′ 45″ istočne geografske dužine.
Flora i fauna[uredi | uredi izvor]
Na ovom zaštićenim području je zabeleženo 17 biljnih zajednica i kao 22 tipa staništa prioritetna za zaštitu
- Florističko bogatstvo rezervata predstavlja 230 taksona viših biljaka. Sa aspekta zaštite najvažnija su:
- žuti lokvanj (Nuphar lutea)
- trava protiv glista (Artemisia santonicum)
- beli lokvanj (Nymphaea alba)
- [[slatinski cvet] (Limonium gmelinii hungaricum)
- jezičasti ljutić (Ranunculus lingua)
- vodena paprat (Salvia natans)
- Fauna beskičmenjaka u rezervatu je veoma bogata. Vodena i močvarna staništa predstavljaju pogodna mesta za razvoj i opstanak vodenih beskičmenjaka od kojih su najvažniji:
- tiski cvet (Palinqenia longicauda)
- vilin konjic (Gomphus flavipes)
- mrav (Liometopum microcephalum)
- panonski prelivac (Apatura metis)
- mrki mnogobojac (Nymphalis vaualbum)
- Mrtvaje su izuzetno značajne kao prirodna plodišta i staništa riba. Raznovrsnost faune riba se ogleda u 36 vrsta a među najvažnije vrste spadaju strogo zaštićene vrste i to:
- zlatni karaš (Carassius carassius)
- gavčica (Rhodeus amarus)
- linjak (Tinca tinca)
- čikov (Misgurnus fossilis)
- Na ovom području zabeleženo je 10 vrsta iz klase vodozemaca od kojih je 7 strogo zaštićena vrsta:
- veliki mrmoljak (Triturus cristatus)
- mali mrmoljak (Lissotriton vulgaris)
- crvenotrbi mukač (Bombina bombina)
- obična krastača (Bufo bufo)
- zelena krastača (Pseudepidalea viridis)
- gatalinka (Hyla arborea)
- obična češnjarka (Pelobates fuscus)
- Gmizavaci svrstani u 7 vrsta od kojih su 4 vrste strogo zaštićene:
- barska kornjača (Emys orbicularis)
- belouška (Natrix natrix)
- ribarica (Natrix tessellata)
- stepski gušter (Podarcis tauricus)
- Mrtvaje donjeg Potisja su hranidbena baza roda i čaplji, stanište šumskih vrsta ptica, među kojima se ističu:
- orao belorepan (Haliaeetus albicilla)
- crna roda (Ciconia nigra)
- mali detlić (Dendrocopos minor)
- sivi voljić (Hippolais pallida)
- Vodena i okolna suvlja staništa naseljavaju retke vrste sisara, među kojima se izdvaja
- vidra (Lutra lutra)
